Mikołaj Dzierzgowski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
poprawa przek., WP:SK, źródła/przypisy
Linia 1:
{{Duchowny infobox
|imię i nazwisko = Mikołaj Dzierzgowski
|imię i nazwisko oryginalne =
|imię przybrane =
|imię przybrane oryginalne =
|tytuł = prymas Polski i Litwy
|grafika = Mikołaj Dzierzgowski Primate of Poland.PNG
|herb = Jastrzębiec herb.svg
|dewiza =
|dewiza - j. polski =
|państwo = POL
|data urodzenia = [[1490]]
|miejsce urodzenia =
|data śmierci = [[18 stycznia]] [[1559]]
|miejsce śmierci = [[Łowicz]]
Linia 20:
|wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]]
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
|inkardynacja =
|data ślubów zakonnych =
|data diakonatu =
|data ordynacji =
|data święceń =
|data nominacji = [[20 maja]] [[1541]]
|data sakry = brak danych
|data patriarchatu =
|data kreacji =
|papież kreujący =
|kościół tytularny =
|data pontyfikatu =
|odznaczenia =
|commons =
|wikiźródła =
|wikicytaty =
|wikinews =
|www =
}}
[[Plik:Jan Matejko - Rzeczpospolita Babińska.jpg|thumb|266px|[[Jan Matejko]] ''Rzeczpospolita Babińska'', 1881, [[Muzeum Narodowe w Warszawie]], na obrazie [[Stanisław Pszonka]] w koronie ze słoneczników, arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Dzierzgowski siedzi w fotelu, poeta i sekretarz królewski [[Andrzej Trzecieski]] z piórem w ręku obok Pszonki, wojewoda lubelski [[Piotr Firlej (wojewoda lubelski)|Piotr Firlej]] siedzi przy stoliku, [[Andrzej Frycz Modrzewski]] siedzi obok Firleja, [[Piotr Kaszowski]] w słomianym kapeluszu, [[Mikołaj Rej]] wsparty o stolik, ksiądz i pisarz [[Stanisław Orzechowski (pisarz)|Stanisław Orzechowski]] rozmawia z Rejem, jego żona Magdalena Chełmska huśta się obok, lutnista królewski [[Valentin Bakfark]] i lekarz-filozof [[Sebastian Petrycy]] siedzą na lewo pod drzewem, [[Jan Kochanowski]] z kronikarzem [[Marcin Bielski|Marcinem Bielskim]] grają w szachy, heraldyk [[Bartosz Paprocki]] siedzi roześmiany za grającymi w szachy, ze wzniesionymi kielichami stoją [[magnateria polska|magnaci]]: [[Jan Łaski (młodszy)|Jan Łaski]], [[Mikołaj Oleśnicki (protektor reformacji)|Mikołaj Oleśnicki]] i stolnik sandomierski [[Stanisław Lupa Podlodowski]]]]
'''Mikołaj Dzierzgowski''' herbu [[Jastrzębiec (herb szlachecki)|Jastrzębiec]] (ur. ok. [[1490]], zm. [[18 stycznia]] [[1559]]) – [[Biskupi gnieźnieńscy|arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski]], biskup chełmski, biskup kamieniecki, biskup kujawsko-pomorski, kanonik warszawski, płocki i gnieźnieński<ref>Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000, s. 88-89</ref>, [[hrabia]] na [[Dzierzgowo|Dzierzgowie]]<ref>[[Władysław Pociecha]]: ''[http://naszaprzeszlosc.pl/tom-2.html Arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Dzierzgowski prymas Polski (ok. 1490–1559)]''. „Nasza Przeszłość” t. 2/1947, s. 40</ref>.
 
== Życiorys ==
Syn kasztelana ciechanowskiego Pomścibora Jeżewskiego de Dzierzgów i Zbigniewy Wilkanowskiej (inni podają Katarzyny Wilkanowskiej). W 1518 po studiach w [[Uniwersytet Jagielloński|Akademii Krakowskiej]] został notariuszem królewskim. Był protegowanym biskupa płockiego [[Andrzej Krzycki|Andrzeja Krzyckiego]]. W 1528 kontynuował naukę na [[Uniwersytet w PadwiePadewski|Uniwersytecie w Padwie]]. W 1541 został [[Chełm|biskupem chełmskim]], w 1543 mianowany był biskupem kujawskim, w 1545 objął arcybiskupstwo gnieźnieńskie.
 
Obok [[Jan Łaski (prymas)|Jana Łaskiego]] był przywódcą antyhabsburskiego stronnictwa narodowego. 7 grudnia 1550 w katedrze na [[Wawel]]u ukoronował królową [[Barbara Radziwiłłówna|Barbarę Radziwiłłównę]]. 30 lipca 1555 tamże dał ślub i koronował [[Katarzyna Habsburżanka|Katarzynę Habsburżankę]]. Aktywnie zwalczał szerzącą się wówczas w Polsce [[apostazja|apostazję]]. Zagrożony zwołaniem przez [[Zygmunt II August|Zygmunta II Augusta]] soboru narodowego, zwołał w Warszawie zjazd biskupów. W 1556 roku zwołał [[Kontrreformacja|kontrreformacyjny]] [[Synod w Łowiczu]], na którym między innymi potępiono Dorotę Łazęcką<ref>Janusz Tazbir, Historia Kościoła katolickiego w Polsce 1460-1795. Warszawa 1966, s. 54</ref> (spaloną żywcem na stosie 1 czerwca 1556 roku) oraz trzech innych Żydów którzy rzekomo z dostarczonej przez nią hostii wytoczyli butelkę krwi<ref name="Berwiński">{{cytuj książkę|nazwisko=Berwiński|imię=W.|tytuł=Studya o gusłach, czarach, zabobonach i przesądach ludowych|strony=162|inni=(cyt. za: Oskar Kolberg, ''Mazowsze, Obraz etnograficzny'', tom 1, Kraków, 1885, s.30)|tom=II|url=http://www.archive.org/stream/mazowszeobrazet00gersgoog#page/n45/mode/1up/ dostęp on-line}} </ref>. Pod jego wpływem Zygmunt August wydał 13 stycznia 1557 edykt przeciwko ''nowinkarzom religijnym'', godzący w [[Protestantyzm|protestantów]].
Linia 63:
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Dzierzgowski, Mikołaj}}
[[Kategoria:Absolwenci i studenci Akademii Krakowskiej]]
[[Kategoria:Biskupi chełmscy (Kościół rzymskokatolicki)]]
Linia 75:
[[Kategoria:Senatorowie duchowni I Rzeczypospolitej]]
[[Kategoria:Pochowani w bazylice archikatedralnej Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha w Gnieźnie]]
[[Kategoria:Polscy hrabiowie Świętego Cesarstwa Rzymskiego]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1490]]
[[Kategoria:Urzędnicy kancelarii królewskiej I Rzeczypospolitej]]