Pseudo-Dionizy Areopagita: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Oddziaływanie pism Dionizego Areopagity: drobne redakcyjne, linki zewnętrzne
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne i wykonuje inne drobne zmiany.
Linia 3:
 
== Tożsamość autora ==
Do dziś nie ustalono tożsamości Pseudo-Dionizego. On sam pisze o sobie, że nawrócił się w wyniku wysłuchania mowy [[Paweł z Tarsu|świętego Pawła]] na [[Ateny|ateńskim]] [[areopag]]u, co potwierdzają [[Dzieje Apostolskie]] (Dz 17, 34 n.). Pseudo-Dionizy w swych pismach nazywa św. Pawła nauczycielem, ponadto adresuje listy do towarzyszy świętego – [[Tymoteusz]]a i [[Tytus]]a, a także do [[Jan Ewangelista|Apostoła Jana]]. Twierdzi, iż był świadkiem ciemności, jaka nastała po śmierci [[Jezus Chrystus|Chrystusa]] na krzyżu. [[Euzebiusz z Cezarei]] w ''Historii kościelnej'' przedstawia Dionizego jako pierwszego biskupa Aten.
 
Z kolei tradycja francuska głosi, iż był on apostołem [[Galowie|Galów]] oraz pierwszym biskupem [[Paryż]]a, który zginął śmiercią męczeńską na wzgórzu [[Montmartre]]. Jednak poza świadectwem samego autora ''Corpus Dionysiacum'' nie ma żadnych dowodów na to, iż jest on występującym w Dziejach Apostolskich [[Dionizy Areopagita|Dionizym Areopagitą]].
 
Pierwsze wzmianki o dziele Pseudo-Dionizego pojawiają się ok. [[VI wiek|VI]] wieku w trzecim liście [[Patriarcha Antiochii|patriarchy Antiochii]] [[Sewer z Antiochii|Sewera]] do [[Jan Gramatyk z Cezarei|Jana Gramatyka z Cezarei]] oraz w innych dziełach Sewera: ''Adversus Apologiam Juliani'' i ''Contra Addictiones Juliani'', które powstawały między [[518]] a [[528]] rokiem. Stąd wniosek, że teksty Pseudo-Dionizego musiały zostać napisane właśnie przed tą datą. Udało się także ustalić datę, po której ''Corpus Dionysiacum'' musiało powstać. Wywnioskowano to z samego tekstu dzieła, a dokładniej z rozdziału III o hierarchii kościelnej, gdzie w opisie liturgii pojawia się śpiew ''Credo''. Śpiew ten został wprowadzony do obrzędu [[Boska Liturgia|Boskiej liturgii]] [[Eucharystia (sakrament)|Eucharystii]] w kościele [[Antiochia (Turcja)|antiocheńskim]] w [[476]] roku przez patriarchę [[Piotr Folusznik|Piotra Folusznika]].
 
Obecnie przeważa pogląd, że autor był Grekiem, prawdopodobnie mnichem, piszącym w [[Syria|Syrii]], na przełomie [[V wiek|V]] i [[VI wiek|VI w]], uczniem neoplatonika [[Proklos (patriarcha Konstantynopola)|Proklosa]]. Tożsamość, jaką sobie przybrał, była tylko wybiegiem zastosowanym w celu przypisania się do tradycji apostolskiej<ref name=":0">{{Cytuj|autor=Jacques Brosse|tytuł=Mistrzowie duchowi: leksykon|data=2000}}</ref>.
Linia 14:
[[Hans von Campenhausen]] określa Pseudo-Dionizego jako [[monofizytyzm|monofizytę]], a jego myśl jako mistyczno-neoplatońską<ref name="Campenhausen137"/>.
 
Według Dionizego całym światem, widzialnym i niewidzialnym, rządzi święty porządek, wyznaczający każdej przeznaczonej do przebóstwienia istocie określone miejsce stosownie do stopnia jej doskonałości: zarówno aniołom, jak i członkom Kościoła. Całość posłuszna jest ruchowi przypływu i odpływu, od Boga do Boga w procesie zstępowania i wstępowania. Człowiek jest to wcielenie, nawrócenie i przebóstwienie. Etapem naszego poznawania tego, co boskie, jest badanie imion Boga. Etap ten trzeba jednak przezwyciężyć, ponieważ wszelka definicja Boga ograniczałaby niemającą granic transcendencję. Wobec tego teologia, wiedza o tym, co boskie, może być tylko negatywna ([[Apofatyczny|apofatyczna]]). Bóg nie jest dostępny poznaniu, lecz jedynie całkowitej niewiedzy. Mistyk, jak [[Mojżesz]] wstępujący na Górę Synaj, by spotkać się z Bogiem, musi przeniknąć poza wszelkie światło i wejść w mroczny obłok, który go skryje, ale który jest również źródłem wszelkiego światła.<ref name=":0" />
 
== Oddziaływanie pism Dionizego Areopagity ==
Pomimo początkowego odrzucenia podczas dyskusji religijnej w Konstantynopolu w 532 roku<ref name="Campenhausen137">{{Cytuj książkę | nazwisko = Campenhausen | imię = Hans von | tytuł = Ojcowie Kościoła | wydawca = Cyklady | miejsce = Warszawa | data = 1998 | strony = 137 | isbn = 83-86859-34-2}}</ref>, "Corpus„Corpus Dionysiacum"Dionysiacum” z siłą prawie apostolskiego autorytetu<ref name="b16">{{cytuj stronę|url=http://kosciol.wiara.pl/wydruk.php?grupa=6&art=1210945366&dzi=1142592788|tytuł=Pseudo-Dionizy Areopagita. Katecheza Benedykta XVI z 14 maja 2008|autor=[[Benedykt XVI]]|data=16 maja 2008|opublikowany=Wiara.pl|data dostępu=2009-08-08}}</ref> stało się jednym z fundamentów życia duchowego najpierw w świecie greckojęzycznym zyskując szacunek tak znanych teologów, jak Święty [[Maksym Wyznawca]]. Jego pisma dotarły na Zachód jako podarunek cesarza bizantyjskiego dla cesarza [[Ludwik I Pobożny|Ludwika Pobożnego]]. Paryskie opactwo świętego Dionizego, biskupa i męczennika pokwapiło się o tłumaczenie na łacinę, którego dokonał opat [[Hilduin]]. Dwadzieścia lat później, następca Ludwika, cesarz [[Karol II Łysy]] zlecił [[Jan Szkot Eriugena|Janowi Szkotowi Eriugenie]] dokonać nowego tłumaczenia. W tej formie, pisma Dionizego Areopagity opatrzone komentarzami znanego filozofa prędko zyskały na Zachodzie wielki wpływ i znaczenie, promując m.in. teologiczne pogodzenie złożoności i hierarchicznej struktury świata stworzonego z odwiecznie przekraczającym wszystko pojęciem Boga jedynego<ref name="b16"/>.
 
Reformowany dogmatyk [[Emil Brunner]] uważał Pseudo-Dionizego za główną osobę odpowiedzialną za przeniknięcie do teologii chrześcijańskiej metafizyki [[neoplatonizm|neoplatońskiej]], która, jego zdaniem, doprowadziła do wypaczenia biblijnego obrazu Boga w teologii średniowiecznej<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Brunner | imię = Emil | tytuł = Dogmatics | wydawca = The Westminster Press | miejsce = Philadelphia | strony = 244–246 | tom = 1 | tytuł tomu = The Christian Doctrine of God|data=1950|url=https://archive.org/details/dogmatics01brun}}</ref>.
Linia 45:
* Kijewska A., ''[http://ptta.pl/pef/pdf/d/dionizyareopagita.pdf Dionizy Areopagita (Pseudo-Dionizy)]'', tamże pokaźna bibliografia świeżej daty.
* Stępień, T. P., ''Pseudo-Dionizy Areopagita chrześcijanin i platonik : polemiczne aspekty pism Corpus Dionysiacum w kontekście mowy św. Pawła na Areopagu (Dz 17,22-31)'', wydawca:Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2006, Warszawa, {{ISBN|83-7072-371-3}}, {{ISBN|978-83-7072-371-2}}.
* {{Cytuj książkę | autor = Teresa Benedykta od Krzyża | tytuł = Drogi poznania Boga : studium o Dionizym Areopagicie i przekład jego dzieł | inni = G. Sowinski (redakcja) | wydawca = Wydawnictwo Karmelitów Bosych | rok = 2006 | miejsce = Kraków | isbn = 8373052135}}. {{ISBN|978-83-7305-213-0}}
 
== Linki zewnętrzne ==