Językoznawstwo: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
lit., ort.
lit., poprawa linków
Linia 12:
[[Językoznawstwo synchroniczne]] zajmuje się badaniem synchronii językowej{{odn|Mistrík|1993|s=206}}, czyli wyodrębnionego stanu istnienia [[system językowy|systemu językowego]], jego [[jednostki językowe|jednostek]] i ich wzajemnych relacji w wyróżnionym momencie. Pod pojęciem synchronicznego stanu języka rozumie się nie tylko jego współczesną postać, ale również jego stan w konkretnej historycznej epoce rozwoju. Potrzebę badania języka w ujęciu synchronicznym zaczęła priorytetyzować XX-wieczna teoria językoznawcza, pod którą podwaliny położył [[Ferdinand de Saussure]] i jego teoria strukturalno-systemowa. Koncepcje de Saussure'a o systemowym i funkcyjnym rozumieniu języka zostały rozwinięte przez [[Praskie Koło Lingwistyczne|Praską Szkołę Lingwistyczną]], założoną w roku 1926{{odn|Ondruš|Sabol|1987|s=7}}.
 
[[Językoznawstwo diachroncznediachroniczne|Lingwistyka diachroniczna]] zaś bada diachronię językową{{odn|Mistrík|1993|s=206}}, czyli rozwój systemu językowego na przestrzeni czasu{{odn|Ondruš|Sabol|1987|s=7}}. W jej obrębie można wyróżnić [[językoznawstwo historyczno-porównawcze]], historię poszczególnych języków i [[etymologia|etymologię]]{{odn|Mistrík|1993|s=206}}. Termin „diachronia” pokrywa się w znacznym stopniu z pojęciem historii języka, które może być rozumiane w węższym lub szerszym sensie. W węższym ujęciu historia to okres rozwoju społeczeństwa i języka, z którego zostały zachowane świadectwa piśmienne. W tym kontekście okres rozwoju pozbawiony tradycji piśmienniczej określa się jako okres prehistoryczny. Zgodnie z tym rozumieniem diachronię można podzielić na historyczną i prehistoryczną{{odn|Ondruš|Sabol|1987|s=7}}.
 
[[Językoznawstwo porównawcze|Lingwistyka porównawcza]], zajmująca się porównywaniem dwóch lub większej liczby języków, może przybierać charakter [[typologia języków|typologiczny]] (kategoryzuje języki w pewne typy) lub konfrontacyjny (kontrastywny) (porównuje wszystkie aspekty języków). Badaniami porównawczymi w kontekście rozwoju spokrewnionych języków zajmuje się [[językoznawstwo historyczno-porównawcze]]. Całościowo językoznawstwo porównawcze (synchroniczne lub diachroniczne) określa się jako komparatystykę{{odn|Ondruš|Sabol|1987|s=7–8}}.