Kobuz: Różnice pomiędzy wersjami

|nadrząd = [[Ptaki neognatyczne|neognatyczne]]

|IUCN id = 14456922696460

|wikisłownik = kobuz

Zamieszkuje całą [[Europa|Europę]] oprócz [[Szkocja|Szkocji]] i północnej [[Skandynawia|Skandynawii]] oraz [[Azja|Azję]] aż do [[Japonia|Japonii]] i [[Kamczatka|Kamczatki]] i na południe od [[Izrael]]a i [[Iran]]u. Jedna z form geograficznych (''F. s. jugurtha'' Hart.) zamieszkuje zachodnią część [[Afryka Północna|Afryki Północnej]]. To ptak wędrowny, odbywający dalekie podróże. Przyloty następują od połowy kwietnia i maju(bez wyraźnego szczytu), a odloty od połowy sierpnia do października. Zimuje w tropikalnej Afryce, na południe od strefy równikowej lasów deszczowych.

: W Polsce nieliczny lub bardzo nieliczny ptak lęgowy, umiarkowanie rozpowszechniony, częściej spotykany na lesistych obszarach nizinnych niż górskich<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Tomiałojć | imię=Ludwik | nazwisko2= Stawarczyk | imię2=Tadeusz | tytuł= Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany | data=2003 | wydawca=PTPP "pro Natura" | miejsce=Wrocław | isbn=83-919626-1-X | strony=258}} Według skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego ''bardzo nieliczny'' oznacza zagęszczenie 0,1–1 par na 100 km², a ''nieliczny'' – 1–10 par na 100 km².</ref>. Jego liczebność szacuje się na 2500-35002500–3500 par. Widywany w całym kraju, ale jest ptakiem rzadkim i nieregularnie rozmieszczonym. Nigdy nie spotyka się go w większych liczbach. Nawet w dogodnych siedliskach jego zagęszczenie jest niewielkie -– na 100 km² przypada tam 1-21–2 par lęgowych. Zaledwie kilka par znaleziono w puszczy[[Puszcza Kampinoska|Puszczy Kampinoskiej]] i [[Puszcza Niepołomicka|Niepołomickiej]]. Podobny stan występuje w [[Wielkopolski Park Narodowy|Wielkopolskim Parku Narodowym]]. Kobuzy nieregularnie zimują w Polsce, ale przeważnie w jej zachodniej części. W ostatnich dekadach odnotowano kilkadziesiąt takich obserwacji<ref>{{cytuj książkę|imię=Marcin |nazwisko=Karetta |tytuł=Atlas ptaków |wydawca=Pascal |data=2010 | isbn = 978-83-7513-655-5}}</ref>.

Kobuz jest uważany za jednego z najbardziej sprawnych ptaków szponiastych. Z upierzenia bardzo podobny do [[Sokół wędrowny|sokoła wędrownego]], lecz o wiele mniejszy i z podłużnie kreskowanym jasnym spodem ciała. Obie płci ubarwione podobnie, ale samica znacznie większa od samca (o od 1/3 do 1/4). Stare osobniki mają cynamonowo-czerwone "nogawice"„nogawice” (pióra na podudziu). Również rdzawo-czerwone są pokrywy podogonowe. Policzki i gardło białe, pod okiem odznaczający się "wąs"„wąs” jak u sokoła wędrownego. Dziób, [[woskówka]] i nogi osobników dorosłych żółte, młodych – zielonkawe. Koniec dzioba jest szaro-niebieski. Grzbiet łupkowoszary, prawie czarny, pierś biała z podłużnymi, czarnymi plamami. Skrzydła dłuższe, wąskie i bardziej ostro zakończone niż u sokoła wędrownego. Młode odróżnia się po mniej wyraźnym ubarwieniu, są brązowe i mają nakrapianą pierś. W locie ślizgowym lub aktywnym przypomina smukłą sylwetką dużego [[jerzykJerzyk zwyczajny|jerzyka]]a lub [[Oknówka zwyczajna|oknówkę]] -– ma sierpowate, spiczaste skrzydła i zwężający się ku końcowi krótki ogon, widać też bardzo ciemny wierzch głowy (czarną plamę -– "czapeczkę"„czapeczkę”), który kontrastuje z jasnym policzkiem na którym wyraźnie zaznacza się czarny wąs oraz z białą szyją. Jego znakomity szybki lot można podziwiać nie tylko w trakcie polowań, ale też w czasie wędrówek. Gdy podleci w miarę blisko, słychać furkot jego skrzydeł. Jest rzadko obserwowany w środowisku naturalnym. Wyróżnia się 2 podgatunki.

<br />Zarówno rysunek, jak i ubarwienie kobuza jest podobne do młodych sokoła wędrownego, ale ten pierwszy osiąga najwyżej 35 cm długości. Wielkością dorównuje [[pustułka zwyczajna|pustułce]], choć dużo rzadziej można go spotkać. Od [[krogulecKrogulec zwyczajny|krogulca]] różni się ostro zakończonymi i dłuższymi skrzydłami oraz miejscem polowania.

[[Plik:Falco subbuteo from Kadzidlowo.jpg|thumb|right|240px|Kobuz w czasie odpoczynku, [[Mazury]]]]

=== Wymiary średnie<ref name="ReferenceA">{{cytuj książkę |nazwisko=Radziszewski |imię=Michał |tytuł=Ptaki Polski|wydawca=Carta Blanca |miejsce=Warszawa |rok=2011 | isbn = 9788377050934}}</ref> ===

; długość ciała z dziobem i ogonem :ok. 30–36 cm

; rozpiętość skrzydeł :70 - 8570–85 cm

; długość ogona :12,5 - 145–14,5 cm

; samica : ok. 230–340 g

Migruje przeważnie pojedynczo, nie tworząc stad.

[[Plik:Hobby (Falco subbuteo) (9).jpg|thumb|right|Zwinność i szybkość lotu pozwala kobuzom łowić jaskółki i jerzyki]]

Od zniesienia pierwszego jaja trwa ok. 28 dni. Wysiadują oboje rodzice (głównie jednak samica). Matka sama karmi potomstwo pokarmem, który wymaga porcjowania, natomiast owadami karmią pisklęta razem. Samiec przynosi pokarm, ale nie ogrzewa piskląt, tak jak robi to samica. Młode, gniazdowniki, opuszczają gniazdo po 23–25 dniach. W wieku 4-54–5 tygodni są zdolne do lotu. Pierwsze lęgi wyprowadzają, gdy mają 2 lata.

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ścisłą ochroną gatunkową]]. Wymaga [[ochrona czynna|ochrony czynnej]]<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną ({{Dziennik Ustaw|rok=2004|numer=220|pozycja=2237}})</ref>.