Ideologia języka standardowego: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: WPCHECK#64: poprawiam link tożsamy z tekstem linka
Info
Linia 16:
 
===Autorytety językowe===
Językoznawcy teoretycy stoją przeważnie na stanowisku, że język stanowi własność jego rodzimych użytkowników, postrzegając go jako zjawisko kognitywne, kształtujące się w ludzkim umyśle{{odn|Milroy|2007|s=135–136}}. Zakłada się, że każda forma mowy, bez względu na status społeczny jej użytkowników, stanowi z natury [[System językowy|system]] oparty na skomplikowanych prawidłach, funkcjonujących niezależnie od istnienia wypracowanej postaci pisanej i oficjalnej [[Kodyfikacja (językoznawstwo)|kodyfikacji]]{{odn|Kapović|Starčević|Sarić|2016|s=56–57}}. Ideologia języka standardowego nakazuje natomiast traktować język jako twór sterowany przez autorytatywne gremia (zwykle bliżej nieokreślone), odgórnie ustalające [[Norma językowa|zasady poprawnościowe]] i dyktujące je użytkownikom. W kulturach zdominowanych przez tę ideologię spotyka się przekonanie, że wiedza językowa przyswojona w sposób naturalny jest niedoskonała, a o nabywaniu faktycznej znajomości języka zaczyna się mówić dopiero na etapie formalnej edukacji. Skodyfikowana postać języka utożsamiana jest wówczas z nim samym, przez co znajomość języka zrównywana jest z umiejętnością operowania wzorcami języka standardowego, narzucanymi zewnętrznie przez wydawnictwa normatywne ([[Gramatyka normatywna|gramatyki]], [[słownik]]i itd.){{odn|Milroy|2007|s=135–136}}. Przy spojrzeniach tych pojawia się zwykle przeświadczenie o postępującej „degeneracji” języka i niskiej jakości praktyki mownej, a także {{odn|Milroy|2007|s=138–139}}.
 
===Prestiż językowy===
Linia 25:
===Prawowitość standardu===
Wykształceniu koncepcji języka standardowego i jego ogólnemu promowaniu towarzyszy zwykle dewaloryzacja innych, nieskodyfikowanych odmian językowych. Odmiany te określane są wówczas mianem [[Dialekt niestandardowy|niestandardowych]] (nieliterackich), co w obiegowym rozumieniu jest utożsamiane z ich niepełnoprawnością lingwistyczną{{odn|Milroy|2007|s=137–138}}. Według Jamesa Milroya znamiona ideologii nosi samo dychotomiczne ujmowanie przez językoznawców stosunku między formami standardowymi a niestandardowymi, które wymaga przyjęcia mowy standardowej jako centralnej odmiany języka{{odn|Milroy|2001|s=534}}. Za ideologiczne uchodzi też konwencjonalne przeciwstawianie terminu „''dialekt'' niestandardowy” terminowi „''język'' standardowy”{{odn|Vogl|2012|s=15}}.
 
W kulturach języka standardowego obserwuje się niekiedy przekonanie, że pewne formy języka nie tworzą prawdziwych dialektów, lecz stanowią opaczne próby imitacji standardu, pozbawione własnej historii i prawowitości. Sytuacja ta może dotyczyć dialektów bliskich językowi standardowemu, właściwych m.in. dla obszarów miejskich{{odn|Kapović|Starčević|Sarić|2016|s=56}}{{odn|Milroy|2007|s=138}}.
 
== Subordynacja językowa ==