Wirus Ebola: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa przek., WP:SK+ToS+mSK, +wikisłownik
archiwizacja
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
Linia 23:
|cytat =
}}
'''Wirus Ebola'''<ref>Instytucje takie jak [http://www.gis.gov.pl/?go=news&id=183 Główny Inspektorat Sanitarny] i [http://www.ecdc.europa.eu/en/healthtopics/Ebola_marburg_fevers/information-travellers/documents/Ebola-information-travellers-polish.pdf Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób] stosują pisownię „Ebola” wielką literą, jednak [http://sjp.pwn.pl/slownik/2456137/Ebola Słownik języka polskiego PWN] i [http://so.pwn.pl/lista.php?co=Ebola Wielki słownik ortograficzny PWN] traktują tę nazwę jako nazwę pospolitą i stosują pisownię małą literą.</ref>, '''EBOV''' (od {{ang.|Ebola virus}}), wcześniej nazywany oficjalnie ''Zaire Ebolavirus'' – [[takson]] [[wirusy|wirusów]] (grupa wirusów) należących do [[Gatunek (biologia)|gatunku]] ''Zaire Ebolavirus'', z [[Rodzaj (biologia)|rodzaju]] ''[[Ebolavirus]]'' i rodziny ''[[Filowirusy|Filoviridae]]'' (wirusy należące do tej rodziny nazywane są [[Filowirusy|filowirusami]])<ref name=KuhnArch>{{Cytuj pismo | autor = Jens H. Kuhn, Stephan Becker, Hideki Ebihara, Thomas W. Geisbert, Karl M. Johnson, Yoshihiro Kawaoka, W. Ian Lipkin, Ana I. Negredo, Sergey V. Netesov, Stuart T. Nichol, Gustavo Palacios, Clarence J. Peters, Antonio Tenorio, Viktor E. Volchkov, Peter B. Jahrling | tytuł = Proposal for a revised taxonomy of the family Filoviridae: classification, names of taxa and viruses, and virus abbreviations | czasopismo = Archives of Virology | wolumin = 155 (12) | strony = 2083–2103 | rok = 2010 | doi = 10.1007/s00705-010-0814-x | pmid = 21046175 | język = en}}</ref><ref name=who2014>{{Cytuj stronę | url = http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs103/en/ | tytuł = Ebola virus disease Fact sheet N°103 | data dostępu = 2014-07-27 | rok = 2014 | praca = World Health Organization | język = en}}</ref><ref name=cdc2014>{{Cytuj stronę | url = http://www.cdc.gov/vhf/Ebola/ | tytuł = Ebola Hemorrgagic Fever | data dostępu = 2014-07-27 | rok = 2014 | praca = [[Centers for Disease Control and Prevention]] | język = en}}</ref><ref name=phe2014>{{Cytuj stronę | url = http://www.hpa.org.uk/Topics/InfectiousDiseases/InfectionsAZ/Ebola/GeneralInformation/ | tytuł = Ebola. General information | data dostępu = 2014-07-27 | rok = 2014 | praca = Public Health England | archiwum = http://web.archive.org/web/20140714132210/http://www.hpa.org.uk/Topics/InfectiousDiseases/InfectionsAZ/Ebola/GeneralInformation/ | język = en}}</ref><ref name=rki2014>{{Cytuj stronę | url = http://www.rki.de/DE/Content/InfAZ/E/Ebola/Uebersicht.html | tytuł = Übersicht Ebola-Fieber / Marburg-Fieber | data dostępu = 2014-07-27 | rok = 2014 | praca = Robert Koch-Institut | archiwum = http://web.archive.org/web/20140823084310/http://www.rki.de:80/DE/Content/InfAZ/E/Ebola/Uebersicht.html | język = de}}</ref><ref name=invs2014>{{Cytuj stronę | url = http://www.invs.sante.fr/fr/Dossiers-thematiques/Maladies-infectieuses/Fievre-hemorragique-virale-FHV-a-virus-Ebola | tytuł = Fièvre hémorragique virale (FHV) à virus Ebola | data dostępu = 2014-07-27 | rok = 2014 | praca = Institut de veille sanitaire | język = fr}}</ref>. Rodzina ''Filoviridae'' należy do [[Rząd (biologia)|rzędu]] ''Mononegavirales''<ref name=ictv>{{Cytuj stronę | url = http://web.archive.org/web/20170210221310/http://ictvonline.org:80/virusTaxonomyvirustaxonomy.asp | tytuł = Virus Taxonomy: 2013 Release. EC 45, Edinburgh, July 2013; Email ratification 2014 (MSL #28) | data dostępu = 2014-07-27 | rok = 2014 | praca = International Committee on Taxonomy of Viruses | język = en}}</ref>.
 
Gatunek ''Zaire Ebolavirus'' jest [[Gatunek typowy|gatunkiem typowym]] rodziny ''Ebolavirus''<ref name=ictv />. Jest najbardziej niebezpiecznym (pod względem liczby zakażeń i śmiertelności) z pięciu gatunków wchodzących w skład tego rodzaju wirusów, z których cztery wywołują [[Gorączka krwotoczna Ebola|gorączkę krwotoczną Ebola]]<ref name=KuhnArch /><ref name=cdc2014t>{{Cytuj stronę | url = http://www.cdc.gov/vhf/Ebola/resources/outbreak-table.html | tytuł = Chronology of Ebola Hemorrhagic Fever Outbreaks. Known Cases and Outbreaks of Ebola Hemorrhagic Fever, in Chronological Order | data dostępu = 2014-07-27 | rok = 2014 | praca = [[Centers for Disease Control and Prevention]] | język = en}}</ref> – ciężką chorobę zakaźną (z grupy [[Gorączka krwotoczna|gorączek krwotocznych]]) u ludzi i innych [[Naczelne|naczelnych]]<ref name=who2014 /><ref name=cdc2014 /><ref name=phe2014 />. Nazwa wirusa pochodzi od nazwy rzeki [[Ebola (rzeka)|Ebola]] w północnej części [[Demokratyczna Republika Konga|Demokratycznej Republiki Konga]], gdzie odnotowano pierwsze przypadki choroby wywołanej tym wirusem.
Linia 55:
=== Szczepionka VSV-EBOV ===
==== Udana próba ====
W grudniu 2016 r. badanie wykazało, że szczepionka rVSV-ZEBOV ma 70-100% skuteczności przeciwko wirusowi Ebola, co czyni ją pierwszą potwierdzoną szczepionką przeciwko tej chorobie<ref>{{Cytuj|autor=Ana Maria Henao-Restrepo, Anton Camacho, Ira M. Longini, Conall H. Watson, W. John Edmunds |tytuł=Efficacy and effectiveness of an rVSV-vectored vaccine in preventing Ebola virus disease: final results from the Guinea ring vaccination, open-label, cluster-randomised trial (Ebola Ça Suffit!) |czasopismo=The Lancet |data=2017-02-04 |data dostępu=2017-05-04 |issn=0140-6736 |wolumin=389 |numer=10068 |s=505–518 |doi=10.1016/S0140-6736(16)32621-6 |pmid=28017403, 28017403 |pmc=PMC5364328 |url=http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(16)32621-6/abstract |język=en}}</ref><ref>{{Cytuj|autor=Joshua Berlinger CNN|tytuł=Ebola vaccine gives 100% protection, study finds|data dostępu=2017-05-04|opublikowany=CNN|url=http://www.cnn.com/2016/12/22/health/ebola-vaccine-study/index.html}}</ref>. Szczepionka rVSV-ZEBOV (Recombinant vesicular stomatitis virus–Zaire Ebola virus) jest szczepionką rekombinowaną, zdolną do replikacji<ref>{{Cytuj|autor=Andrea Marzi, Hideki Ebihara, Julie Callison, Allison Groseth, Kinola J. Williams|tytuł=Vesicular Stomatitis Virus–Based Ebola Vaccines With Improved Cross-Protective Efficacy|czasopismo=The Journal of Infectious Diseases|data=2011-11-01|data dostępu=2017-05-04|issn=0022-1899|wolumin=204|numer=suppl_3|s=S1066–S1074|doi=10.1093/infdis/jir348|pmid=21987743|pmc=PMC3203393|url=https://academic.oup.com/jid/article/204/suppl_3/S1066/2193107/Vesicular-Stomatitis-Virus-Based-Ebola-Vaccines}}</ref>. Składa się z wirusa pęcherzykowego zapalenia jamy ustnej (VSV), który został genetycznie zaprojektowany do ekspresji glikoproteiny z wirusa Zairera, aby wywołać neutralizującą odpowiedź odpornościową na wirusa Ebola. Została stworzona przez naukowców z Narodowego Laboratorium Mikrobiologii w Winnipeg w Kanadzie, które jest częścią Public Health Agency of Canada (PHAC)<ref>{{Cytuj|autor=Denise Grady|tytuł=Ebola Vaccine, Ready for Test, Sat on the Shelf|czasopismo=The New York Times|data=2014-10-23|data dostępu=2017-05-04|issn=0362-4331|url=https://www.nytimes.com/2014/10/24/health/without-lucrative-market-potential-ebola-vaccine-was-shelved-for-years.html}}</ref>. Firma PHAC wydała licencję na małą firmę, NewLink Genetics, która rozpoczęła opracowywanie szczepionki; NewLink przekierowało licencję na Merck w 2014 r<ref>{{Cytuj|tytuł=Merck & Co. Licenses NewLink's Ebola Vaccine Candidate {{!}} GEN Genetic Engineering & Biotechnology News – Biotech from Bench to Business {{!}} GEN|data dostępu=2017dostępuhttp://web.archive.org/web/20180518055647/https://www.genengnews.com/gen-05news-04|opublikowany=GEN|url=httphighlights/merck-co-licenses-newlink-s-ebola-vaccine-candidate/81250631://www.genengnews.com/gen-news-highlights/merck-co-licenses-newlink-s-ebola-vaccine-candidate/81250631}}</ref>. Od grudnia 2016 r. nie jest dostępna do celów komercyjnych<ref>{{Cytuj|tytuł=Ebola vaccine highly effective in final trial results|czasopismo=CIDRAP|data dostępu=2017-05-04|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2016/12/ebola-vaccine-highly-effective-final-trial-results|język=en}}</ref>.
 
Uważa się, że początek skuteczności występuje w ciągu pięciu dni<ref>{{Cytuj|tytuł=First Ebola Vaccine Likely To Stop The Next Outbreak|czasopismo=NPR.org|data dostępu=2017-05-04|url=http://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2016/12/22/506600875/first-ebola-vaccine-likely-to-stop-the-next-outbreak|język=en}}</ref>. Jak długo występują korzyści, nie wiadomo<ref>{{Cytuj|autor=Thomas W. Geisbert|tytuł=First Ebola virus vaccine to protect human beings?|czasopismo=The Lancet|data=2017-02-04|data dostępu=2017-05-04|issn=0140-6736|wolumin=389|numer=10068|s=479–480|doi=10.1016/S0140-6736(16)32618-6|pmid=28017402, 28017402 |url=http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(16)32618-6/abstract |język=en}}</ref>.