2 Dywizjon Pociągów Pancernych: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Kadra dywizjonu: prawidłowe brzmienie nazwiska mojego dziadka chorążego Józefa Jekiela |
drobne merytoryczne |
||
Linia 87:
W źródłach pojawiają się sprzeczne informacje co do losów transportu ewakuacyjnego. Według Krawczaka i Odziemkowskiego, miejsce przewidziane na zakwaterowanie było zbombardowane, podczas postoju pociągu nalot uszkodził pociąg ewakuacyjny – zniszczona została lokomotywa, spłonęły wagony; po tym wydarzeniu ewakuowanych zabrały samochody ciężarowe na [[Sandomierz]] – [[Lwów]] – [[Brody (miasto)|Brody]] – [[Iwano-Frankiwsk|Stanisławów]] – [[Kołomyja|Kołomyję]], 19 września kolumna przekroczyła granicę państwa{{odn|Krawczak|Odziemkowski|1987|s=190}}{{odn|Krawczak|Odziemkowski|1987|s=191}}. Odmienny przebieg wydarzeń podaje kpt. Konieczny. Potwierdza dotarcie na stację Tarnobrzeg 7 września; stację zastał zbombardowaną i opuszczoną{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=32}}. Ponieważ tylko jeden tor był zdatny do przejazdu, a za pociągiem ewakuacyjnym czekały inne, pociąg musiał ruszyć, zatrzymując się na bocznym torze w pierwszej stacji za Tarnobrzegiem w kierunku na [[Rozwadów (Stalowa Wola)|Rozwadów]] ([[Sobów]]){{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=33}}. Kpt. Konieczny wysłał por. Masalskiego na poszukiwania dowództwa; wieczorem ten zameldował telefonicznie, że spotkał dowództwo dywizjonu koło Tarnobrzega, i mjr Sączewski nakazał doprowadzić transport do [[Żurawica (województwo podkarpackie)|Żurawicy]]{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=34}}. Na stację Rozwadów pociąg dotarł ok. godziny 20.00 8 września{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=36}}. Rankiem 9 września pociąg dotarł do stacji [[Nisko]]{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=36}}. Ok. godziny 14.00 pociąg dotarł do [[Przeworsk]]a, który opuścił 9 września{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=37}}{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=38}}. Na trasie do [[Jarosław (województwo podkarpackie)|Jarosławia]], 10 września, pociąg utknął w zatorze, razem ze [[Szkolny Pociąg Pancerny (2 Dywizjon)|szkolnym pociągiem]] kpt. Pietrzaka{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=38}}{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=38-40}}. Tam po nalocie pociągi zostały zaatakowane przez piechotę i jednostki zmotoryzowane nieprzyjaciela{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=38-40}}. Unieruchomiony pociąg opuszczono pod ostrzałem niemieckim; tak koniec kolejowego transportu ewakuacyjnego opisał jego dowódca{{odn|Konieczny|Brzeski|1999|s=40-42}}.
== Symbole dywizjonu ==▼
[[Plik:Znak 2 Dywizjonu Pociagow Pancernych przed budynkiem koszar.JPG|thumb|Znak 2 Dywizjonu Pociągów Pancernych przed budynkiem koszar]]▼
;Sztandar▼
[[Polskie sztandary wojskowe|Sztandar]] ufundowany został przez społeczeństwo [[Niepołomice|Niepołomic]]. Komitetowi fundacyjnemu sztandaru przewodniczył [[burmistrz]] Władysław Pikulski.▼
Zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 25 marca 1938 nadano dywizjonowi [[Polskie sztandary wojskowe|sztandar]]. Jak wszystkie sztandary broni pancernych, posiadał on ujednoliconą prawą stronę płatu. Zamiast numeru oddziału, na białych tarczach między ramionami krzyża kawaleryjskiego występował Znak Pancerny. Znak ten występował również na przedniej ściance podstawy orła.▼
Na lewej stronie płatu sztandaru umieszczono{{odn|Żebrowski|1971|s=258-271}}:▼
* w prawym górnym rogu – wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej▼
* w lewym górnym rogu – wizerunek św. Michała▼
* w prawym dolnym rogu – godło Niepołomic▼
* w lewym dolnym rogu – odznaka honorowa 2 dywizjonu pociągów pancernych▼
* na górnym ramieniu krzyża kawalerskiego napis: „Przemyśl 10-11 XI.1918”,▼
* na dolnym ramieniu krzyża kawalerskiego napis: „Lwów XI.1918 – VI.l919”,▼
* na lewym ramieniu krzyża kawalerskiego napis: „Pohrebyszcze 29.V.1920”,▼
* na prawym ramieniu krzyża kawalerskiego napis: „Zamość 29-31 VIII.I920”.▼
Uroczyste wręczenie sztandaru odbyło się 26 maja 1938 na Polu Mokotowskim w Warszawie. Sztandar wręczył reprezentujący Prezydenta RP i Naczelnego Wodza – minister Spraw Wojskowych gen. dyw. [[Tadeusz Kasprzycki]].▼
Wręczenia dokonano w Warszawie 26 maja 1938. W skład pocztu odbierającego sztandar wchodzili: kpt. Jan Rybczyński, sztandarowy – chor. Walenty Grobelny oraz Bolesław Sitkowski. Sztandar do września 1939 przechowywany w dowództwie dywizjonu w Niepołomicach.▼
1 września sztandar powierzono dowódcy [[Szkolny Pociąg Pancerny (2 Dywizjon)|szkolnego pociągu pancernego]] kpt. Pietrzakowi{{odn|Satora|1990|s=383}}. 5 września pociąg opuścił Niepołomice. 10 września w godzinach rannych pociąg zatrzymał się w odległości 5 km od Jarosławia. Tu stoczył swoją ostatnią walkę. Kpt. Pietrzak nakazał sierż. Stanisławowi Hajdukowi zabrać sztandar i udać się na wschód. Sierż. Hajduk przedostał się do Rumunii, gdzie w Ploesti oddał sztandar dowódcy dywizjonu mjr. Tadeuszowi Sączewskiemu. Mjr Sączewski trafił do z obozu internowanych oficerów w Targovista, gdzie zmarł. Przedtem sztandar przekazał żonie prosząc ją o oddanie go władzom wojskowym w attachacie w Bukareszcie. Z Bukaresztu sztandar odesłano do Francji, a później ewakuowano do Wielkiej Brytanii. Aktualnie znajduje się w [[Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie|Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie]]{{odn|Żebrowski|1971|s=267}}.▼
;Odznaka pamiątkowa▼
29 listopada 1929 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 2 d.pg.panc.<ref group=uwaga>Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. z 1929 r. Nr 38, poz. 383. Marian Żebrowski, ''„Zarys historii polskiej broni pancernej 1918-1947"'' s. 129 na jednej stronie podał sprzeczne dane odnośnie daty święta dywizjonu jak i numeru rozkazu ustanowienia pierwsze odznaki pamiątkowej. 8 listopada 1928 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej '''1 d.pg.panc.''' (Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. z 1928 r. Nr 31, poz. 338).</ref>.▼
Odznakę stanowi krzyż polski, srebrny, oksydowany i emaliowany na biało. W centrum pomarańczowa tarcza z hełmem rycerskim{{odn|Sawicki|Wielechowski|2007|s=321}}.▼
Druga odznaka pamiątkowa została zatwierdzona rozkazem MSWojsk., Dz. Rozk. Nr 5/38 z 14 V 1938, G. M. 3013. Repr. 1938 r.▼
== Izba pamięci ==▼
W Jednostce Wojskowej nr 4115 w Niepołomicach znajduje się wojskowa izba pamięci Dywizjonu.▼
Niestety, Niepołomicką Jednostkę Wojskową, jak i stację kolejową, poligon i bocznice – zlikwidowano. Na jej terenie▼
mieści się osiedle mieszkaniowe.▼
== Kadra dywizjonu ==
;Dowódcy dywizjonu
* ppłk art. [[Wiktor Hein]] (
* ppłk art. Stefan Mazurkiewicz (
* mjr Zygmunt Chabowski (III 1938 – II 1939)
* mjr art. [[Tadeusz Sączewski]]{{odn|Szubański|2011|s=57}} (do IX 1939)
;Zastępcy dowódcy dywizjonu
* mjr art. dr Karol Władysław Mikołajczyk (IV 1928{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 156}} – III 1929{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 7 z 22 marca 1929 roku, s. 102}} → p.o. kierownika I referatu [[Komenda Rejonu Uzupełnień Łomża|PKU Łomża]])
* mjr / ppłk art. Maksymilian Wzacny (XII 1929{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 387}} – III 1932{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 236}} → komendant OC Leśna)
* mjr piech. Jan Emil Pelikan (od VII 1932{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 414}})
* mjr Józef II Dobrzański (1939)
;Oficerowie dywizjonu
Linia 163 ⟶ 132:
* na kursie – por. piech. Zdzisław Jan Gawroński
* na kursie – por. piech. Karol Kulas
▲== Symbole dywizjonu ==
▲[[Plik:Znak 2 Dywizjonu Pociagow Pancernych przed budynkiem koszar.JPG|thumb|Znak 2 Dywizjonu Pociągów Pancernych przed budynkiem koszar]]
▲;Sztandar
▲[[Polskie sztandary wojskowe|Sztandar]] ufundowany został przez społeczeństwo [[Niepołomice|Niepołomic]]. Komitetowi fundacyjnemu sztandaru przewodniczył [[burmistrz]] Władysław Pikulski.
▲Zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 25 marca 1938 nadano dywizjonowi [[Polskie sztandary wojskowe|sztandar]]. Jak wszystkie sztandary broni pancernych, posiadał on ujednoliconą prawą stronę płatu. Zamiast numeru oddziału, na białych tarczach między ramionami krzyża kawaleryjskiego występował Znak Pancerny. Znak ten występował również na przedniej ściance podstawy orła.
▲Na lewej stronie płatu sztandaru umieszczono{{odn|Żebrowski|1971|s=258-271}}:
▲* w prawym górnym rogu – wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej
▲* w lewym górnym rogu – wizerunek św. Michała
▲* w prawym dolnym rogu – godło Niepołomic
▲* w lewym dolnym rogu – odznaka honorowa 2 dywizjonu pociągów pancernych
▲* na górnym ramieniu krzyża kawalerskiego napis: „Przemyśl 10-11 XI.1918”,
▲* na dolnym ramieniu krzyża kawalerskiego napis: „Lwów XI.1918 – VI.l919”,
▲* na lewym ramieniu krzyża kawalerskiego napis: „Pohrebyszcze 29.V.1920”,
▲* na prawym ramieniu krzyża kawalerskiego napis: „Zamość 29-31 VIII.I920”.
▲Uroczyste wręczenie sztandaru odbyło się 26 maja 1938 na Polu Mokotowskim w Warszawie. Sztandar wręczył reprezentujący Prezydenta RP i Naczelnego Wodza – minister Spraw Wojskowych gen. dyw. [[Tadeusz Kasprzycki]].
▲Wręczenia dokonano w Warszawie 26 maja 1938. W skład pocztu odbierającego sztandar wchodzili: kpt. Jan Rybczyński, sztandarowy – chor. Walenty Grobelny oraz Bolesław Sitkowski. Sztandar do września 1939 przechowywany w dowództwie dywizjonu w Niepołomicach.
▲1 września sztandar powierzono dowódcy [[Szkolny Pociąg Pancerny (2 Dywizjon)|szkolnego pociągu pancernego]] kpt. Pietrzakowi{{odn|Satora|1990|s=383}}. 5 września pociąg opuścił Niepołomice. 10 września w godzinach rannych pociąg zatrzymał się w odległości 5 km od Jarosławia. Tu stoczył swoją ostatnią walkę. Kpt. Pietrzak nakazał sierż. Stanisławowi Hajdukowi zabrać sztandar i udać się na wschód. Sierż. Hajduk przedostał się do Rumunii, gdzie w Ploesti oddał sztandar dowódcy dywizjonu mjr. Tadeuszowi Sączewskiemu. Mjr Sączewski trafił do z obozu internowanych oficerów w Targovista, gdzie zmarł. Przedtem sztandar przekazał żonie prosząc ją o oddanie go władzom wojskowym w attachacie w Bukareszcie. Z Bukaresztu sztandar odesłano do Francji, a później ewakuowano do Wielkiej Brytanii. Aktualnie znajduje się w [[Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie|Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie]]{{odn|Żebrowski|1971|s=267}}.
▲;Odznaka pamiątkowa
▲29 listopada 1929 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 2 d.pg.panc.<ref group=uwaga>Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. z 1929 r. Nr 38, poz. 383. Marian Żebrowski, ''„Zarys historii polskiej broni pancernej 1918-1947"'' s. 129 na jednej stronie podał sprzeczne dane odnośnie daty święta dywizjonu jak i numeru rozkazu ustanowienia pierwsze odznaki pamiątkowej. 8 listopada 1928 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej '''1 d.pg.panc.''' (Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. z 1928 r. Nr 31, poz. 338).</ref>.
▲Odznakę stanowi krzyż polski, srebrny, oksydowany i emaliowany na biało. W centrum pomarańczowa tarcza z hełmem rycerskim{{odn|Sawicki|Wielechowski|2007|s=321}}.
▲Druga odznaka pamiątkowa została zatwierdzona rozkazem MSWojsk., Dz. Rozk. Nr 5/38 z 14 V 1938, G. M. 3013. Repr. 1938 r.
▲== Izba pamięci ==
▲W Jednostce Wojskowej nr 4115 w Niepołomicach znajduje się wojskowa izba pamięci Dywizjonu.
▲Niestety, Niepołomicką Jednostkę Wojskową, jak i stację kolejową, poligon i bocznice – zlikwidowano. Na jej terenie
▲mieści się osiedle mieszkaniowe.
== Uwagi ==
| |||