Rotunda św. Prokopa w Strzelnie: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Wycofano ostatnią zmianę treści (usunięcie treści z fałszywym opisem zmiany) |
akt.+kat.+dr. tech. |
||
Linia 1:
{{Dopracować|źródła=2012-08}}
{{Świątynia chrześcijańska infobox
|nazwa = [[Rotunda]] [[Prokop z Sazawy|św. Prokopa
|nazwa miejscowa =
|zabytek = AK-I-11a/237 z dnia 09.03.1933 r.
Linia 9:
|państwo = Polska
|miejscowość = [[Strzelno]]
|adres = plac [[Święty Wojciech|św. Wojciecha]] 1
|wyznanie = [[Kościół katolicki|katolickie]]
|kościół = [[Kościół łaciński|rzymskokatolicki]]
Linia 17:
|data nadania =
|nadający tytuł =
|dedykacja świątyni = [[Prokop z Sazawy|św. Prokopa]]<br />do 1779 [[Podwyższenie Krzyża Świętego|św. Krzyża]]
|dzień wspomnienia =
|relikwie =
Linia 26:
|data rozpoczęcia budowy =
|data zakończenia budowy =
|data konsekracji = 16 marca 1133, ponownie od 1779
|data zamknięcia =
|aktualne przeznaczenie =
|data zniszczenia = 1945
|data odbudowy = 1948–1952
|data reaktywacji =
|poprzednie wyznanie =
Linia 37:
|plan świątyni =
|opis planu =
|styl = [[Sztuka romańska|romański]]
|architekt =
|materiał budowlany = granit, cegła
|liczba wiernych =
|powierzchnia =
Linia 45:
|długość =
|szerokość =
|liczba wież = 1
|wysokość wieży =
|liczba kopuł =
Linia 51:
|wysokość kopuły zew =
|liczba ikonostasów =
|liczba ołtarzy = 1
|wezwania ołtarzy bocznych =
|liczba naw = 1
|szerokość nawy głównej =
|wysokość nawy głównej =
Linia 66:
|współrzędne = 52°37′49″N 18°10′45″E
|commons = Category:Saint Procopius church in Strzelno
|www = http://
}}
'''Rotunda św. Prokopa''' w [[Strzelno|Strzelnie]] – największa [[Sztuka romańska|romańska]] świątynia w Polsce zbudowana na planie koła, położona przy placu [[Święty Wojciech|św. Wojciecha]] 1. Zapis w kronikach [[Jan Długosz|Jana Długosza]] podaje datę 16 marca 1133 jako dzień jej [[
▲'''Rotunda św. Prokopa''' w [[Strzelno|Strzelnie]] – największa [[Sztuka romańska|romańska]] świątynia w Polsce zbudowana na planie koła. Zapis w kronikach [[Jan Długosz|Jana Długosza]] podaje datę 16 marca 1133 jako dzień jej [[konsekracja kościoła|konsekracji]]. Ostatnie badania archiwalne wskazują na równoczesny czas ukończenia rotundy i pobliskiego [[Kościół Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Panny w Strzelnie|kościoła norbertanek]] (drugie dziesięciolecie XIII w.). Od 2018 [[pomnik historii]]<ref>[http://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/7,48722,23285701,kujawsko-pomorskie-bedzie-mialo-czwarty-pomnik-historii.html Kujawsko-Pomorskie będzie miało jeszcze jeden Pomnik Historii]</ref>
== Rotunda ==
[[Plik:Strzelno, kosciol sw. Prokopa 3.jpg|thumb|left|Wnętrze rotundy]]
Budowla wykonana została z [[granit]]owych [[
* od strony wschodniej – [[prezbiterium]] na planie kwadratu, przykryte [[
* od północy – dwie małe [[Apsyda (architektura)|apsydy]],
* od zachodu – wysoka, podkowiasta [[wieża]] z wydatną [[
Podczas przebudowy w końcu XV lub na początku XVI wieku rozebrano i wymurowano ponownie w cegle górną część wieży i dodano do niej ceglaną skarpę od zachodu. W późniejszym okresie rotunda przestała pełnić funkcje kultowe i została włączona w zabudowania klasztoru norbertanek jako furta klasztorna. Sakralny charakter budowli został przywrócony w XVIII wieku. Podczas konsekracji
W 1892 dokonano pierwszej konserwacji kościoła, w tym czasie odtworzono apsydy od północy i część okien romańskich. Kolejną konserwację kościoła przeprowadzono w latach 1924–1925, próbując dostosować wnętrze do potrzeb kultu. Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] rotunda została zamieniona na magazyn. W 1945 Niemcy podłożyli ładunki wybuchowe w rotundzie. Wybuch i pożar zniszczyły górne partie wieży i całe wyposażenie wnętrza, natomiast ściany przetrwały.
Do elementów wystroju należą: odlew [[tympanon]]u fundacyjnego (z oryginału, po pożarze w 1945, zachowała się tylko głowa Chrystusa), [[Aspersorium|kropielnica]] z XII wieku wykonana z jednej bryły kamienia, romański grobowiec, rzeźbione w drewnie lipowym pięć stacji drogi krzyżowej z XVII w., płaskorzeźbione przedstawienia [[Święty Onufry|św. Onufrego]] i [[Maria Egipcjanka|św. Marii Egipcjanki]] z XVI w. == Tympanon fundacyjny ==
[[Plik:Strzelno rotunda wnętrze 1.jpg|thumb|Tympanon fundacyjny rotundy i stacja drogi krzyżowej]]
W prezbiterium po lewej stronie przechowywana jest rekonstrukcja romańskiego
Na tympanonie przedstawiono trzy postacie: w centralnej części Chrystus tronujący, a po bokach po lewej stronie postać młodego fundatora ofiarowującego model rotundy, oddający jej architektoniczny wygląd, a po prawej kobietę z otwarta księgą. Brak jakiegokolwiek opisu mającego nam zdradzić nazwiska fundatorów. Możemy się jedynie domyślać, że to wojewoda Krystyn – syn [[Piotr Wszeborowic Stary|Piotra Wszeborowicza]], dobroczyńcy [[Norbertanki|norbertanek]] z Strzelna. Natomiast kobieta z księgą to zapewne
== Galeria ==
<center>
<gallery heights="200">
Plik:St Prokop Church Strzelno before 1939.jpg|Rotunda
Plik:Strzelno 2.jpg|Widok od strony prezbiterium w 2005 roku
Plik:Strzelno sw Prokop wnetrze.jpg|Widok wnętrza z empory
Linia 106 ⟶ 107:
{{SORTUJ:Strzelno}}
[[Kategoria:Architektura
[[Kategoria:Kościoły w archidiecezji gnieźnieńskiej]]▼
[[Kategoria:Architektura romańska w województwie kujawsko-pomorskim]]
[[Kategoria:Kościoły obronne w Polsce]]
▲[[Kategoria:Kościoły w archidiecezji gnieźnieńskiej]]
[[Kategoria:Pomniki historii|Rotunda św. Prokopa]]
[[Kategoria:Religia w Strzelnie|Rotunda św. Prokopa]]
[[Kategoria:Świątynie pod wezwaniem św. Prokopa]]
▲[[Kategoria:Religia w Strzelnie]]
[[Kategoria:Zabytkowe kościoły w powiecie mogileńskim]]
|