Stylizacja: Różnice pomiędzy wersjami

'''Stylizacja (literatura)''' – przejaw [[intertekstualność|intertekstualności]], celowe naśladowanie w wypowiedzi będącej realizacją danego [[styl (językoznawstwo)|stylu]] wybranych cech stylu innego, wyraźnie odcinającego się, dającego rozpoznać jako cudzy i zewnętrzny<ref name="Kraków">{{Cytuj książkę | autor = Jacek Baluch, Piotr Gierowski | tytuł = Czesko-polski słownik terminów literackich | wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego | miejsce = Kraków | data = 2016 | strony = 365–366 | isbn = 978-83-233-4066-9}}</ref>. Styl ten jest tzw. ''wzorcem stylizacyjnym''. Budowa utworu stylizowanego jest dwugłosowa. Występują w nim liczne napięcia pomiędzy cechami wzorca a cechami charakteryzującymi styl autora. Stylizacja pozwala na uwypuklenie pewnych właściwości wzorca, do którego się odwołuje oraz zdystansowanie się do niego. W ten sposób dzieło uzyskuje nowy kontekst i ulega reinterpretacji. Pewne składniki dzieła służą identyfikacji wzorca i jego ewokowaniu, inne odróżnieniu od niego, zdystansowaniu i budowie macierzystego stylu wypowiedzi. Utwór literacki może nawiązywać do kilku wzorców literackich jednocześnie. Najwyraźniej odznacza się stylizacja w języku dzieła literackiego. Może obejmować takie warstwy jak leksyka i brzmienie ([[stylizacja brzmieniowa]]).

 

 

== Różne ujęcia stylizacji ==

[[Aleksander Bereza]] twierdzi, że stylizacja jest to nadanie utworowi literackiemu pewnych cech zewnętrznych, które można rozpoznać jako odrębne od cech stylu autora. W ten sposób elementy spoza dzieła przeciwstawiają się tym, które są dla niego właściwe<ref>A. Bereza, ''Problemy stylizacji w satyrze'', Warszawa – Kraków – Wrocław 1966</ref>. [[Ryszard Matuszewski (literat)|Ryszard Matuszewski]], [[Sławomir Mrożek]], [[Kazimierz Wyka]] stylizację postrzegają jako zabieg artystyczny. Nie przeciwstawiali się [[dychotomia|dychotomicznemu]] pojmowaniu jej, stylizacja według nich to elementy wprowadzone do utworu i stojące w opozycji do tego, co właściwe dziełu<ref>Por. R. Matuszewski, ''Perspektywa wyobraźni'', [w:] R. Matuszewski, ''Literatura na przełomie'', Warszawa 1951</ref><ref>S. Mrożek, ''Jak napisać opowiadanie pozornie interesujące'', "Przegląd Kulturalny", 1962</ref>. [[Aleksander Wilkoń]] dokonuje innego podziału stylizacji. Wyraźnie rozgranicza stylizację językową od literackiej.

 

* [[stylizacja biblijna]]

* [[norma stylistyczna]]

 

== Przypisy ==