Wysoczyzna Świecka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Prop2 (dyskusja | edycje)
m drobne techniczne
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne i wykonuje inne drobne zmiany.
Linia 9:
|mezoregion = Wysoczyzna Świecka
|mikroregion =
|jednostki = '''[[Polska]]:''':<br />[[województwo kujawsko-pomorskie]]
}}
[[Plik:Borówno Lake plaża wojsk.jpg|thumb|250px240px|[[Borówno (jezioro na Wysoczyźnie Świeckiej)]]]]
[[Plik:Rezerwat przyrody Augustowo.jpg|thumb|250px240px|[[Rezerwat przyrody Augustowo]]]]
'''Wysoczyzna Świecka''' lub ''Równina Świecka'' ([[Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski|314.73]]) – [[Mezoregion|mezoregion fizycznogeograficzny]] w północnej [[Polska|Polsce]], w południowo-wschodniej części [[Pojezierze Południowopomorskie|Pojezierza Południowopomorskiego]].
 
Linia 21:
* od południa z [[Kotlina Toruńska|Kotliną Toruńską]] (315.25),
* od wschodu z [[Dolina Fordońska|Doliną Fordońską]] (314.83).
Mezoregion leży w całości w obrębie [[województwo kujawsko-pomorskie|woj. kujawsko-pomorskiego]]. Jego powierzchnia wynosi 1171 &nbsp;km²<ref name="KJG">{{Cytuj|autor = Jerzy Kondracki |tytuł = Geografia regionalna Polski |data = 2009 |isbn = 978-83-01-16022-7 |wydanie = Wyd. 3 uzup., 1 dodr |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |oclc = 750580903 }}</ref>.
 
== Charakterystyka ==
Dominujący typ [[Krajobraz naturalny|krajobrazu naturalnego]] Wysoczyzny Świeckiej stanowi [[Obszar młodoglacjalny|młodoglacjalny]] krajobraz równin i wzniesień morenowych, a miejscami [[sandr]]owy pojezierny<ref name="NAP"/>.
 
Mezoregion jest płaską, a miejscami falistą [[morena denna|wysoczyzną morenową]], z rozległymi płytkimi obniżeniami wytopiskowymi z wysokim poziomem wód podziemnych<ref name="BJ">Banaszak Józef red.: Środowisko przyrodnicze Bydgoszczy. Wydawnictwo Tannan. Bydgoszcz 1996.</ref>. Położona jest na wysokości 120 m n.p.m. na północy i obniża się do 90-10090–100 m n.p.m. w części południowej<ref name="KJG"/>.
Wysoczyznę rozcina dolny bieg [[Wda (rzeka)|Wdy]], której dolina stanowiła jeden z kilku szlaków odpływu fluwioglacjalnego w fazie pomorskiej [[Zlodowacenie północnopolskie|zlodowacenia bałtyckiego]]. Oddziela ona wschodnią część wysoczyzny w okolicach [[Laskowice (województwo kujawsko-pomorskie)|Laskowic]]<ref name="KJG"/>.
Dolina dolnej [[Wda (rzeka)|Wdy]] ma około 30 &nbsp;km długości i 3 do 4 &nbsp;km szerokości. Rzekę w jej dolnym biegu wykorzystano na potrzeby energetyki budując zapory i [[elektrownia wodna|elektrownie wodne]] w [[Żur (województwo kujawsko-pomorskiewieś)|Żurze]] (powierzchnia [[Jezioro Żurskie|zalewu]] 5 &nbsp;km², długość cofki 8 &nbsp;km) i mniejszą w [[Gródek (wieś w województwie kujawsko-pomorskim)|Gródku]]<ref name="KJG"/>.
 
Miąższość osadów [[czwartorzęd]]owych na Wysoczyźnie Świeckiej waha się od 30 do 60 m. Są to 2-4 pokłady [[glina zwałowa|glin morenowych]] [[stadiał]]ów ostatniego [[Zlodowacenie północnopolskie|zlodowacenia]] (leszczyński, poznański) oraz osadów interstadialnych ([[piasek|piaski]], [[żwir]]y, mułki. rzadziej [[ił (skała)|iły]]). Miąższość serii gliniastych wynosi przeciętnie 5-75–7 m i maksymalnie dochodzi do 22-2422–24 m. Serie osadów interstadialnych mają również zmienną miąższość i maksymalnie osiągają 25 m. Zróżnicowanie wewnętrzne mezoregionu związane jest z typami [[deglacjacja|deglacjacji]] i ewolucją krajobrazu w późnym glacjale i na początku [[holocen]]u<ref name="NAP"/>.
 
Mezoregion urozmaicony jest niewielkimi [[morena|morenowymi]] wzgórzami i [[dolina]]mi. Wzbogacają go mozaikowo występujące pośród pól i łąk lasy, a także obecność kilkudziesięciu [[jezioro|jezior]]. Do największych akwenów należą: [[Stelchno]] (1,5 &nbsp;km², głęb. 10 m) i Cekcyńskie (1,2 &nbsp;km², głęb. 28 m), [[Borówno (jezioro na Wysoczyźnie Świeckiej)|Borówno]] (0,5 &nbsp;km², głęb. 14 m), Kusowo i Dobrcz. [[Borówno (jezioro na Wysoczyźnie Świeckiej)|Jezioro Borówno]] i kilka innych jest wykorzystywanych turystycznie.
 
Na wysoczyźnie dobrze rozwinięta jest gospodarka rolna, czemu sprzyjają żyzne [[Gleby brunatnoziemne|brunatnoziemy]]. Na piaskach, na północy i w dolinie [[Wda (rzeka)|Wdy]], występują natomiast ubogie [[Gleby bielicoziemne|bielicoziemy]], zajęte głównie przez lasy<ref name="KJG"/>.
Linia 47:
Południowa część mezoregionu ([[Zbocze Fordońskie]]), którą stanowi strefa krawędziowa [[Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka|Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej]], objęta jest [[Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego|Nadwiślańskim Parkiem Krajobrazowym]]. Podobnie jest w przypadku części wschodniej przylegającej do [[Dolina Fordońska|Doliny Fordońskiej]]. Południowe obrzeża mezoregionu graniczą ponadto z [[Obszar Chronionego Krajobrazu Północnego Pasa Rekreacyjnego Miasta Bydgoszczy|Obszarem Chronionego Krajobrazu Północnego Pasa Rekreacyjnego Miasta Bydgoszczy]], zachodnie z [[Obszar Chronionego Krajobrazu Zalewu Koronowskiego|Obszarem Chronionego Krajobrazu Zalewu Koronowskiego]], a wschodnie z [[Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu (województwo kujawsko-pomorskie)|Nadwiślańskim Obszarem Chronionego Krajobrazu]].
 
Mezoregion graniczy również z trzema obszarami [[Natura 2000]]: od wschodu z [[Dolina Dolnej Wisły (obszar Natura 2000)|Doliną Dolnej Wisły]] PLB04003 i [[Solecka Dolina Wisły|Solecką Doliną Wisły]] PLH04003, a od północy z [[Bory Tucholskie|Borami Tucholskimi]] PLB220009<ref>http://natura2000.eea.europa.eu/# dostęp 12-08-2010.</ref>.
 
W pobliżu [[Borówno (jezioro na Wysoczyźnie Świeckiej)|jeziora Borówno]] znajduje się [[rezerwat przyrody Augustowo]], natomiast większa ich liczba na zboczu Doliny Wisły.