Jan Druto: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m poprawa linków
drobne redakcyjne
Linia 5:
|data śmierci = [[7 marca]] [[1985]]
|miejsce śmierci = [[Warszawa]]
|grafika =
|funkcja = [[Ambasadorowie Polski|Ambasador RP w Turcji]]
|partia =
|od = [[29 marca]] [[1948]]
|do = [[15 stycznia]] [[1952]]
Linia 13:
|następca = [[Janusz Zambrowicz]]
|2 funkcja = [[Przedstawiciele dyplomatyczni Polski we Włoszech|Ambasador RP/PRL we Włoszech]]
|2 partia =
|2 od = [[20 lutego]] [[1952]]
|2 do = [[22 października]] [[1959]]
Linia 19:
|2 następca = [[Adam Willmann]]
|3 funkcja = [[Przedstawiciele dyplomatyczni Polski we Francji|Ambasador PRL we Francji]]
|3 partia =
|3 od = [[24 czerwca]] [[1961]]
|3 do = [[3 lipca]] [[1969]]
Linia 29:
 
== Życiorys ==
Urodził się w [[Litwini|rodzinie litewskiej]] w miejscowości Ucz Dere (obecnie część [[Soczi]]). W [[Historia Polski (1918–1939)|dwudziestoleciu międzywojennym]] uczęszczał do litewskojęzycznego [[Gimnazjum im. Witolda Wielkiego w Wilnie]], gdzie działał w kółku młodzieżowym „Laisvieji vergai” (''Wolni niewolnicy''; 1926-1927)<ref>[[Bronius Makauskas|Bronisław Makowski]], ''Litwini w Polsce: 1920–1939'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986, s. 204.</ref>. Ukończył studia agronomiczne na [[Uniwersytet Wileński|Uniwersytecie Stefana Batorego]]. W latach 1934–1936 pracował jako asystent w Studium Agronomicznym wileńskiej uczelni. Podczas studiów był zastępcą skarbnika „[[Bratnia Pomoc|Bratniej Pomocy]]”<ref name=autonazwa1>[[Edwarda Orłowska]], ''Pamiętam jak dziś'', „Książka i Wiedza”, Warszawa 1973, s. 289 [tu: Jan Drutto].</ref>, a także członkiem Związku Lewicy Akademickiej „Front”<ref>[[Jonas Karosas]], ''Mówią kamienie Wilna'', przekł. z litewskiego Anny Lau-Gniadowskiej, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1968, s. 360.</ref>. Od 1928 działał w [[Komunistyczny Związek Młodzieży Polski|Związku Młodzieży Komunistycznej]], zaś od 1931 w [[Komunistyczna Partia Zachodniej Białorusi|Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi]]<ref name=autonazwa1 />, gdzie zajmował się m.in. sprawami [[Litwa|Litwy]]. Zasiadał w Biurze Litewskim KC KPZB<ref>[[Jonas Karosas]], ''Mówią kamienie Wilna'', przekł. z litewskiego Anny Lau-Gniadowskiej, „Książka i Wiedza”, Warszawa 1968, s. 294.</ref>. Współzakładał Litewskie Towarzystwo Literatury i Sztuki ([[język litewski|lit.]] ''Lietuvių meno ir literatūros draugija'') o profilu centrowym infiltrowane przez komunistów<ref>[[Bronius Makauskas|Bronisław Makowski]], ''Litwini w Polsce: 1920–1939'', Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986, s. 134.</ref>. Był redaktorem nielegalnej gazety komunistycznej w [[Język litewski|języku litewskim]] „Valstiečių balsas”. Za działalność antypaństwową był skazany na 5 lat pozbawienia wolności w procesie w styczniu 1936<ref>Tzw. proces Druto i towarzyszy, także: „lewicy akademickiej”, zob. [[Kazimierz Petrusewicz]], ''Grupa wileńska, czyli „Front”'', w: ''Komuniści: wspomnienia o Komunistycznej Partii Polski'', red. Leonard Borkowicz et al., przedm. Henryk Jabłoński, noty biograf. Halina Bułhakowska, Zakład Historii Partii przy KC PZPR, „Książka i Wiedza”, Wydanie 2 popr. i rozsz., Warszawa 1969, s. 505.</ref><ref>[[Edwarda Orłowska]], ''Pamiętam jak dziś'', „Książka i Wiedza”, Warszawa 1973, s. 292 [tu: Jan Drutto].</ref>. Karę odbywał w [[Grodno|Grodnie]]. Więzienie opuścił w 1938. W latach 1939–1940 pracował jako nauczyciel w [[Wilno|Wilnie]]. Po sowieckim najeździe na Litwę w 1940 objął funkcję burmistrza stolicy<ref>Antanas Rimvydas Čaplinskas, {{Cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20100428090811/http://www.diena.lt:80/naujienos/miestas/savas-ir-svetimas-vilnius-274578 | autor = Antanas Rimvydas Čaplinskas|tytuł=Savas ir svetimas Vilnius|opublikowany=diena.lt|data=25 kwietnia 2010|język=lt}}</ref>, następnie zaś przewodniczącego Tymczasowego Komitetu Wykonawczego w Wilnie<ref>[[Henryk Wisner]], ''Litwa: dzieje państwa i narodu'', Wydawnictwo „Mada”, Warszawa 1999, s. 223.</ref>. Pracował również w Gospłanie. W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] ukrywał się w Wilnie, m.in. dzięki pomocy Marii Fedeckiej<ref>Erna Podhoritzer, ''Pani Maria pomogła'', „Fołks-Sztyme”, nr. 59 (1257) z 16 kwietnia 1960, tłum. z [[jidysz]] Dr. Rasza Szlep-Fessel, opublikowane na [http://web.archive.org/web/20180131170714/http://www.mariafedecka.republika.pl/artykuly.htm stronie poświęconej postaci Marii Fedeckiej, Sprawiedliwej Wśród Narodów Świata].</ref>.
 
[[Plik:Jan Druto grób.JPG|thumb|upright=1.1|Grób Jana i Gertrudy Drutów na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Powązkach Wojskowych w Warszawie]].]]
 
Po zakończeniu wojny znalazł się na terenie [[Polska|Polski]], został mianowany wiceprezesem [[Centralny Urząd Planowania|CUP]] z ramienia [[Polska Partia Robotnicza|PPR]] (1946–1947), następnie zaś dyrektorem Departamentu Ekonomicznego w Ministerstwie Rolnictwa (1947–1948). Po tzw. zjednoczeniu ruchu robotniczego w Polsce został członkiem [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]]. W latach 1948–1951 sprawował funkcję ambasadora w RP w [[Ankara|Ankarze]]<ref>{{Cytuj stronę| url =http https://www.ankara.polembmsz.net/indexgov.php?document=123pl/pl/c/MOBILE/o_ambasadzie/z_historii_placowki/lista_ambasadorow/ | tytuł= Pełna lista przedstawicieli Polski w Turcji w latach 1414–20071414-2007 |opublikowany=nakaraankara.polemb.net|data dostępu=1215 wrześnialipca 20102019}}</ref>, następnie zaś [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] w [[Rzym]]ie (1952–1959) i w [[Paryż]]u (1961–1969). Po powrocie do Polski był dwukrotnie dyrektorem departamentu w MSZ (1959–1961; 1969–1972). Od 1972 pracował jako doradca ministra spraw zagranicznych PRL. Był członkiem zarządu Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej<ref name=autonazwa2>''Jan Druto'', „[[Życie Warszawy]]”, nr 60 (12861) z 12 marca 1985, s. 10 (nekrolog).</ref>.
 
Żonaty z Gertrudą (Gugą) Sawicką, byłą studentką prawa USB i działaczką lewicy rewolucyjnej w II RP<ref>[[Czesław Miłosz]],
''Inne abecadło'', Wydawnictwo Literackie, Kraków 1998, s. 39.</ref>. Odznaczony min. [[Order Sztandaru Pracy|Orderem Sztandaru Pracy]] II klasy oraz Krzyżem Komandorskim i Oficerskim (1951)<ref>{{Monitor Polski|rok=1952|numer=9|pozycja=77}}</ref> [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]]<ref>''Tow. Jan Druto'', „Trybuna Ludu”, nr 57 (12609) z 8 marca 1985, s. 5 (nekrolog).</ref>, a także Wielkim Srebrnym i Złotym Krzyżem francuskim [[Order Narodowy Zasługi|Orderu Zasługi]]<ref name=autonazwa2 />. Zmarł w 1985, został pochowany na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie]]<ref>{{Cytuj stronę| url=http://www.senujuvilnieciuainiai.lt/doku/vilnieciai_versija_3.xls| tytuł=Senųjų vilniečių sąrašas|opublikowany=senujuvilnieciuainiai.lt|data dostępu= 12 września 2010|język=lt}}</ref>.
 
== Przypisy ==