Językoznawstwo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne, WP:SK |
Znacznik: Anulowanie edycji |
||
Linia 2:
'''Językoznawstwo''', inaczej '''lingwistyka''' (od {{w języku|la|lingua}} – język) – dziedzina nauki zajmująca się badaniem języka z perspektywy jego [[jednostki językowe|jednostek]], struktury, funkcji i rozwoju{{odn|Mistrík|1993|s=206}}. Język jako złożone, wieloaspektowe zjawisko społeczne można badać z różnych stanowisk i przy użyciu różnych podejść metodycznych{{odn|Ondruš|Sabol|1987|s=7}}.
Termin „lingwistyka”, o pochodzeniu łacińsko-romańskim,
== Językoznawstwo a filologia i gramatyka ==
Nauką o języku jest również [[filologia]], która w odróżnieniu od lingwistyki, badającej język bez względu na jego medium, zajmuje się przejawami językowymi w [[język pisany|formie pisanej]], tj. [[tekst literacki|tekstami literackimi]]. Przedmiotem filologii jest nie tylko język, ale również tradycja literacka danego języka. Pojęcie filologii jako nauki o języku i literaturze pojawiło się w połowie XIX wieku. Starszy rodowód ma jednak termin „filologia klasyczna”, który obejmował nie tylko język i literaturę, ale ogólne [[historia|dzieje]], [[prawo]], [[ekonomia|ekonomię]], [[religia|religię]] oraz [[filozofia|filozofię]] [[Rzymianie|Rzymian]] i [[Grecy|Greków]], czyli materialną i duchowną kulturę klasycznych narodów europejskich. Filologia ma szerszy zakres pojęciowy niż lingwistyka w tym sensie, że bada zarówno język, jak i literaturę danego narodu. Z drugiej strony jest pojęciowo węższa, gdyż w jej zakres nie wchodzi badanie przedpiśmiennego okresu rozwoju języka{{odn|Ondruš|Sabol|1987|s=8}}.
[[Gramatyka]] jako termin ma o wiele dłuższą tradycję niż lingwistyka i filologia{{odn|Ondruš|Sabol|1987|s=8}}. O ile filologia i lingwistyka ukształtowały się w epoce nowożytnej, to termin „gramatyka” pojawił się już w piśmiennictwie starogreckim. Grecki uczony Dionizjusz Trak (170–190 p.n.e.) był autorem opisu języka greckiego zatytułowanego ''Technē grammatikē'' (techne – rzemiosło, technika; gramma – litera, znak; grammatikos – piśmienny, wykształcony). Praca ta była pierwszą gramatyką europejską, która wyróżniła osiem [[części mowy]]{{odn|Ondruš|Sabol|1987|s=8}}. Stała się wzorem dla późniejszych gramatyk; przeniesiona na grunt rzymski, stała się wzorem dla gramatyk łacińskich, a za ich pośrednictwem — wpłynęła na teorie gramatyczne w krajach europejskich<ref>{{Cytuj
== Podział językoznawstwa ==
[[Językoznawstwo synchroniczne]] zajmuje się badaniem synchronii językowej{{odn|Mistrík|1993|s=206}}, czyli wyodrębnionego stanu istnienia [[system językowy|systemu językowego]], jego [[jednostki językowe|jednostek]] i ich wzajemnych relacji w wyróżnionym momencie. Pod pojęciem synchronicznego stanu języka rozumie się nie tylko jego współczesną postać, ale również jego stan w konkretnej historycznej epoce rozwoju. Potrzebę badania języka w ujęciu synchronicznym zaczęła priorytetyzować XX-wieczna teoria językoznawcza, pod którą podwaliny położył [[Ferdinand de Saussure]] i jego teoria strukturalno-systemowa. Koncepcje de Saussure'a o systemowym i funkcyjnym rozumieniu języka zostały rozwinięte przez [[Praskie Koło Lingwistyczne|Praską Szkołę Lingwistyczną]], założoną w roku 1926{{odn|Ondruš|Sabol|1987|s=7}}.
| |||