Wikipedia

Kalendarium powstania warszawskiego – 1 sierpnia: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne redakcyjne
m →‎1 sierpnia, wtorek: drobne redakcyjne
Linia 2:
== [[1 sierpnia]], wtorek ==
[[Plik:Kedyw W-wa 1944.jpg|thumb|[[Batalion „Pięść”]]: Pluton [[Stanisław Jankowski (architekt)|„Agaton”]] (także zwanym oddziałem legalizacji W „D-68”) na cmentarzu Ewangelickim na Woli dnia 1 VIII 1944 przed godziną „W”. Z niemiecką flagą pozuje major [[Alfons Kotowski]] „Okoń” – dowódca [[Batalion „Pięść”|baonu „Pięść”]]]]
[[Plik:Ulica Próchnika róg Suzina upamiętnienie pierwszych walk w powstaniu warszawskim 2017.jpg|thumb|Upamiętnienie pierwszych walk w powstaniu przy ul. Pawła Suzina na [[Żoliborz]]u]].
O 7:00 łączniczki alarmowe przejęły rozkaz [[Pułkownik|płk.]] [[Antoni Chruściel|Chruściela]] (ps. „Monter”) o wybuchu powstania. Zostały uruchomione mechanizmy [[Mobilizacja|mobilizacyjne]]. W godzinach przedpołudniowych kilka tysięcy osób przekazało rozkaz o wybuchu powstania oraz przenosiło [[broń]] i [[Amunicja|amunicję]].
 
Linia 11:
Do walki przystąpiło około 600 [[Pluton (wojsko)|plutonów]] AK, liczących około 40 tysięcy żołnierzy, w tym kilka tysięcy kobiet. Uzbrojenie oddziałów polskich wynosiło 1700 pistoletów, 1000 karabinów, 300 pistoletów maszynowych, 60 ręcznych karabinów maszynowych, 7 ciężkich karabinów maszynowych oraz 25 tys. granatów<ref>Zobacz: [[Powstanie warszawskie#Uzbrojenie|Uzbrojenie oddziałów powstańczych]].</ref>.
 
W [[Śródmieście (Warszawa)|Śródmieściu]] wraz z [[Powiśle (Warszawa)|Powiślem]] i [[Stare Miasto w Warszawie|Starym Miastem]] z powodzeniem zaatakowano wiele obiektów przewidzianych do zdobycia, wśród nich gmach [[PocztaGmach GłównaPoczty Głównej przy placu Napoleona w Warszawie|Poczty Głównej]] na [[Plac Powstańców Warszawy w Warszawie|Placu Napoleona]] i [[Prudential]]u, najwyższego budynku w Warszawie. Był widoczny z daleka, także z odległych przedmieść, toteż fakt, że już w pierwszych godzinach powstania dzięki oddziałom [[Batalion „Kiliński”|batalionu „Kiliński”]] załopotała na jego dachu flaga biało-czerwona miał niebagatelny wpływ na samopoczucie i morale ludności.
 
Punktualnie o godz. 17.00 rozpoczęła zaplanowane działania Kompania 2 [[Batalion Ruczaj|Batalionu Ruczaj]], dowodzona przez „Cegielskiego” (kpt. rez. lek. med. [[Tadeusz Bartoszek]])<ref name="Bartoszek">{{Cytuj stronę | url = http://www.1944.pl/powstancze-biogramy/tadeusz-bartoszek,2267.html | tytuł = Tadeusz Bartoszek | praca = Powstańcze biogramy | opublikowany = [[Muzeum Powstania Warszawskiego]] | data dostępu = 2017-01-14}}</ref>. O tej godzinie padły strzały z umieszczonego w [[Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego|Ogrodzie Botanicznym]] 3-calowego [[moździerz]]a, pochodzącego z angielskich zrzutów, którym dysponował pluton 126 (dowódca: ppor. Sławomir Malczewski, ps. „Sławek”). Pluton 126 był ochraniany od strony [[Aleje Ujazdowskie w Warszawie|Alei Ujazdowskich]] przez pluton 125 (dowódca: ppor. Konstanty Jabłoński „Jasieńczyk”). O godzinie „W” 49 ciężkich pocisków trafiło w siedzibę pilnie strzeżonego [[Gmach Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie|gmachu warszawskiego gestapo]] ([[Aleja Jana Chrystiana Szucha w Warszawie|u. Szucha 25]] ). Niemcy, odpierający silny atak moździerzowy, nie zwrócili uwagi na działania [[Dywizjon Jeleń|Dywizjonu Jeleń]] (nacierającego dachami od strony [[Ulica Litewska w Warszawie|ul. Litewskiej]]) oraz na natarcie Kompanii 3 od [[Ulica Nowowiejska w Warszawie|ul. Nowowiejskiej]] (zdobycie kasyna na rogu [[Aleja Jana Chrystiana Szucha w Warszawie|Szucha]]). W czasie odwrotu plutonów 125 i 126 zginął Tadeusz Bartoszek (ps. „Cegielski”) oraz wielu żołnierzy jego Kompanii 2<ref name=Kulma-1>{{Cytuj książkę | nazwisko = Kulma | imię = Jan | autor link =Jan Kulma | tytuł = Dykteryjki przedśmiertne poprawione! | wydawca = [[Nowy Świat (wydawnictwo)|Nowy Świat]] | miejsce = Warszawa | data = 2015-07-14 | url = http://www.empik.com/dykteryjki-przedsmiertne-poprawione-kulma-jan,p1113103215,ebooki-i-mp3-p | rozdział = Ciężki moździarzmoździerz w Ogrodzie Botanicznym (1944)| strony = 39-42|isbn = 978-83-7386-856-4}}</ref><ref name="Kulma-2">{{Cytuj stronę | url = http://www.tvn24.pl/inny-punkt-widzenia,37,m/jan-kulma,420688.html | tytuł = Inny punkt widzenia – Jan Kulma | autor = [[Grzegorz Miecugow]] | data = 22 kwietnia 2014 | opublikowany = tvn24.pl | data dostępu = 2016-02-10}}</ref>{{#tag:ref|Po wojnie opublikowano liczne opracowania historii powstania, tj. prace [[Władysław Bartoszewski|Władysława Bartoszewskiego]], [[Andrzej Kunert|Andrzeja Kunerta]], [[Jerzy Kłoczowski|Jerzego Kłoczowskiego]], o co bezskutecznie zabiegał [[Jan Kulma]], jeden z sześciu uczestników wspomnianej akcji Kompanii 2, którzy przeżyli wojnę{{r|Kulma-1|Kulma-2}}. |group="uwaga"}}.
 
Wielu strategicznych obiektów w Śródmieściu nie udało się opanować. Obie centrale telefonów, chociaż okrążone, pozostały w rękach niemieckich. Dworzec Główny i Poczta Główna także nie zostały zdobyte. Odparty został m.in. atak na [[Dom Prasy w Warszawie|Dom Prasy]] przy ul. [[Ulica Marszałkowska w Warszawie|Marszałkowskiej]] 3/5, a większość atakujących powstańców poległa<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Borkiewicz | imię = Adam | tytuł = Powstanie warszawskie | wydawca = Instytut Wydawniczy „Pax” | miejsce = Warszawa | data = 1969 | strony = 64}}</ref>. Kompleks budynków na [[Plac marsz. Józefa Piłsudskiego w Warszawie|placu Piłsudskiego]] został odcięty, ale nie było wystarczających sił na jego zdobycie.
Linia 37:
1 sierpnia o świcie dowódca radzieckiej 2 armii pancernej wydał rozkaz o przejściu do obrony w związku z silnym niemieckim kontratakiem. Radziecki 3 korpus pancerny został okrążony, a następnie rozbity pod [[Wołomin]]em, który Niemcy zdobyli [[Kalendarium powstania warszawskiego – 3 sierpnia|3 sierpnia]].
 
Tego dnia [[Edward Chudzyński]] wew wierszu „Sierpień” napisał:<br />
<center>''Sierpień dziś w mieście rozgorzał,<br />Na piętrach, dachach, w piwnicach,<br />Promienny i krwawy jak zorza,<br />Radością pogonił w ulicach. (...)<br />Warszawa rzuciła swe dzieci<br />Po jutra wolnego nadzieję''<ref>„Warsaw Concerto” Powstanie Warszawskie w poezji. Wybór i opracowanie [[Andrzej Kunert|Andrzej Krzysztof Kunert]]. [[Muzeum Powstania Warszawskiego]], Warszawa 2004. {{ISBN|83-920303-1-1}}, s. 149.</ref>.</center>
 
[[1 sierpnia]] 1944 w [[Berlin]]ie, [[Heinrich Himmler]] w rozmowie z [[Adolf Hitler|Adolfem Hitlerem]] stwierdził:
 
''Mój Führerze, moment jest niekorzystny. Uważam wszakże za szczęśliwe zrządzenie losu, że Polacy to czynią<ref>Tzn. rozpoczynają powstanie warszawskie.</ref>. Za 5-6 tygodni opuścimy te obszary. Wtedy jednak zniszczona będzie Warszawa, stolica i serce tego 16-17 milionowego narodu, który od siedmiuset lat blokuje wschód, a od [[Bitwa pod Grunwaldem|bitwy pod Grunwaldem]] stale zagradza nam drogę w tym kierunku. Warszawa zostanie zniszczona wraz z jej [[Inteligencja (społeczeństwo)|inteligencją]]. W konsekwencji problem polski przestanie być wielkim problemem dla naszych dzieci, dla dalszych potomków, a nawet już dla nas.''<ref name="Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce">{{cytuj książkę|imię= Czesław|nazwisko= Madajczyk|tytuł=Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce|wydawca= Państwowe Wydawnictwo Naukowe|miejsce= Warszawa|rok= 1970|strony = 345 (tom 1)}}</ref>.
 
== Uwagi ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kalendarium_powstania_warszawskiego_–_1_sierpnia”