Wersja z 14:34, 17 lut 2019 edytuj Szoltys-bot (dyskusja \| edycje) Boty 536 211 edycji m poprawa martwych linków zewnętrznych (#5) ← poprzednia edycja		Wersja z 23:28, 13 lip 2019 edytuj anuluj edycję Wiklol (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy 23 745 edycji aktualizacja następna edycja →
Linia 8: \| dzień = 31 marca \| rok = 2005{{R\|jpldata}} \| występowanie = [[obiekt transneptunowy]]{{R\|jpldata}}, [[cubewano]]{{r\|johnston}} \| wielka_półoś = 45,6856{{R\|jpldata}} \| mimośród = 0,~~1555~~1580{{R\|jpldata}} \| peryhelium = 38,5736{{R\|jpldata}} \| aphelium = 52,7876{{R\|jpldata}} \| lat = ~~308~~307,75{{R\|jpldata}} \| dni = \| godzin = \| prędkość = ~~ok. 4,4~~ \| nachylenie = 28,98{{R\|jpldata}} \| średnica = biegunowa: 1430 ± 9 km<br />równikowa:1502 ± 45{{R\|eso1246}} Linia 23: \| okres_obrotu = 7,77{{R\|ekonews065}} h<br />albo 22,48{{R\|jpldata}} \| albedo = 0,77 ± 0,03{{R\|eso1246}} \| jasność = ok. –0,2{{R\|jpldata}} \| typ = \| temperatura = Linia 29: \| commons = Category:Makemake }} '''Makemake''' (oficjalnie: '''(136472) Makemake''') – trzecia co do wielkości rozpoznana [[planeta karłowata]] i trzeci co do wielkości [[obiekt transneptunowy]] zaliczany do [[plutoid]]ów, [[cubewano]]{{r\|johnston}}. Jego średnica to około ⅔60% średnicy [[(134340) Pluton\|Plutona]]. Jego ekstremalnie niska średnia temperatura (około 30 [[kelwin\|K]]) sprawia, że jego powierzchnię pokrywa najprawdopodobniej [[metan]]owy i [[etan]]owy lód{{R\|Brown}}. Obiekt ten nie posiada atmosfery{{R\|eso1246}}. == Odkrycie == Linia 40: == Orbita == [[Plik:TheKuiperBelt Orbits 2003EL61 2005FY9.svg\|mały\|lewo\|250px\|Orbity Makemake (niebieska), Haumei (zielona) i Plutona (czerwona)]] Orbita Makemake nachylona jest do płaszczyzny [[ekliptyka\|ekliptyki]] pod kątem 29° i umiarkowanie eliptyczna (e~0,~~155~~158). Na jeden obieg wokół [[Słońce\|Słońca]] ciało to potrzebuje prawie ~~309~~308 lat. Obecnie oddalone jest o ponad 52 [[jednostka astronomiczna\|au]]{{R\|AstDys}} od Słońca (w 2018 roku około 52,5 au), zbliżając się do [[aphelium]] orbity (aphelium minie wok. 2033 roku<ref group=uwaga>Obliczone jako moment peryhelium plus połowa okresu orbitalnego: 1879,2827+~~154~~153,3477=2033,6204.</ref>). == Właściwości fizyczne == [[Plik:2005FY9art.jpg\|mały\|lewo\|250px\|Artystyczna wizja Makemake]] Makemake jest bardzo dużym obiektem wśród transneptunów – ma ok. 1500 km średnicy równikowej. Ma wysokie [[albedo]], sięgające ok. 0,8. Jest trzecim co do wielkości i jasności obiektem transneptunowym. Jest wystarczająco jasny, by był widoczny przez duże teleskopy amatorskie. Jego [[absolutna wielkość gwiazdowa\|jasność absolutna]] to ok. –0,32{{magnitudo}}. Jest planetą karłowatą, która być może bardzo szybko obraca się wokół własnej osi – w ciągu 7,77 godziny{{R\|ekonews065}}, choć podawany jest także okres obrotu 22,48 godziny{{R\|jpldata}}. Temperatura powierzchni tego ciała to obecnie ok. 29 [[kelwin\|K]], w miarę zbliżania się do [[peryhelium]] może wzrosnąć do 34 K. Analizy widmowe powierzchni wykazały obecność ziaren [[metan]]u o rozmiarach około 1 cm. W przeciwieństwie do Plutona czy Eris, na powierzchni Makemake występuje mało [[azot]]u{{R\|Brown}}. Przyczyna tego jest dotąd nieznana. Linia 67: <ref name="ekonews065">[http://www.boulder.swri.edu/ekonews/issues/past/n065/ekonews065.pdf EKONews 065], str. 11</ref> <ref name="eso1246">{{cytuj stronę \| url = http://www.eso.org/public/poland/news/eso1246/ \| tytuł = Planeta karłowata Makemake nie ma atmosfery \| data = 2012-11-21 \| opublikowany = ESO \| język = pl \| data dostępu = 2012-11-22}}</ref> <ref name="johnston">{{cytuj stronę \|data = ~~2017~~2019-1205-3025 \|tytuł = List of Known Trans-Neptunian Objects \|opublikowany = Johnston’s Archive \|autor = Wm. Robert Johnston \|url = http://www.johnstonsarchive.net/astro/tnoslist.html \|data dostępu = ~~2018~~2019-0307-0913 \|język = en}}</ref> <ref name="jpldata">{{cytuj stronę \|tytuł = JPL Small-Body Database Browser: 136472 Makemake (2005 FY9) \|data = ~~2018~~2019-0205-2412 last obs. used \|url = http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=136472 \|data dostępu = ~~2018~~2019-0307-0913 \|język = en}}</ref> <ref name="moon">{{Cytuj\|tytuł=HubbleSite – NewsCenter – Hubble Discovers Moon Orbiting the Dwarf Planet Makemake (04/26/2016) – The Full Story\|data dostępu=2016-04-26\|opublikowany=hubblesite.org\|url=http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/2016/18/full/}}</ref> <ref name=WGPSN>[http://planetarynames.wr.usgs.gov/append7.html#DwarfPlanets Dwarf Planets and their Systems]. Working Group for Planetary System Nomenclature (WGPSN)</ref>

(136472) Makemake: Różnice pomiędzy wersjami