Winston Churchill: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Dodane linki Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z aplikacji mobilnej Z aplikacji iOS |
m MalarzBOT: WPCHECK#64: poprawiam link tożsamy z tekstem linka |
||
Linia 28:
[[Plik:Churchill 1881 ZZZ 7555D.jpg|thumb|left|Winston Churchill, 1881]]
Przyszły premier Wielkiej Brytanii wywodził się z bocznej linii arystokratycznej rodziny Spencer-Churchill, ale rodzina Winstona używała tylko nazwiska Churchill. Jego ojcem był wpływowy polityk [[Partia Konserwatywna (Wielka Brytania)|Partii Konserwatywnej]] [[Randolph Spencer Churchill|lord Randolph Churchill]], młodszy syn [[John Spencer-Churchill (7. książę Marlborough)|7. księcia Marlborough]]. Matka Winstona nazywała się [[Jeanette Jerome]], córka amerykańskiego finansisty [[Leonard Jerome|Leonarda Jerome’a]].
Podobnie jak większość dzieci z wyższych klas społecznych, Winston spędził większość dzieciństwa w szkołach z internatem. Naukę pobierał w Harrow School, gdzie doszła do głosu jego niezależna i buntownicza natura. Był on przez to często karany, pomimo dobrych wyników z języka angielskiego i historii. Był również mistrzem szkoły w [[
Młody Churchill był rzadko odwiedzany przez matkę, którą bardzo kochał; często pisał do niej listy z prośbą, aby przyjechała lub skłoniła ojca do zezwolenia mu na powrót do domu. Z ojcem łączyły Churchilla raczej chłodne relacje. Jako dziecko nawiązał bliskie stosunki ze swoją nianią Elisabeth Anne Everest.
Linia 34:
=== Kariera wojskowa ===
[[Plik:Churchhill 03.jpg|thumb|Winston Churchill, 1895]]
Po ukończeniu [[Harrow School]] Churchill próbował dostać się do Royal Military Academy w [[Sandhurst]], co udało mu się dopiero za trzecim podejściem. Szkołę ukończył w 1895 i został [[podporucznik]]iem w 4 regimencie huzarów Królowej (''4th Queen’s Own Hussars''). Jego regiment został następnie wysłany do [[Indie|Indii]]. Niedługo po przybyciu na miejsce Churchill dotkliwie zranił się w ramię. Ta rana dokuczała mu przez resztę życia. Głównym zajęciem regimentu Churchilla w Indiach było granie w [[
W 1895 wybrał się na [[Kuba|Kubę]] obserwować działania wojsk hiszpańskich przeciwko kubańskiej partyzantce. Kuba odkryta przez [[Krzysztof Kolumb|Kolumba]] w roku 1492, pozostawała pod panowaniem Hiszpanii aż do 1762, kiedy to została opanowana przez Anglików. W rok później Kuba trafiła znowu w ręce hiszpańskie, w zamian za [[Floryda|Florydę]]. Od tego czasu na Kubie toczyły się partyzanckie walki o wyzwolenie. W 1895 walki te zamieniły się w nową rewolucję. Na jej czele stanęli: poeta [[José Martí|José Julián Martí]] oraz generał [[
Ale przed wyjazdem obu młodych oficerów zaproszono na poufną konferencję z przedstawicielami wywiadu, którzy zaopatrzyli „wycieczkowiczów” w mapy Kuby i tajne instrukcje. Zlecono im gromadzenie na miejscu określonych danych statystycznych i wiadomości dotyczących między innymi efektywności nowych pocisków karabinowych stosowanych przez wojska hiszpańskie. Churchill z zadań tych wywiązywał się solennie. Skorzystał też z doświadczenia swego ojca, który swego czasu pisywał z Afryki korespondencję dla „Daily Graphic” i właśnie z tymże dziennikiem sam zawarł umowę o nadsyłaniu z Kuby wiadomości zatytułowanych „listy z frontu” po pięć gwinei od listu. Tym samym zapewnił sobie co najmniej pokrycie kosztów swojej wyprawy na Kubę i jednocześnie rozpoczął pracę na polu dziennikarskim. W czasie pobytu na Kubie mniej interesowała go strona polityczna rewolucji kubańskiej, chociaż i w tym zakresie miał wyrobiony własny pogląd, który po wielu latach opisał we wspomnieniach „My Early Life”. Pogląd ten przedstawił dość szczerze, pisząc: „Stosunek uczuciowy Hiszpanów do Kuby był dokładnie taki sam, jak nasz do Irlandii. Pomyślałem sobie, że ci «foreigners», jacyś tam cudzoziemcy, są wręcz bezczelni posługując się wobec swoich kolonii tym samym językiem, jakim my szermujemy, gdy mowa o naszych posiadłościach kolonialnych. Stwierdziwszy to wszakże poprzestałem na zachowaniu odkrycia w swojej «przechowalni pamięciowej»”<ref name=Liebfeld1>[[Alfred Liebfeld]] ''Churchill'', [[Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”|Czytelnik]], Warszawa 1971, s. 46.</ref>.
Linia 47:
W 1899 r. Churchill opuścił armię i zdecydował się spróbować swych sił w polityce. Z ramienia konserwatystów wystartował w wyborach uzupełniających w okręgu Oldham. Zajął tam trzecie miejsce i nie dostał się do Parlamentu.
12 października 1899 wybuchła w południowej Afryce wojna między Brytyjczykami a [[Afrykanerzy|Afrykanerami]], tzw. [[
Ucieczka uczyniła z Churchilla bohatera wojennego. Po powrocie do kraju szybko przyłączył się do armii [[generał]]a [[Redvers Buller|Bullera]] i towarzyszył jej w walkach o Ladysmith i w zdobywaniu Pretorii. Churchill przyłączył się do południowoafrykańskiego lekkiego regimentu konnego i był jednym z pierwszych Brytyjczyków, którzy wkroczyli do Pretorii. Churchill napisał dwie książki o tej wojnie – ''London to Ladysmith via Pretoria'' i ''Ian Hamilton’s March''.
Linia 67:
Również w 1910 Churchill sprzeciwił się stłumieniu przez wojsko robotniczych protestów w kopalni w [[Tonypandy]]. Ostatecznie wojsko zostało użyte do pilnowania kopalń i niedopuszczania do zamieszek. Była to pierwsza interwencja wojska w sprawy cywilne i przysporzyła ona Churchillowi poparcia w [[Walia|Walii]].
Jako minister spraw wewnętrznych Churchill, który był zdecydowanym przeciwnikiem [[
W 1911 Churchill został [[Admiralicja brytyjska|Pierwszym Lordem Admiralicji]]. Urząd ten sprawował przez kolejne 4 lata. Zreformował [[Royal Navy]], wyposażając ją w najnowocześniejszy sprzęt, m.in. lotnictwo morskie oraz zastępując węgiel ropą naftową jako paliwem okrętowym. Opowiadał się też za wzmożoną ochroną brytyjskich interesów na polach naftowych [[Mezopotamia|Mezopotamii]], podległej wtedy jeszcze [[Turcja|Imperium Osmańskiemu]].
Linia 122:
Z tej trójki przywódców, Churchilla, Roosevelta i [[Józef Stalin|Stalina]], to właśnie premier Wielkiej Brytanii miał najsłabszą pozycję. Stalinowi nie ufał, ale sojusz z nim traktował jako zło konieczne do wygrania wojny (po ataku na Związek Radziecki Churchill powiedział w Parlamencie, że „gdyby Hitler najechał piekło, udzieliłbym w Izbie Gmin najlepszych rekomendacji Lucyferowi”). Roosevelt z kolei całkowicie ufał Stalinowi, zadowolony, że główny ciężar wojny w Europie ponosi Związek Radziecki. Jego główną obawą była możliwość zawarcia odrębnego pokoju niemiecko-radzieckiego, co Stalin umiejętnie wykorzystywał. Roosevelt zwykle popierał pomysły Stalina, na co Churchill musiał się zgodzić, gdyż Wielka Brytania była uzależniona od gospodarczej i militarnej pomocy USA. Churchill zdawał sobie z tego sprawę i już od początku swojej działalności jako premiera zabiegał o amerykańskie subsydia. Jeszcze w 1940 udało mu się wytargować dostawy amerykańskiego uzbrojenia do Wielkiej Brytanii, a w 1941 wynegocjował pomoc finansową w wysokości 1,082 mld dolarów (rok później pomoc ta wyniosła 4,757 mld dolarów).
Głównym celem polityki Churchilla było usunięcie oddziałów państw „Osi” z basenu Morza Śródziemnego. Jego pomysłami były [[
W efekcie tych, a także [[
Wielka Trójka zbierała się jeszcze dwukrotnie – w dniach 4–11 lutego 1945 w [[Konferencja jałtańska|Jałcie]] (gdzie ustalono podział stref wpływów w Niemczech i Europie), oraz w dniach 17 lipca–2 sierpnia 1945 w [[Konferencja poczdamska|Poczdamie]], gdzie powtórzono ustalenia z Jałty. Konferencję poczdamską Churchill opuścił 26 lipca, by poznać wyniki odbywających się w Anglii wyborów parlamentarnych. Do Poczdamu już nie wrócił.
Linia 138:
==== Operacja „Ajax” ====
W 1951 premierem [[Iran]]u został liberał i demokrata<ref name=przypis1>{{Cytuj|autor = [[Ryszard Kapuściński]]; |tytuł = Szachinszach |data = 1996 |isbn = 83-07-02522-2 |miejsce = Warszawa |wydawca = [[Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”|Czytelnik]] |s = 31 |oclc = 835288190}}</ref> [[Mohammad Mosaddegh]]. Rozpoczął nacjonalizację przemysłu naftowego, który wówczas praktycznie całkowicie znajdował się w rękach Wielkiej Brytanii posiadającej większościowe udziały w Anglo-Irańskiej Kompanii Naftowej (później przekształconej w koncern [[BP (koncern)|BP]]). Mossadegh był niesłusznie oskarżany o [[komunizm]] i współpracę ze [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związkiem Radzieckim]]<ref name=przypis2>{{Cytuj|autor = [[Ryszard Kapuściński]]; |tytuł = Szachinszach |data = 1996 |isbn = 83-07-02522-2 |miejsce = Warszawa |wydawca = [[Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”|Czytelnik]] |s = 34 |oclc = 835288190}}</ref>. Churchill zdecydował się podjąć potajemną akcję przeciwko irańskiemu premierowi na rzecz szacha [[Mohammad Reza Pahlawi|Mohammada Rezy Pahlaviego]]. Do pomocy udało się nakłonić prezydenta USA [[Dwight Eisenhower|Dwighta Eisenhowera]] używając do tego zmasowanej propagandy i [[
==== Powstanie Mau Mau ====
Linia 224:
=== Gabinet wojenny (koalicyjny) maj 1940 – maj 1945 ===
{{osobny artykuł|Pierwszy rząd Winstona Churchilla}}
* [[
* [[lord przewodniczący Rady]]: [[Neville Chamberlain]]
* [[lord tajnej pieczęci]]: [[Clement Attlee|Clement Richard Attlee]]
* [[
* [[
'''Zmiany'''
* sierpień 1940 – [[Max Aitken (1. baron Beaverbrook)|lord Beaverbrook]] wchodzi w skład gabinetu jako [[Ministrowie produkcji lotniczej Wielkiej Brytanii|minister produkcji lotniczej]]
Linia 247:
=== Gabinet dozorujący (''The Caretaker Cabinet''), maj – lipiec 1945 ===
{{osobny artykuł|Drugi rząd Winstona Churchilla}}
* [[
* [[lord przewodniczący Rady]]: [[Frederick Marquis|Frederick Marquis, 1. baron Woolton]]
* [[lord tajnej pieczęci]]: [[Max Aitken (1. baron Beaverbrook)|Max Aitken, 1. baron Beaverbrook]]
* [[kanclerz skarbu]]: [[John Anderson (1. wicehrabia Waverley)|John Anderson]]
* [[
* [[
* [[Sekretarze stanu do spraw kolonii|minister kolonii]]: [[Oliver Stanley]]
* [[Ministrowie ds. dominiów|minister ds. dominiów]], [[Przewodniczący Izby Lordów]]: [[Robert Gascoyne-Cecil (5. markiz Salisbury)|Robert Gascoyne-Cecil, wicehrabia Cranborne]]
Linia 261:
* [[Admiralicja|pierwszy lord Admiralicji]]: [[Brendan Bracken]]
* [[Ministrowie handlu i przemysłu (Wielka Brytania)|Przewodniczący Zarządu Handlu]], [[Ministrowie produkcji Wielkiej Brytanii|minister produkcji]]: [[Oliver Lyttelton]]
* [[
* [[
=== Trzeci gabinet Churchilla październik 1951 – kwiecień 1955 ===
|