Obrządek: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m wstawiam Szablon:Kontrola autorytatywna |
dopracowano: merytoryczne + przypisy |
||
Linia 1:
'''Obrządek''' (także "ryt" albo "liturgia") – w [[Chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]]: utrwalony specyficzny sposób sprawowania liturgii, charakterystyczny dla danego regionu<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Nadolski, Bogusław, (1933- ) |tytuł = Liturgika. T. 1, Liturgika fundamentalna |data = 1989 |data dostępu = 2019-06-01 |isbn = 8370141153 |miejsce = Poznań |wydawca = "Pallottinum" |oclc = 69590744 |url = https://www.worldcat.org/oclc/69590744}}</ref>.
'''Obrządek''' (także "ryt" albo "[[liturgia]]") – w [[Chrześcijaństwo|chrześcijaństwie]]: ustalony i powszechnie przyjęty sposób sprawowania obrzędów religijnych, ujednolicony i zebrany, najczęściej również spisany. Stanowi odzwierciedlenie duchowości – nauki, tradycji – danego kościoła, ich zewnętrzną formę. W [[Kościół (organizacja)|Kościołach partykularnych]] pojęcie obrządku obejmuje również rozwiązania z zakresu organizacji kościoła, organizacji roku liturgicznego i podobnych zagadnień.▼
▲
[[Kościół katolicki]] z założenia dopuszcza wielość obrządków, o ile tylko wyrastają one z tradycji danego kościoła partykularnego i nie sprzeciwiają się nauce katolickiej. Świadectwem tego podejścia jest obowiązywanie w Kościele katolickim odrębnego [[Kodeks kanonów Kościołów wschodnich|Kodeksu kanonów Kościołów wschodnich]]. Konsekwencją jest to, że osoba konwertująca na katolicyzm nie powinna zmieniać obrządku, ale wręcz pielęgnować go nadal, o ile tylko dany obrządek funkcjonuje w Kościele katolickim.
Obrządku nie należy mylić z językiem, w którym jest on odprawiany ani z wyznaniem, któremu służy. Dane wyznanie może znać wiele obrządków, z których każdy może być odprawiany w wielu językach. Stosowanie określonego języka może stać się integralną częścią obrządku (język liturgiczny), jak również wyznanie może stosować wyłącznie jeden obrządek, nie są to jednak sytuacje typowe. Często natomiast zdarza się, że różne wyznania używają tego samego obrządku (z drobnymi – formalnie – różnicami wynikającymi z odmiennej doktryny). Najlepszymi przykładami są tu [[Kościół katolicki obrządku koptyjskiego]] i [[Kościoły przedchalcedońskie|przedchalcedoński]] [[Koptyjski Kościół Ortodoksyjny]], używające tego samego obrządku koptyjskiego. Powszechnie popełnianym błędem przy klasyfikacji obrządków jest ich utożsamianie z językami, w których są sprawowane,
Same obrządki czasem ulegają zmianom, czego przykładem może być gruntowna reforma obrządku rzymskiego dokonana przez papieża [[Paweł VI|Pawła VI]].
W liturgice wyróżnia sie następujące ryty (obrządki, liturgie)<ref name=":0" />:
* w ramach rodziny antiocheńskiej:
** [[Ryt chaldejski|liturgia asyryjskochaldejska]],
** [[Syromalabarski Kościół katolicki|liturgia syromalabarska]],
** liturgie typu zachodniosyryjskiego ([[Syromalankarski Kościół katolicki|liturgia syroantiocheńska]], [[Kościół maronicki|liturgia maronicka]], [[Ryt ormiański|liturgia armeńska]], [[Ryt bizantyjski|liturgia bizantyjska]]),
* w ramach rodziny aleksandryjskiej:
** [[Koptowie|liturgia koptyjska]],
** [[Etiopski Kościół Ortodoksyjny|liturgia etiopska]],
** [[Liturgia św. Jakuba|liturgia jerozolimska]],
* w ramach rodziny zachodniej:
** liturgia północnoafrykańska,
** [[Ryt rzymski|liturgia rzymska]],
** [[Ryt ambrozjański|liturgia ambrozjańska]],
** [[Ryt gallikański|liturgia galijska]],
** [[Ryt mozarabski|liturgia hiszpańska (wizygocka, mozarabska)]],
** [[Ryt iryjski|liturgia celtycko-irlandzko-anglosaska]].
== Wolnomularstwo ==
Termin '''obrządek''' jest używany również w [[Wolnomularstwo|wolnomularstwie]] na określenie systemu stopni wtajemniczenia oraz odmian w obrzędowości.
Niektóre ryty:
* [[Ryt Szkocki Dawny i Uznany]]
Linia 16 ⟶ 35:
* [[Ryt szwedzki]]
* [[Ryt Memphis-Misraim]]
== Linki zewnętrzne ==
| |||