Maska: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Uzupełnienie artykułu |
m dr. jęz., int. Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
||
Linia 26:
== Funkcje ==
Maski ważną rolę odgrywały w [[Obrzęd religijny|obrzędach religijnych]], szczególnie podczas [[Obrzęd przejścia|obrzędów przejścia]]. Przedmiot ten ma służyć ukryciu, ochronie jednostkowej jaźni, porozumieniu, scaleniu które w systemach totemicznych doprowadzić może do reprezentowania określonego [[Klan|klanu]] bądź też służyć mogła odseparowaniu jednostki od grupy. Posługiwanie się maską przez dawne kultury związane było z różnego rodzaju stanami liminalności, zmianą statusu czy ról społecznych<ref>{{Cytuj |autor = K. Konarska |tytuł = Maski, Twarze, Pyski. s.
== Funkcje maski w różnych plemionach ==
'''Sycylia'''
* Na [[Sycylia|Sycylii]] malowidła w jaskini Addaura przedstawiają dwie postaci, wokół których tańczy ośmioosobowa grupa ludzi w zwierzęcych maskach. Według Andreasa Lommela owi tancerze za pomocą maski wcielają w siebie duchy pomocnicze, które właśnie w takiej postaci sobie wyobrażano. Dla nosiciela maska oraz nakrycie głowy miały stanowić obronę przed niebezpiecznymi wpływami wrogich mocy. [[Szaman]] chcący obronić się przed złymi mocami i demonami, które stanowią zagrożenie w jego podróżach po świecie duchów, nakłada odstraszające nakrycie głowy, które czyni go jednocześnie nierozpoznawalnym. Tego typu nakrycie głowy zazwyczaj wykonane jest z atrybutów zwierzęcych<ref>{{Cytuj |autor = K. Konarska |tytuł = Maski, Twarze, Pyski. s.
'''Nowa Gwinea'''
* W Makehuku w dolinie Asaro, w rejonie Goroka można spotkać słynnych
* Według Nor-
* Dla Arapeszów maski stanowią najważniejszy przedmiot sakralny w domu duchów. Maskom składano ofiary takie jak mięso, taro, banany, bulwy pochrzynów. Proszono o pomoc duchów, których maski reprezentowały w ważnych sytuacjach lub wojnach między klanami czy plemionami. Maski te miały różny stopień sakralności. Na szczycie znajduje się maska tumbuanowa, która okrywa ciało od czubka głowy do połowy tułowia. Według mitu była ona wynalazkiem kobiet, które straszyły nią mężczyzn jednak z czasem kult ten stał się kultem męskim. Wykonana z cienkich gałązek [[Rotang|rotangu]] maska przypominała głowę ludzką z otworami na oczy i usta. Wykonuje ona wyroki, a jej nosiciel ma nie tyle co prawo ale i obowiązek zranić, zgwałcić czy zabić ofiarę. Według członków plemienia maska jest siedzibą jednego lub kilku duchów jej ofiar. Zanim założy się taką maskę należy skropić ją magicznym wywarem w postaci zabitych węży, którego celem jest zwiększenie jej mocy. Maskę, która zabiła określoną liczbę osób znakuję się w specjalny sposób. W przypadku gdy maska zabiła trzy osoby, wprowadza się w prawe ucho kość promieniową, lecz jeśli jest sprawczynią większej ilości mordów to z jej szyi zwisać powinien pas z tyloma supełkami, ile osób uśmierciła<ref>{{Cytuj |autor = K. Konarska |tytuł = Maski, Twarze, Pyski. s.100 |data = 2013}}</ref>.
*Szczególnie ważną rolę maski odgrywały w obrzędach inicjacyjnych młodzieży i w niektórych kulturach związków totemicznych. U społeczności Lae na wyspie Mandok, zanim młody chłopiec miał stać się
'''Nowa Brytania'''
Linia 46:
== Maska w performensie ==
Na całym świecie maski są używane z powodu swojej siły ekspresji jako cecha charakterystyczna występów z użyciem masek – zarówno [[Rytuał|rytualnych]], jak i [[teatr]]alnych. [[Rytuał|Rytualne]] i teatralne definicje używania maski
Były one odlewane z [[Woskowina|wosku]] i przechowywane w larariu, czyli w rodzinnej kapliczce. Podczas ceremonii przejścia, czyli inicjacji młodych członków rodziny, czy [[pogrzeb]]ów, maski były przenoszone z kapliczek pod nadzorem rodowych obywateli. Na pogrzebach profesjonalni aktorzy nosili maski by przedstawiać czyny z życia przodków<ref>Ritual, Masks, and Sacrifice; Subhash Kak, Studies in Humanities and Social Services vol.11, Indian Institute of Advance Study, Shimla 2004.</ref>, łącząc w ten sposób role maski jako obiektu [[Rytuał|rytualnego]] oraz [[teatr]]alnego. Maski są znanymi i żywymi elementami wielu kultur, tradycyjnych występów, [[Ceremonia|ceremonii]], [[rytuał]]ów i [[festiwal]]i oraz często mają starożytne pochodzenie. Maska jest przeważnie częścią kostiumu, który zdobi całe ciało i uosabia ważne tradycje wspólnoty religijnej lub społecznej, zarówno całej, jak i poszczególnych grup. Maski są używane niemal uniwersalnie zachowując przy tym swoją moc i tajemnice zachowane dla ich użytkowników oraz odbiorców. Popularnym przykładem są maski pojawiające się na [[karnawał]]ach, a także na imprezach dla dzieci oraz festiwalach – na przykład [[Halloween]]. W dzisiejszych czasach plastikowe maski są zazwyczaj produkowane masowo. Często bywają związane z postaciami popularnymi w telewizji bądź bohaterami bajkowymi. Są one jednakże przypomnieniem o trwałej grze pozorów oraz ich sile i uroku. Maska sama w sobie pełni podwójną rolę
=== Maska pośmiertna ===
|