Wyspy Kurylskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MOs810 (dyskusja | edycje)
→‎Przyroda: rozb., źródła/przypisy
MOs810 (dyskusja | edycje)
Linia 28:
'''Kuryle''', '''Wyspy Kurylskie'''{{r|KSNG}} ([[język rosyjski|ros.]] Курильские острова; [[język japoński|jap.]] クリル列島 – ''Kuriru Rettō'' albo 千島列島 – ''Chishima Rettō'': Archipelag Tysiąca Wysp) – [[archipelag|wulkaniczny archipelag]] na [[Ocean Spokojny|Oceanie Spokojnym]], stanowiący część [[Obwód sachaliński|obwodu sachalińskiego]] [[Rosja|Federacji Rosyjskiej]], zlokalizowany pomiędzy japońską wyspą [[Hokkaido]] i [[Półwysep|półwyspem]] [[Kamczatka]], składający się z 56 wysp (w tym ponad 30 większych) o łącznej powierzchni 10 355,61 km². Pierwotnie zamieszkany przez [[Ajnowie|Ajnów]]{{r|Medvedev s Kuril trip gives}}. W 2010 liczący 19 434 mieszkańców.
 
Południowa część archipelagu jest przedmiotem sporu prawnego, pomiędzy [[Japonia|Japonią]] a [[Rosja|Rosją]]. W latach: 1956, 2004 i 2006 Federacja Rosyjska proponowała oddanie Japonii części spornych wysp (Małego Łańcucha Kurylskiego, złożonego z wyspy [[Szykotan]] i wysepek [[Habomai (grupa wysp)|Habomai]]), w zamian za zrzeczenie się praw do pozostałych (większych), jednak Japonia nie przyjęła oferty{{r|Spór się zaostrza Rosja to|atimes.com}}.
 
== Geografia ==
Linia 44:
 
Głębokie cieśniny Kruzenszterna i Bussol dzielą Duży Łańcuch na 3 grupy wysp:
* północną (wyspy [[Szumszu]], [[WyspaOstrow Atłasowa|Atłasowa]] (Ałaid), [[Paramuszyr]], [[Szyrynki]], [[Makanruszy]], [[Awoś]], [[Onekotan]], [[Charimkotan]], [[Czyrinkotan]], [[Ekarma]], [[Szyaszkotan]])
* środkową (wyspy [[Rajkokie]], [[Matua]], [[Rasszua]], [[Kwitoj]], [[Simuszyr]])
* południową (wyspy [[Brountona]], [[Czarni Bracia (wyspy)|Czarni Bracia]], [[Urup (wyspa)|Urup]], [[Iturup]], [[Kunaszyr]])
Linia 61:
Na Wyspach zanotowano występowanie 992 gatunków [[rośliny naczyniowe|roślin naczyniowych]] należących do 417 rodzajów i stu rodzin, w tym 43 gatunki drzew, 84 gatunki krzewów i 26 gatunków [[endemit]]ów. Główny składnik flory to gatunki wspólne z Japonią i [[Sachalin]]em. Lasy liściaste, iglaste i z udziałem [[brzoza|brzozy]] są zubożałym wariantem lasów z wyspy [[Hokkaido]]. Połowa gatunków jest wspólna z [[Kamczatka|Kamczatką]]. [[Podszyt]] w lasach jest słabo rozwinięty, ale obfite są [[pnącze|pnącza]]. Przez południową część wyspy [[Iturup]] przechodzi północna granica zasięgu m.in. [[świerk ajański|świerka ajańskiego]] (''Picea jezoensis'') i [[jodła sachalińska|jodły sachalińskiej]] (''Abies sachalinensis''). Obfita jest morska roślinność przybrzeżna tworząca podwodne łąki, zwłaszcza złożone z [[Brunatnice|brunatnic]]<ref name=susu>S.P. Susłow, ''Geografia fizyczna azjatyckiej części ZSRR'', PWN, Warszawa, 1961, s. 547-550</ref>.
 
Poszczególne wyspy są bardzo zróżnicowane pod względem [[fauna|faunistycznym]], co jest spowodowane znacznym rozciągnięciem archipelagu na osi północ-południe. Zubożenie świata zwierzęcego następuje szybko od strony [[Hokkaido]]. Np. na [[Kunaszyr]]ze nie ma już [[Kopytne|kopytnych]], [[wilkWilk (rodzaj ssaka)|wilka]]a i [[Jenot azjatycki|jenota azjatyckiego]], na [[Iturup]]ie brak [[płazy|płazów]] i [[gady|gadów]], a na [[Urup (wyspa)|Urupie]] nie występuje większość [[ssaki|ssaków]], za wyjątkiem [[lis]]a i niektórych [[gryzonie|gryzoni]]. W głębi lasów, w centrach niektórych wysp żyją [[wydra|wydry]] i [[sobolSoból|sobole]]e. Stosunkowo bogata jest natomiast [[awifauna]]. Ogółem liczy około 170 gatunków [[ptaki|ptaków]], w tym gniazdujących, np. [[nurzyk polarny]], [[nurnik ochocki]] (''Cepphus carbo''), [[maskonur złotoczuby]], [[kormoran krasnolicy]], [[nawałniki]], [[szpak rdzawolicy]] (''Agropsar philippensis''), [[muchołówka żółtorzytna]] (''Ficedula zanthopygia''), [[pardwa górska]], [[Orzechówka (ptak)|orzechówka]], [[krzyżodziób]], czy [[dzięcioł czarny]]. Przelatują tędy m.in. [[kaczki]], [[gęsi]], [[łabędź|łabędzie]] oraz [[siewki]] (niektóre gniazdują na akwenach słodkowodnych). Zagrożeniem dla ptaków jest powszechne zbieranie jaj przez mieszkańców<ref name=susu/>.
 
[[Gady]] występują w bardzo małej liczbie gatunków i jedynie na wyspach południowych. Sa to głównie [[jaszczurki]] i w mniejszym stopniu [[węże]] (tylko na [[Kunaszyr]]ze). W ogromnej obfitości występują [[meszkowate]] i [[komarKomarowate|komary]]y, co stanowi nawet utrudnienie dla ludzi pracujących w lasach. Na wyspach nie występują [[pszczoły]]. [[zapylenie|Zapylanie]] dokonuje się dzięki licznym [[trzmiel]]om<ref name=susu/>.
 
[[Ssaki morskie]] reprezentowane są przez mocno przetrzebione w wyniku rabunkowej eksploatacji [[Uchatkowate|uchatki]] i [[kałan morski|kałany morskie]]. Migrują tędy [[walenie]]. Z [[ryby|ryb]] masowo poławiany jest [[dorsz]], [[Halibut pacyficzny|halibut]], [[Śledziowate|śledź]], [[wachnia]], [[Keta (ryba)|keta]], [[gorbusza]], [[czawycza]], [[Nerka (ryba)|nerka]], [[kiżucz]] i [[sardelowate]]. W niewielkim stopniu zbierane są [[krabKraby|kraby]]y i [[perłoródkowate]]<ref name=susu/>.
 
== Historia ==
Linia 94:
W 2006 roku prezydent Rosji [[Władimir Putin]] zadeklarował chęć przekazania Japonii wyspy Szykotan (225 km²) i wysp Habomai (łącznie ok. 6% spornego terytorium). Japoński premier [[Jun’ichirō Koizumi]] odrzucił tę ofertę, domagając się przekazania wszystkich czterech wysp{{r|atimes.com}} (ZSRR wyraził gotowość zwrotu Małego Łańcucha Kurylskiego Japonii już w [[1956]] roku, tj. w chwili nawiązywania stosunków dyplomatycznych po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]]{{r|Prezydent na Kurylach}}). Jest to największy problem w stosunkach rosyjsko-japońskich, który sprawił, że [[Rosja]] i [[Japonia]] nie podpisały traktatu pokojowego.
 
W maju 2009 roku przyjęta została uchwała japońskiej [[Izba Reprezentantów (Japonia)|Izby Reprezentantów]], nazywająca Terytoria Północne „integralną częścią Japonii”; w lipcu 2009 roku podobna uchwała przyjęta została jednogłośnie przez japońską [[Izba Radców (Japonia)|Izbę Radców]] (izbę wyższą parlamentu japońskiego){{r|straittimes.com}}.
 
W lipcu 2009 roku rosyjski prezydent [[Dmitrij Miedwiediew]] podczas spotkania z japońskim premierem [[Tarō Asō]] w trakcie obrad szczytu [[G8G7 (grupa)|Grupy Ośmiu]] w [[L’Aquila]] we [[Włochy|Włoszech]] stwierdził, że „decyzja podjęta przez parlament japoński odnośnie uznania południowej części Wysp Kurylskich za «historyczne» tereny japońskie nie sprzyja atmosferze wzajemnego zaufania”{{r|Medvedev warns Japan s PM}}.
 
1 listopada 2010 roku prezydent FR Dmitrij Miedwiediew jako pierwszy przywódca państwa rosyjskiego odwiedził terytorium będące przedmiotem sporu między Rosją a Japonią (w terminologii rosyjskiej tzw. Kuryle Południowe, w terminologii japońskiej tzw. Terytoria Północne). Prezydencki samolot wylądował na wyspie [[Kunaszyr]] w drodze powrotnej D. Miedwiediewa z [[Wietnam]]u do [[Moskwa|Moskwy]]. Uczynił to zaledwie na dwa tygodnie przed wyjazdem do Japonii na szczyt [[APEC]]{{r|Miedwiediew}}. W wyniku tej wizyty Japonia czasowo odwołała swojego ambasadora z Moskwy{{r|Japonia czasowo odwołała}}.