John Stuart Mill: Różnice pomiędzy wersjami

Za najważniejsze dzieło tego okresu uważa się "System„System logiki"logiki” (''System of Logic, Ratiocinative and Inductive''), w którym sprecyzował i przystosował koncepcję empirycznej [[Epistemologia|teorii poznania]] do zastosowania w ramach utylitaryzmu. Kilka myśli zawartych w tym dziele stało się podstawą współczesnej [[Logika|logiki matematycznej]]. Były to:

* koncepcja odejścia od "magicznego"„magicznego” traktowania logiki i matematyki na rzecz poglądu, że są to swoiste "metajęzyki"„metajęzyki”, które można w dowolny, ale nie sprzeczny sposób przystosowywać do potrzeb użytkownika,

Wychodząc ze stanowiska empiryzmu, Mill uznawał, że pojęcia ogólne nie są nam poznawczo dane bezpośrednio, lecz są poprzedzane jakimś doświadczeniem. Doświadczenia zaś są zawsze doświadczeniami jednostkowymi, stąd tylko dzięki rozumowaniu indukcyjnemu możemy dojść do twierdzeń ogólnych. [[Rozumowanie dedukcyjne|Dedukcja]], jako kolejny sposób aktywności poznawczej człowieka jest według Milla jak najbardziej możliwa, lecz jest wtórna wobec indukcji, ponieważ indukcja wywodzi twierdzenia ogólne, które następnie stanowią pożywkę dla dedukowania kolejnych twierdzeń<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko=Tatarkiewicz | imię=Władysław | autor= | autor link= | inni= | tytuł=Historia filozofii. T. 3, Filozofia XIX wieku i współczesna | data=2005 | wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-14466-1 | strony=34-35}}</ref>. Ze względu na uprzywilejowany stosunek do poznania indukcyjnego J.S. Mill podjął wysiłek opracowania specjalnych metod, których zastosowanie prowadziłoby do zdobycia pewnych sądów na drodze indukcji. Metody te weszły do historii logiki i [[metodologia nauk|metodologii nauki]] pod nazwą kanonów Milla, są to kanony “jednej„jednej zgodności”, “jednej„jednej różnicy”, “reszty”„reszty”, “zmian„zmian towarzyszących” oraz “zgodności„zgodności i różnicy”. Tak specyficzna dla klasycznej logiki opozycja między wiedzą indukcyjną i dedukcyjną prowadziła również do nieklasycznego spojrzenia J.S. Milla na nauki hipotetyczno-dedukcyjne. Zgodnie z przyjętym stanowiskiem niemożliwe jest uzasadnienie istnienia twierdzeń pierwotnych, którym przysługuje predykat oczywistości, ponieważ nawet najbardziej intuicyjne prawa matematyczne mają swoje ugruntowanie w doświadczeniu rzeczy jednostkowych.

John Mill, studiując historię [[rewolucja francuska|rewolucji francuskiej]], a także historię funkcjonowania demokracji w [[Stany Zjednoczone|USA]], dostrzegł że systemy demokratyczne mają często tendencję do przekształcania się w "dyktaturę„dyktaturę większości"większości”{{odn|Brink|2018}}. "Dyktatura"„Dyktatura” taka powoduje blokowanie zmian oraz krystalizowania się i wyrażania odmiennych od większościowych poglądów. Proces ten może następować na dwa sposoby:

* '''Na drodze ekonomicznej:''' przez powstawanie [[monopol]]istycznych przedsiębiorstw, które poprzez korupcję i lobbing przejmują "po„po cichu"cichu” faktyczną władzę i zamieniają instytucje przedstawicielskie oraz rząd w struktury fasadowe.

* wolność wygłaszania publicznie swoich poglądów -– czyli zakaz [[cenzura|cenzury]];

* gwarantowanie prawa do bycia "mniejszością"„mniejszością” -– czyli zakaz prześladowania w jakikolwiek sposób osób o innych niż większość poglądach.

* stworzenie "niezależnego„niezależnego korpusu urzędniczego"urzędniczego” -– czyli apolitycznych stanowisk w administracji rządowej, które nie podlegałyby wpływom politycznym; członkowie tego korpusu powinni być wybierani przez konkursy i wykonywać tylko takie polecenia polityków, które są zgodne z prawem oraz alarmować opinię publiczną bądź odmawiać ich wykonywania, jeśli są sprzeczne z prawem;

* prawo antymonopolowe -– czyli udzielenie rządowi prawa do rozbijania niebezpiecznych monopoli w gospodarce.

W kwestii ekonomicznej idee J.S. Milla nie są jednoznaczne. Choć wywodził się z tradycji przyjmującej nieograniczony [[leseferyzm]], Mill wielokrotnie staje na stanowisku swego rodzaju interwencjonizmu. Choć zasadniczo opowiada się za gospodarką, w której państwo jako tzw. "nocny„nocny stróż"stróż”, miałoby za zadanie jedynie tworzyć odpowiedni mikroklimat dla swobodnych inicjatyw gospodarczych, uznaje, że rozwiązanie to, jak wspomniano wyżej, może prowadzić do tworzenia niebezpiecznych monopoli, a co za tym idzie zanegowaniu prawa do swobodnej działalności każdego obywatela. Innymi słowy, J.S. Mill zauważa, że stosowanie zasady [[Leseferyzm|laissez-faire]] w ścisłym tego słowa znaczeniu prowadzi, bądź może prowadzić do zachwiania swobodnej konkurencji.