Wincenty Przerębski: Różnice pomiędzy wersjami

'''Wincenty Przerębski''' herbu [[Nowina (herb szlachecki)|Nowina]] (ok. [[1450]] – zm. [[20 września]] [[1513]] we [[Włocławek|Włocławku]]) – [[Biskupi włocławscy|biskup kujawski]] od [[1504]] i [[Biskupi płoccy|płocki]] od [[1498]], [[podkanclerzy koronny]] w latach [[1497]]-[[1499]], [[sekretarz królewski]], posiadał przywilej [[Notariat (Polska)|kreacji notarialnej]]<ref>Krzysztof Skupiński, Notariat publiczny w średniowiecznej Polsce, Lublin 1979, s. 118.</ref>.

 

Syn Jana (zm. 1480) kasztelana sieradzkiego. Był [[pisarz królewski|pisarzem królewskim]], [[scholastyk]]iem [[Łęczyca|łęczyckim]]. W [[1478]] został [[kanonik]]iem [[Kraków|krakowskim]], w [[1488]] [[Gniezno|gnieźnieńskim]]. W latach [[1484]]-[[1484]] prowadził księgę skarbową ''Liber quitantiarum'' [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierza Jagiellończyka]]. [[2 października]] [[1487]] mianowany sekretarzem królewskim.

[[6 marca]] [[1497]] został podkanclerzym koronnym. Redagował wiele ważnych traktatów międzynarodowych m.in. teksty porozumień [[Polska|polsko]] – [[Węgry|węgierskiego]] w sprawie [[Mołdawia|Mołdawii]] w [[1498]] i [[1499]]. W maju 1498 król mianował go biskupem płockim, a nominację tę zatwierdził papież [[Aleksander VI]] 22 października Już wcześniej, zrezygnował z kanonii gnieźnieńskiej na rzecz bratanka Wincentego. Biskupstwo płockie objął przez prokuratora 18 grudnia 1498, ingresu dokonał 7 stycznia 1499. W tym też roku złożył podkanclerstwo i zajął się administrowanie swojej [[diecezja płocka|diecezji płockiej]]. [[6 maja]] 1499 roku podpisał w [[Kraków|Krakowie]] [[Unia krakowsko-wileńska|akt odnawiający unię polsko-litewską]]<ref>Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 121.</ref>. Podpisał dekret elekcyjny [[Aleksander Jagiellończyk|Aleksandra Jagiellończyka]] na króla Polski [[3 października]] [[1501]] roku<ref>Halina Hofmanówna, Dekret elekcyjny króla Aleksandra z dn. 3 października 1501 roku,w: Przegląd Historyczny, Tom 17, Numer 1 1913, s. 95.</ref>. Był sygnatariuszem [[unia mielnicka|unii piotrkowsko-mielnickiej 1501 roku]]<ref>Akta unji Polski z Litwą, 1385-1791, wydali Stanisław Kutrzeba i Władysław Semkowicz, Kraków 1932, s. 136.</ref>. Po śmierci [[Krzesław Kurozwęcki|Krzesława z Kurozwęk]] król mianował Przerębskiego biskupem kujawskim (przed 21 maja 1503), a papież [[Juliusz II]] zatwierdził go na tej godności 25 sierpnia 1503. Diecezję kujawską objął 27 stycznia 1504. Podpisał konstytucję ''[[Nihil novi]]'' na [[sejm walny|sejmie]] w [[Radom]]iu w [[1505]] roku<ref>Volumina Legum, t. I. Petersburg 1859, s. 140.</ref>. Jako komisarz królewski [[18 września]] [[1506]] roku ogłosił statut [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]]<ref>Karol Górski, Łukasz Watzenrode : życie i działalność polityczna (1447-1512), Wrocław 1973, s. 80.</ref>. Podpisał dyplom elekcji [[Zygmunt I Stary|Zygmunta I Starego]] na króla Polski i wielkiego księcia litewskiego<ref>Ludwik Finkel, Elekcya Zygmunta I. Sprawy dynastyi Jagiellońskiej i Unii Polsko-Litewskiej, Kraków 1910, s. 215.</ref> na sejmie w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie]] [[8 grudnia]] [[1506]] roku<ref>Corpus iuris Polonici. Sectionis 1, Privilegia, statuta, constitutiones, edicta, decreta, mandata regnum Polniae spectantia comprehendentis. Vol. 3, Annos 1506-1522 continentis, Kraków 1906, s. 10-11.</ref>.

Odbył trzy [[synod|synody prowincjonalne]]: w latach [[1499]], [[1501]], [[1503]] w [[Płock]]u. W nowej diecezji odbył dwa synody prowincjonalne: w [[1508]] we Włocławku i w [[1511]] w [[Bydgoszcz]]y. Wielokrotnie był przedstawicielem królów Polski na [[Stany pruskie|sejm stanów pruskich]].

W czasie koronacji [[Zygmunt I Stary|Zygmunta Starego]] [[14 marca]] [[1507]] wdał się w spór z [[biskupi poznańscy|biskupem poznańskim]] [[Jan Lubrański|Janem Lubrańskim]] o miejsce z prawej strony władcy. Atak apoplektyczny 15 sierpnia 1511 we Włocławku na pół roku wyłączył go z czynnej działalności publicznej. Od lutego do sierpnia 1512 podróżował po dobrach biskupich i wziął udział w synodzie prowincjalnym w Łęczycy.Na jego polecenie dobudowano w [[Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku|katedrze we Włocławku]] wejście boczne od północy wraz z kruchtą, ufundował dla katedry dzwon zwany "Wincenty" (1513). Na mocy testamentu przekazał kapitułom włocławskiej i płockiej po tysiąc grzywien. Zmarł we Włocławku i został pochowany we włocławskiej katedrze.

 

== Przypisy ==

{{Przypisy}}

 

{{Biskupi włocławscy}}