Martin Luther King: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m usunięcie informacji o Wikiprojekt:Warsztat PopArt po archiwizacji zgłoszenia
różne poprawki
Linia 43:
|www =
}}
'''Martin Luther King Jr.''' (ur. [[15 stycznia]] [[1929]] w [[Atlanta|Atlancie]], zm. [[4 kwietnia]] [[1968]] w [[Memphis]]) – amerykański [[pastor]] [[baptyzm|baptystyczny]], lider [[ruch praw obywatelskich|ruchu praw obywatelskich]], działacz na rzecz [[równouprawnienie|równouprawnienia]] [[Afroamerykanie|Afroamerykanów]] i zniesienia [[Rasizm|dyskryminacji rasowej]], laureat [[Laureaci Pokojowej Nagrody Nobla|pokojowej Nagrody Nobla]] z roku 1964, człowiek roku 1963 magazynu „[[Time (tygodnik)|Time]]”. Zamordowany 4 kwietnia 1968 roku przez przeciwników politycznych.
 
== Młodość i edukacja ==
Linia 58:
W 1955 roku miał miejsce incydent, kiedy to w autobusie miejskim czarnoskóra [[Rosa Parks]] nie ustąpiła miejsca białemu pasażerowi, co było sprzeczne z ówczesnymi przepisami{{r|Rusinowa13}}. Ponieważ została za to skazana przez sąd, działacze społeczni, do których potem dołączył King nakłonili [[Afroamerykanie|Afroamerykanów]] mieszkających w Montgomery do przeprowadzenia [[Bojkot autobusów w Montgomery|bojkotu komunikacji miejskiej]] do momentu, aż władze miasta zrezygnują z [[segregacja rasowa|segregacji rasowej]] w autobusach{{r|Rusinowa17}}. W tym samym czasie powstał Montgomery Improvement Association, którego pastor został liderem{{r|Rusinowa45}}.
 
1 lutego 1956 roku do domu Kinga została wrzucona bomba, jednak nikt z jego rodzinydomowników nie odniósł ran{{r|Rusinowa49}}. Mimo tego zamachu, pastor nawoływał do nieeskalowania konfliktu i modlitwy za zamachowców{{r|Rusinowa49}}. Wobec strat, jakie ponosiło miasto, w marcu prokuratorzy postawili Kinga w stan oskarżenia o nielegalny opór wspomagający protest i łamanie ustawy antybojkotowej{{r|Rusinowa55}}. Sąd skazał go na 500 dolarów grzywny i drugie tyle kosztów sądowych albo spędzenie 386 dni w więzieniu{{r|Rusinowa55}}.
 
W wygłaszanych w tym okresie kazaniach często powoływał się na przykład Gandhiego i jego sukcesu uzyskania niepodległości [[Indie|Indii]] od [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] w 1948 roku{{r|Rusinowa56}}. Latem 1956 roku podróżował po kraju, głosząc kazania i zbierając pieniądze na działalność MIA i kontynuowanie bojkotu{{r|Rusinowa57}}. Po zakończeniu protestu miało miejsce kilka incydentów, w których usiłowano zabić Kinga{{r|Rusinowa59}}. W 1957 roku incydenty nasiliły się wskutejwskutek działalności odwetowej [[Ku Klux Klan]]u{{r|Rusinowa61}}.
 
W lutym 1957 roku odbył się zjazd duchownych protestanckich w New Zion, by omówić działalność pastorów, którzy walnie przyczynili się do sukcesu bojkotu autobusowego{{r|Rusinowa62}}. 14 lutego powołano [[Konferencja Przywódców Chrześcijańskich Południa|SCLC]], a jej pierwszym przewodniczącym został Martin Luther King{{r|Rusinowa62}}.
Linia 66:
Dzięki temu, że stał się on szerzej znany, został zaproszony przez [[Premierzy Ghany|premiera Ghany]] [[Kwame Nkrumah]]a na uroczystość proklamowania niepodległości kraju{{r|Rusinowa65}}. Do [[Akra|Akry]] udał się 6 marca 1957 roku i spotkał tam między innymi [[Richard Nixon|Richarda Nixona]]{{r|Rusinowa65}}. W drodze powrotnej wizytował także w [[Nigeria|Nigerii]], [[Włochy|Włoszech]] i [[Anglia|Anglii]]{{r|Rusinowa65}}. Po powrocie zaproponował utworzenie 'Crusade for Citizenship'', które miało zająć się aktywizacją wyborczą czarnych i ich większym zaangażowaniem w gospodarkę{{r|Rusinowa68}}.
 
Pod koniec roku rozpoczął pracę nad autobiografią{{r|Rusinowa70}}. Przebywając w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]], na początku 1958 roku otrzymał wiadomość od [[Federalne Biuro Śledcze|Federalnego Biura Śledczego]], by nie utrzymywał kontaktów z [[Bayard Rustin|Bayardem Rustinem]], który był podejrzewany o skłonności homoseksualne i sympatie komunistyczne{{r|Rusinowa70}}. W połowie roku, wraz z innymi działaczami ruchoruchów praw obywatelskich spotkał się z prezydentem [[Dwight Eisenhower|Eisenhowerem]], któremu przedstawił problemy czarnej społeczności{{r|Rusinowa71}}. Jesienią został zaatakowany przez kobietę z nożem i dźgnięty w pierś{{r|Rusinowa72}}. Po przewiezieniu do szpitala okazało się, że ostrze nieznacznie ominęło serce, dzięki czemu udało się uratować pacjenta{{r|Rusinowa72}}. Pod koniec roku, otrzymał zaproszenie od [[Premierzy Indii|premiera Indii]], [[Jawaharlal Nehru|Jawaharlala Nehru]] i w lutym 1959 roku udał się do [[Delhi]]{{r|Rusinowa73}}. Spotkał się z politykami i ze współpracownikami Gandhiego, a po miesiącu udał się do [[Ziemia Święta|Ziemi Świętej]] i powrócił do Stanów Zjednoczonych{{r|Rusinowa73}}.
 
29 listopada 1959 roku zrezygnował z posługi w parafii Deuter Avenue i przeniósł się z rodziną do [[Atlanta|Atlanty]]{{r|Rusinowa74}}. Tam zatrudnił się w parafii swojego ojca{{r|Rusinowa74}}.
 
=== Atlanta ===
25 czerwca 1960 roku spotkał się z [[John F. Kennedy|Johnem F. Kennedym]], który ubiegałubiegającym się o nominację [[Partia Demokratyczna (Stany Zjednoczone)|demokratów]] w zbliżających się [[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1960 roku|wyborach prezydenckich]]{{r|Rusinowa159}}. Pomimo, że w większości czarnoskórzy Amerykanie popierali [[Partia Republikańska (Stany Zjednoczone)|republikanów]] (z tej formacji wywodził się [[Abraham Lincoln]], który podpisał [[Proklamacja Emancypacji|Proklamację Emancypacji]]), to King postanowił udzielić swojego poparcia Kennedy’emu{{r|Rusinowa159}}.
 
Już wówczas King był znanym w całym kraju pastorem, do którego licznie zwracano się w sprawach trwającego protestu [[sit-ins]]{{r|Rusinowa138}}. Sam dołączył do protestu i gdy w października 1960 roku przebywał w restauracji domu towarowego Richa, został aresztowany{{r|Rusinowa139}}. Zrezygnował z zapłacenia kaucji i pozostał w areszcie{{r|Rusinowa139}}. Doprowadziło to do tego, że pod koniec roku w mieście rozpoczął się proces desegregacji w miejscach publicznych{{r|Rusinowa140}}. Ponadto pastora oskarżono o jazdę bez ważnego prawa jazdy, za co został skazany na cztery miesiące więzienia{{r|Rusinowa161}}. Karę odbył w Reidsville{{r|Rusinowa161}}. Przebywając w więzieniu przeżył [[Kryzys psychiczny|załamanie nerwowe]]{{r|Rusinowa162}}. Dzięki osobistej interwencji Johna i [[Robert F. Kennedy|Roberta Kennedych]], sędzia zamienił karę więzienia na grzywnę w wysokości 2 tysięcy dolarów{{r|Rusinowa162}}.