Wikipedia

Jasień (miasto): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m WP:REFDUPL: wstawiam informacje o powtórzonym przypisie "Populacja2018"
→‎Przypisy: jęz., infobox, drobne merytoryczne, sprawdzone
Linia 4:
|zdjęcie = Rynek Jasien.jpg
|opis zdjęcia = Rynek i [[Kościół Matki Bożej Różańcowej w Jasieniu|Kościół Matki Bożej Różańcowej]] z XVIII wieku
|herb = POL Jasień COAherb2014.svgjpg
|flaga = Flaga Jasienia.png
|dewiza =
Linia 16:
|powierzchnia = 4,79
|wysokość = 79,7 – 103,7
|rok = 3031.0612.20162017
|liczba ludności = 4348<ref name="Populacja2018"><!-- UWAGA: istnieją dwa zdefiniowane przypisy o tej nazwie; Zobacz [[WP:REFDUPL]] -->[http://www.polskawliczbach.pl/Jasien http://www.polskawliczbach.pl/Jasien], w oparciu o dane GUS.</ref><ref>[http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2018-roku,7,15.html Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2018r.]</ref>
|gęstość zaludnienia = 907,7
Linia 36:
}}
'''Jasień''' ({{w języku|de|Gassen}}<ref name="MP">Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości ({{Monitor Polski|1946|142|262}})</ref>) – [[miasto]] w [[województwo lubuskie|woj. lubuskim]], w [[powiat żarski|powiecie żarskim]], siedziba [[Jasień (gmina)|gminy miejsko-wiejskiej Jasień]]. [[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miasto administracyjnie należało do [[Województwo zielonogórskie (1975–1998)|woj. zielonogórskiego]].
 
Według danych z 1 stycznia 2018 Jasień liczył 4 348 mieszkańców<ref name="Populacja2018"><!-- UWAGA: istnieją dwa zdefiniowane przypisy o tej nazwie; Zobacz [[WP:REFDUPL]] -->[http://www.polskawliczbach.pl/Jasien http://www.polskawliczbach.pl/Jasien], na podstawie dane GUS.</ref>.▼
 
== Położenie ==
Jasień położony jest w [[województwo lubuskie|województwie lubuskim]], w powiecie żarskim, 1416&nbsp;km od stolicy powiatu - [[Żary|Żar]]. Leży na obszarze Obniżenia Nowosolskiego nad [[Lubsza (rzeka)|Lubszą]]. Miasto leży na południowy zachód od [[Zielona Góra|Zielonej Góry]].
 
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 4,79&nbsp;km²<ref>{{cytuj książkę |tytuł=Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r. |wydawca=Główny Urząd Statystyczny |miejsce=Warszawa |data=2013-07-26 |issn=1505-5507 |url=http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2013-r-,7,10.html}}</ref>.
 
== Historia <ref>{{Cytuj |tytuł = Studium Gmina Jasień 04-01-2018 - Studium uwarunkowań przestrzennych i Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego - Gmina Jasień |data dostępu = 2019-08-24 |opublikowany = www.bip.jasien.com.pl |url = http://www.bip.jasien.com.pl/152/1225/Studium_Gmina_Jasien_04-01-2018/}}</ref>==
== Historia ==
Historia pisana Jasienia rozpoczyna się w 1000 r., kiedy to cesarz Otton III przekazał w dokumencie wystawionym w Aachen klasztorowi w Nienburgu osadę wiejską '''Gozenna'''. Następne wzmianki o miejscowości pochodzą z lat 1012, 1170 oraz 1216 – wymieniana była wtedy wieś '''Gozewa'''. W latach 1321-1642 wieś Jasień (Gassen) pozostała w rękach rodziny '''von Wiedebach''' jako dobro szlacheckie. Po tym okresie wieś Jasień otrzymała wdowa po Kacprze von Wiedebach – Marianna, która poślubiła '''Rufolfa von Bünau'''. W ciągu następnych kilku lat nabył on inne dobra po rodzie von Wiedebach i stworzył majątek, który oprócz Jasienia skupiał też kilka okolicznych wsi.
{{Dopracować|sekcja|źródła=2009-01}}
Miejscowość wzmiankowana już w 1000 r. jako wieś ''Gozenna'', którą cesarz [[Otton III (cesarz rzymski)|Otton III]] przekazał [[opactwo Nienburg|klasztorowi w Nienburgu]]. W 1216 r. pojawia się nazwa ''Gozewa'', a od XIV w. zniemczona forma ''Gassen''. Od 1321 do 1642 r. miejscowość znajduje się w posiadaniu rodziny von Wiedebach z [[Biecz (województwo lubuskie)|Biecza]]. W 1660 r. osada otrzymuje [[prawa miejskie]]{{fakt|data=2013-12}}. W 1731 r. wielki pożar niszczy prawie całą drewnianą zabudowę miasteczka, które odbudowano z cegły, m. on. w 1733 r. rozpoczęto budowę nowego kościoła{{fakt|data=2013-12}}. W latach 1764-1789 wybudowano w mieście pałac. W połowie XIX w. w Jasieniu zaczął rozwijać się [[przemysł]], powstały fabryka sukna, przędzalnie wełny, młyny wodne i cegielnie. W 1871 miasto znalazło się w granicach [[Cesarstwo Niemieckie|Niemiec]]. W 1873 r. Hipkow wzniósł fabrykę produkującą urządzenia młyńskie. W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w Jasieniu istniała filia niemieckiego obozu koncentracyjnego [[Groß-Rosen]]<ref>{{Cytuj |autor=Abraham Kajzer |tytuł=Za drutami śmierci |miejsce=Wałbrzych |wydawca=Muzeum Gross-Rosen |data=2013 |isbn=978-83-89824-09-7}}</ref><ref>Na podstawie [http://www.jasien.com.pl/?id=199&lng=pl strony internetowej miasta].</ref>. Wojska niemieckie zostały wyparte z miasta 15 lutego 1945 roku przez oddziały 4 armii pancernej gwardii I Frontu Ukraińskiego, po wojnie przy ul. Obrońców Pokoju wzniesiono Pomnik Braterstwa Broni<ref>Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, {{ISBN|83-217-2709-3}}, str. 834</ref>).W 1945 r. miasto zostało włączone do Polski. Jego dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec. Początkowo administracja polska używała nazwy ''Gocław'', jednak w 1946 ostatecznie przyjęto formę ''Jasień''.
 
W 1652 r. Rudolf von Bünau '''sprowadził ze Śląska i Moraw prześladowanych za wiarę protestantów''' i przekazał im zniszczone w czasie wojny 30-letniej (1618-1648) gospodarstwa jasieńskie. W 1656 r. właściciel Jasienia został mianowany starostą Dolnych Łużyc. Migracje protestantów, którzy zwiększali liczbę mieszkańców wsi, a także „przynosili” nowe zawody i umiejętności, sprawiły, że '''24 stycznia 1660 r.''' książę sasko-merseburski, Christian I, nadał posiadającemu ok. 300 mieszkańców Jasieniowi '''prawa miejskie'''. Dzięki temu dawna wieś zyskała m.in. prawo mili (zgodnie z którym w pasie o szerokości 1 mili wokół miasta wszystkie targi, składy, karczmy, piekarnie itp. były jego własnością), przywileje cechowe oraz samorząd miejski. Mimo to Jasień w dalszym ciągu liczył niewielu mieszkańców – w 1708 r. notowanych było 47 mężczyzn w wieku od 12 do 60 lat, w 1755 r. – 98 mężczyzn).
 
W 1731 r. w mieście wybuchł '''wielki pożar''', który strawił prawie całe miasto. Mimo ogromnych zniszczeń, udało się odbudować miasto, powstały nowe budynki z cegły, a w 1733 r. rozpoczęto budowę kościoła, który stoi do dziś.
 
Od 1738 r. sprzyjający okres dla Jasienia zaczął przemijać, kiedy to wygasła dynastia książąt sasko-merseburskich, a Dolne Łużyce przeszły pod administrację księstwa saksońskiego, które było wówczas w okresie wojen śląskich. W Jasieniu stacjonował wtedy oddział wojsk saksońskich. Mieszkańcy miasta chronili się we dworze, który płacił kontrybucje i odrabiał służby wojskowe. W konsekwencji zubożał. W tym okresie rozpoczęto sprzedaż majątku, który przechodził z rąk do rąk na przestrzeni następnych 150 lat. Pomimo nienajlepszej sytuacji dworu, w latach 1764-1780 wybudowano w mieście '''pałac''' wraz z zabudowaniami folwarcznymi i ogrodem (na miejscu ogrodu stoją dziś dwa bloki mieszkalne).
 
W 1881 r. miasto położyło kres wyprzedaży majątku von Rabenau i kupiło od spadkobierców dobra ziemskie za 285 000 marek. Zakupiony pałac władze miejskie przeznaczyły na ratusz. Stan taki utrzymał się do roku 1945, kiedy to do Jasienia wjechały wojska radzieckie. Rdzennych mieszkańców wysiedlono, a na ich miejsce przybyli Polacy przesiedleni z Kresów Wschodnich. Większość współczesnych mieszkańców miasta to właśnie wspomniani przesiedleńcy lub ich potomkowie.
 
<br />
== Demografia ==
▲Według danych zGUS, 1w styczniadniu 201831 grudnia 2017 r. Jasień liczył 4 348 mieszkańców<ref name="Populacja2018"><!-- UWAGA: istnieją dwa zdefiniowane przypisy o tej nazwie; Zobacz [[WP:REFDUPL]] -->[http://www.polskawliczbach.pl/Jasien http://www.polskawliczbach.pl/Jasien], na podstawie dane GUS.</ref>.
Według danych z 31 marca 2011 r. miasto miało 4515 mieszkańców{{r|gus}}.
* Piramida wieku mieszkańców Jasienia w 2014 roku<ref name="populacja2016">[http://www.polskawliczbach.pl/Jasien Jasień] polskawliczbach.pl, na podstawie dane GUS.</ref>.
 
<br />[[Plik:Piramida wieku Jasienjasien.png|690x480px607x607px]]<br />
== Zabytki ==
{{Galeria|Nazwa=Pałac w Jasieniu
Linia 60 ⟶ 65:
Według rejestru [[Narodowy Instytut Dziedzictwa|Narodowego Instytutu Dziedzictwa]] na listę zabytków wpisane są<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/LBS-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego - stan na 31.12.2012 r.|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|data dostępu=11.3.13|strony=130}}</ref>:
* kościół ewangelicki, obecnie rzymsko-katolicki parafialny pod wezwaniem [[Kościół Matki Bożej Różańcowej w Jasieniu|Matki Boskiej Różańcowej]], z pierwszej połowy XVIII wieku, dawny [[zbór]] protestancki
* pałac, zwybudowany latw 1776latach 1764-1780
* dom, ul. Kościuszki 3
* zajazd, obecnie dom, ul. Krótka 1, z XVIII wieku
Linia 72 ⟶ 77:
 
== Gospodarka ==
Jasień ma rozwiniętą infrastrukturę, istnieją wodociągi, gazociągi, rozbudowywana jest kanalizacja. W mieście są obiekty przemysłowe, w których możliwe jest prowadzenie działalności gospodarczej. W mieście istniejąIstnieją sklepy, punkty usługowe, hurtownie, składy obsługujące teren miasta i gminy. Jasieni, jesta także: pocztępoczta, posterunek policji, ośrodek zdrowia{{fakt|data=2009-01}}.
 
== Wspólnoty wyznaniowe ==
* [[Kościół łaciński|Kościół rzymskokatolicki]]:
 
:* [[Parafia Matki Bożej Różańcowej w Jasieniu|parafia Matki Bożej Różańcowej]]▼
:<br />
▲:* [[Parafia Matki Bożej Różańcowej w Jasieniu|parafia Matki Bożej Różańcowej]]
* [[Świadkowie Jehowy]]:
:* zbór Jasień ([[Sala królestwa|Sala Królestwa]] ul. Graniczna 1)<ref>[http://www.ditel.pl/?kn=&kb=&km=&kp=&kg=&ku=&ka=&kw=&kbi=&whatext=Jehowy&whereext=&submit=true&exte=false&page=3 Sala Królestwa Świadków Jehowy ul. Graniczna 1, Jasień].</ref><ref>{{jw|data dostępu=2018-10-15}}</ref>
 
== Sport ==
W mieście funkcjonuje klub piłkarski Miejski Klub Sportowy (MKS) „Stal” Jasień, który został założony w 1949 roku i od sezonu 2019/2020 występuje w AB-klasie.
 
== Miasta partnerskie ==
Linia 89 ⟶ 96:
{{Przypisy|
<ref name=gus>{{cytuj stronę | url = http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5670/21/1/1/1_miejscowosci_ludnosc_nsp2011.xlsx | tytuł = Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r. | opublikowany = Główny urząd statystyczny | praca = Narodowy Spis Powszechny 2011 | data dostępu = 27 września 2015}}</ref>
}}<br />{{Miasta województwa lubuskiego}}▼
}}
 
▲{{Miasta województwa lubuskiego}}
{{Gmina Jasień}}
{{Powiat żarski}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Jasień_(miasto)”