Stefan Korboński: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Usunięte istotne treści. Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez KJS63) i przywrócono wersję 54930939 autorstwa Paweł Ziemian BOT |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 14:
|quote = Stefan Korboński
}}
'''Stefan Korboński''', [[Pseudonim|ps]]. „Nowak”, „Zieliński”, „Stefan Zieliński”{{r|WIEPW}}<ref>{{Cytuj |tytuł = Powstańcze Biogramy - Stefan Korboński |data dostępu = 2019-07-16 |opublikowany = www.1944.pl |url = https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/stefan-korbonski,22463.html |język = en}}</ref> (ur. [[2 marca]] [[1901]] w [[Praszka|Praszce]], zm. [[23 kwietnia]] [[1989]] w [[Waszyngton]]ie) – polski [[polityk]]
== Życiorys ==
Od śmierci ojca w 1908 mieszkał z rodziną w [[Częstochowa|Częstochowie]], gdzie uczył się w miejscowym [[gimnazjum]] (obecnie liceum im. Henryka Sienkiewicza). Jako uczeń brał od stycznia do maja 1919 udział w [[Lwów#Obrona Lwowa (1918-1920)|obronie Lwowa]], dla udziału w której porzucił szkołę. Do wojska zgłosił się ponownie w lipcu 1920, podczas [[wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej]]. Walczył w [[29 Pułk Strzelców Kaniowskich|29 Pułku Strzelców Kaniowskich]]. Po zakończeniu wojny powrócił do częstochowskiego gimnazjum. W 1921 brał udział w [[III powstanie śląskie|III powstaniu śląskim]]. Po 15 dniach pobytu na froncie został odesłany jednak do Częstochowy, w celu zdania matury. Za udział w powstaniu został odznaczony [[Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi|Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi]]<ref name="często">{{cytuj stronę | url = http://czestochowa.wyborcza.pl/czestochowa/1,35271,12583429,Absolwent__Sienkiewicza__spocznie_w_Panteonie_Wielkich.html | tytuł = Absolwent „Sienkiewicza” spocznie w Panteonie Wielkich Polaków | autor = Tadeusz Piersiak | data = 1 października 2012 | opublikowany = gazeta.pl | data dostępu = 1 października 2012}}</ref>.▼
=== Młodość ===
▲Stefana i Władysławy. Od śmierci ojca w 1908 mieszkał z rodziną w [[Częstochowa|Częstochowie]], gdzie uczył się w miejscowym [[gimnazjum]] (obecnie liceum im. Henryka Sienkiewicza). Jako uczeń brał od stycznia do maja 1919 udział w [[Lwów#Obrona Lwowa (1918-1920)|obronie Lwowa]], dla udziału w której porzucił szkołę. Do wojska zgłosił się ponownie w lipcu 1920, podczas [[wojna polsko-bolszewicka|wojny polsko-bolszewickiej]]. Walczył w [[29 Pułk Strzelców Kaniowskich|29 Pułku Strzelców Kaniowskich]]. Po zakończeniu wojny powrócił do częstochowskiego gimnazjum. W 1921 brał udział w [[III powstanie śląskie|III powstaniu śląskim]]. Po 15 dniach pobytu na froncie został odesłany jednak do Częstochowy, w celu zdania matury. Za udział w powstaniu został odznaczony [[Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi|Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi]]<ref name="często">{{cytuj stronę | url = http://czestochowa.wyborcza.pl/czestochowa/1,35271,12583429,Absolwent__Sienkiewicza__spocznie_w_Panteonie_Wielkich.html | tytuł = Absolwent „Sienkiewicza” spocznie w Panteonie Wielkich Polaków | autor = Tadeusz Piersiak | data = 1 października 2012 | opublikowany = gazeta.pl | data dostępu = 1 października 2012}}</ref>.
=== Dwudziestolecie międzywojenne ===
W latach 20. mieszkał w [[Słupca|Słupcy]]; pracował jako nauczyciel w [[Pyzdry|Pyzdrach]].
Linia 27 ⟶ 30:
Został awansowany do stopnia [[podporucznik]]a pospolitego ruszenia ze [[Starszeństwo oficerów|starszeństwem]] z dniem 1 lipca 1925 i w 1934 zweryfikowany ze 185. lokatą w korpusie oficerów piechoty<ref>{{cytuj stronę|url=http://archive.is/5MP7u|tytuł=Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939. Stefan Korboński|opublikowany=officersdatabase.appspot.com|data dostępu=27 lutego 2017}}</ref>.
=== II wojna światowa ===
Po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] podczas [[kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] służył w [[57 Pułk Piechoty Wielkopolskiej|57 pułku piechoty]] w stopniu [[porucznik]]a. Jego oddział znalazł się na tej części terytorium Rzeczypospolitej, która po [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939]] była okupowana przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]]. Korboński dostał się do niewoli
[[Plik:Stefan i Zofia Korbonscy.JPG|thumb|240px|Krypty Stefana i Zofii Korbońskich w [[Panteon Wielkich Polaków|Panteonie Wielkich Polaków]] w [[Świątynia Opatrzności Bożej w Warszawie|Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie]]]]Członek [[Główna Rada Polityczna|Głównej Rady Politycznej]]<ref>Stanisław Dzięciołowski, ''Parlament Polski Podziemnej 1939–1945'', Warszawa 2004, s. 12.</ref>.
Od 1940 był członkiem [[Polityczny Komitet Porozumiewawczy|Politycznego Komitetu Porozumiewawczego]], a w kwietniu 1941 objął funkcję szefa [[Kierownictwo Walki Cywilnej|Kierownictwa Walki Cywilnej]]. Na tym stanowisku zajmował się organizowaniem cywilnego ruchu oporu, a także kierował działalnością sądów podziemnych. Od lipca 1943 był szefem Oporu Społecznego w [[Kierownictwo Walki Podziemnej|Kierownictwie Walki Podziemnej]].
Linia 35 ⟶ 39:
Po wybuchu [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]] w sierpniu 1944 objął stanowisko dyrektora Departamentu Spraw Wewnętrznych w [[Delegatura Rządu na Kraj|Delegaturze Rządu RP na Kraj]]. Za udział w powstaniu został odznaczony przez dowódcę AK [[Order Virtuti Militari|Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari]]<ref name=WIEPW>{{cytuj książkę | tytuł = Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego | wydawca = Ars Print Production | miejsce = Warszawa | data = 1997 | strony = 96, 163 | isbn = 83-87-22401-4 | inni = [[Jan Kreusch]] (red.), [[Beata Balcerzak]] (oprac.) | tom = 4}}</ref>. Po aresztowaniu przez [[NKWD]] [[Jan Stanisław Jankowski|Jana Stanisława Jankowskiego]] w marcu 1945, przejął obowiązki [[Delegatura Rządu na Kraj|Delegata Rządu RP na Kraj]] i sprawował je do aresztowania przez NKWD w czerwcu 1945. Pełnił też ''de facto'' obowiązki przewodniczącego [[Rada Jedności Narodowej|Rady Jedności Narodowej]].
Z więzienia został zwolniony po utworzeniu [[Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej|Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej]]. Po uwolnieniu powrócił do praktyki adwokackiej i działalności w ruchu ludowym, został członkiem ścisłego kierownictwa [[Polskie Stronnictwo Ludowe (1945–1949)|Polskiego Stronnictwa Ludowego]], największego politycznego ugrupowania opozycyjnego wobec władz
W związku z narastającym zagrożeniem represjami ze strony władz i organów bezpieczeństwa zdecydował się opuścić kraj w 1947. Decyzję przyspieszyła ucieczka prezesa PSL, [[Stanisław Mikołajczyk|Stanisława Mikołajczyka]]. Na przełomie października i listopada wraz z żoną [[Zofia Korbońska|Zofią]] uciekł do [[Szwecja|Szwecji]], a następnie do [[Stany Zjednoczone|USA]], gdzie osiadł na stałe. Tam zaangażował się w działalność publicystyczną. Był aktywnym uczestnikiem życia polskiej emigracji politycznej. Pełnił funkcje przewodniczącego Polskiej Rady Jedności w Stanach Zjednoczonych, przewodniczącego polskiej delegacji do [[Zgromadzenie Europejskich Narodów Ujarzmionych|Zgromadzenia Europejskich Narodów Ujarzmionych]] ACEN, kilkakrotnie był przewodniczącym ACEN, był członkiem [[Polski Instytut Naukowy w Ameryce|Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce]] oraz Międzynarodowego [[PEN Club]]u na Uchodźstwie.
Linia 42 ⟶ 46:
Autor wielu publikacji w języku polskim i angielskim, poświęconych szczególnie dziedzictwu [[Polskie Państwo Podziemne|Polskiego Państwa Podziemnego]] i [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]], m.in.:
* ''W imieniu Rzeczypospolitej'' Paryż: Instytut Literacki, 1954<ref>{{Cytuj |tytuł = W imieniu Rzeczypospolitej... |data dostępu = 2019-07-16 |opublikowany = Lubimyczytać.pl |url = http://lubimyczytac.pl/ksiazka/69459/w-imieniu-rzeczypospolitej |język = pl}}</ref>
* ''W imieniu Polski Walczącej'' Londyn: B. Świderski, 1963<ref>{{Cytuj |tytuł = W imieniu Polski walczącej |data dostępu = 2019-07-16 |opublikowany = Lubimyczytać.pl |url = http://lubimyczytac.pl/ksiazka/69458/w-imieniu-polski-walczacej |język = pl}}</ref>
* ''Polskie Państwo Podziemne'' Paryż: Instytut Literacki, 1975<ref>{{Cytuj |tytuł = Polskie państwo podziemne. Przewodnik po podziemiu z lat 1939-1945 |data dostępu = 2019-07-16 |opublikowany = Lubimyczytać.pl |url = http://lubimyczytac.pl/ksiazka/63287/polskie-panstwo-podziemne-przewodnik-po-podziemiu-z-lat-1939-1945 |język = pl}}</ref>
* ''Między młotem a kowadłem'' Londyn: Gryf, 1969<ref>{{Cytuj |tytuł = Miedzy młotem a kowadłem |data dostępu = 2019-07-16 |opublikowany = Lubimyczytać.pl |url = http://lubimyczytac.pl/ksiazka/302326/miedzy-mlotem-a-kowadlem |język = pl}}</ref>
* ''W imieniu Kremla'' Paryż: Instytut Literacki, 1956
* ''The Jews and the Poles in World War II'' New York: Hippocrene Books, 1989<ref>{{Cytuj |tytuł = Polacy, Żydzi i Holocaust |data dostępu = 2019-07-16 |opublikowany = Lubimyczytać.pl |url = http://lubimyczytac.pl/ksiazka/231117/polacy-zydzi-i-holocaust |język = pl}}</ref>
Napisał także powieść:
* ''Za murami Kremla'' New York: Bicentennial Publishing Corporation, 1983<ref>{{Cytuj |tytuł = Za murami Kremla. Opowieść fantastyczna |data dostępu = 2019-07-16 |opublikowany = Lubimyczytać.pl |url = http://lubimyczytac.pl/ksiazka/4846287/za-murami-kremla-opowiesc-fantastyczna |język = pl}}</ref>
W 1973 otrzymał nagrodę Fundacji Alfreda Jurzykowskiego za swoją działalność literacką. Zmarł w 1989 i został pochowany na cmentarzu polskim w Doylestown. We wrześniu 2012 zapowiedziano sprowadzenie jego prochów do Polski, do Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie<ref>{{cytuj stronę|url=http://dzieje.pl/aktualnosci/szczatki-stefana-i-zofii-korbonskich-zostana-sprowadzone-z-usa-do-polski|tytuł=Szczątki Stefana i Zofii Korbońskich zostaną sprowadzone z USA do Polski|opublikowany=dzieje.pl|data=21 września 2012|data dostępu=9 kwietnia 2015}}</ref>, zaś pogrzeb jego i jego żony
▲W 1973 otrzymał nagrodę Fundacji Alfreda Jurzykowskiego za swoją działalność literacką. Zmarł w 1989 i został pochowany na cmentarzu polskim w Doylestown. We wrześniu 2012 zapowiedziano sprowadzenie jego prochów do Polski, do Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie<ref>{{cytuj stronę|url=http://dzieje.pl/aktualnosci/szczatki-stefana-i-zofii-korbonskich-zostana-sprowadzone-z-usa-do-polski|tytuł=Szczątki Stefana i Zofii Korbońskich zostaną sprowadzone z USA do Polski|opublikowany=dzieje.pl|data=21 września 2012|data dostępu=9 kwietnia 2015}}</ref>, zaś pogrzeb jego i jego żony (zm. 2010) odbył się tam 1 października tego samego roku{{r|często}}.
== Odznaczenia ==
Linia 65 ⟶ 68:
* [[Krzyż Armii Krajowej]] (1969)
* [[Medal Wojska]] czterokrotnie (10 września 1969)<ref name=ipn>{{Cytuj stronę | url = http://www.korbonski.ipn.gov.pl/kor/galeria-zdjec/odznaczenia/8546,Odznaczenia.html | tytuł = Stefan Korboński: Odznaczenia | opublikowany = ipn.gov.pl | data dostępu = 21 lipca 2015}}</ref>
* [[1939–1945 Star|Gwiazda za Wojnę 1939–1945]] (
* Medal of Valor (Medal Zasługi Legionów Amerykańskich){{r|ipn}} (14 lipca 1979)
* [[Sprawiedliwy wśród Narodów Świata]] (12 marca 1981
== Film dokumentalny ==
Linia 78 ⟶ 81:
* {{Cytuj książkę | autor = Piotr Stanek |tytuł = Stefan Korboński (1901–1989). Działalność polityczna i społeczna |data = 2014 |isbn = 978-83-7629-602-9 |miejsce = Warszawa |wydawca = Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu |strony = 398 |oclc = 883560364}}
* {{cytuj książkę | autor =[[Grzegorz Mazur]] | tytuł =Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939–1945| wydawca =Instytut Wydawniczy „Pax”| miejsce =Warszawa | rok =1987 | strony =391 | isbn =83-211-0892-X}}
{{Delegaci Rządu na Kraj}}
Linia 89:
{{SORTUJ:Korboński, Stefan}}
[[Kategoria:Absolwenci Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu]]
[[Kategoria:Przewodniczący Rady Jedności Narodowej]]
[[Kategoria:Członkowie Głównej Rady Politycznej]]
[[Kategoria:Członkowie Kierownictwa Walki Cywilnej]]
[[Kategoria:Członkowie Stronnictwa Ludowego „Roch”]]▼
[[Kategoria:Członkowie Związku Walki Zbrojnej]]
[[Kategoria:
[[Kategoria:
[[Kategoria:Jeńcy polscy – uciekinierzy z niewoli radzieckiej 1939–1941]]▼
[[Kategoria:
[[Kategoria:Politycy
[[Kategoria:
[[Kategoria:
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Armii Krajowej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem Niepodległości]]
Linia 109 ⟶ 110:
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Orła Białego (III Rzeczpospolita)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami]]
▲[[Kategoria:Orlęta lwowskie]]
[[Kategoria:Pochowani w Panteonie Wielkich Polaków w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie]]▼
[[Kategoria:Polacy odznaczeni 1939-45 Star]]
[[Kategoria:Polscy Sprawiedliwi wśród Narodów Świata]]
[[Kategoria:Orlęta lwowskie]]
[[Kategoria:Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)]]
[[Kategoria:Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)]]
[[Kategoria:Powstańcy śląscy]]
[[Kategoria:Uczestnicy III powstania śląskiego]]
[[Kategoria:Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)]]
▲[[Kategoria:Jeńcy polscy – uciekinierzy z niewoli radzieckiej 1939–1941]]
[[Kategoria:Żołnierze i działacze podziemia antykomunistycznego (1944–1956)]]▼
[[Kategoria:Polskie ofiary represji stalinowskich]]
[[Kategoria:Politycy emigracyjni]]
[[Kategoria:
[[Kategoria:Polscy adwokaci]]
[[Kategoria:Polscy historycy emigracyjni]]
[[Kategoria:Polscy publicyści]]
[[Kategoria:
[[Kategoria:
[[Kategoria:
[[Kategoria:
[[Kategoria:
▲[[Kategoria:Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1901]]
[[Kategoria:Zmarli w 1989]]
▲[[Kategoria:Pochowani w Panteonie Wielkich Polaków w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie]]
▲[[Kategoria:Żołnierze i działacze podziemia antykomunistycznego (1944–1956)]]
|