Saqaliba: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków
drobne merytoryczne
Linia 1:
'''Saqaliba''', '''Sakaliba''' (ar. صقالبة, lp. Siqlab) – zbiorcza nazwa [[Słowianie|słowiańskich]] [[Wojsko najemne|najemników]] i [[Niewolnictwo|niewolników]] w średniowiecznym świecie arabskim. Wyraz ten najpewniej jest kalką językową z greckiego wyrazu określającego Słowian – ''Sklabonei''. Saqalibowie należeli do najcenniejszych dóbr eksportowych Słowiańszczyzny, a handel nimi angażowało się wiele królestw i ludów<ref>W okowach - rzecz o wczesnośredniowiecznym niewolnictwie, Gabriela Kucharska, Michał Przybycień w: Echo Grodu nr 9, 2019 str. 6</ref>.
 
Perski kronikarz [[Ibn al-Faqih]] pisał, że istniały dwie grupy ''Saqaliba'' – śniadoskórzy i ciemnowłosi z brzegów morza oraz bladolicy i jasnowłosi z głębi lądu. [[Abu Zayd al-Balkhi]] pisał o trzech głównych miejscach pochodzenia owych – Kuyaba (zdaniem Grekowa jest to [[Kijów]]), Slavia (w średniowieczu tak określano m.in. zamieszkane przez [[Słowianie połabscy|Słowian połabskich]] – [[Łużyce]], [[Brandenburgia|Brandenburgię]], [[Meklemburgia|Meklemburgię]] i [[Pomorze Zachodnie]], a także Artania (najpewniej okolice [[Jarosław (Rosja)|Jarosławia]], gdzie odnaleziono skarb z arabskimi monetami). Natomiast [[Ibrahim ibn Jakub]] lokował centrum ''Saqaliba'' gdzieś na Bałkanach, na zachód od [[Bułgaria|Bułgarii]].
 
Z miasta [[Bułgar Wielki|Bulgar]] leżącego nad Mielenką, dopływ [[Wołga|Wołgi]], królowie ''as-[[Saqaliba]]'', pod tą nazwą występują w źródłach arabskich [[Bułgarzy Kamscy|Bułgarzy kamscy]] pobierali dziesięcinę składaną przez Słowian. Wiódł tędy z biegiem [[Wołga|Wołgi]], główny szlak niewolniczy ''Nahr-as-Saqaliba'' (''rzeki Słowian'') prowadzący nad ''Bahr al-Hazar'' [[Morze Kaspijskie]] opisany przez [[Abd al-Hamid al-Katib]]a<ref>Historia Ukrainy od czasów najdawniejszych do końca XVIII wieku. Natalia Nakowenko.; Arabskie opisanie Słowian. Źródła do dziejów średniowiecznej kultury. Urszula Lewicka-Rajewska</ref>. Podczas drugiej wojny arabsko-chazarskiej (722-[[737]]) skierowanej przeciwko [[Chazarowie|chazarskiemu]] [[kaganat|kaganowi]] muzułmański generał Marwan Ibn Muhammad (ostatni kalif umajjadzki) miał wziąć do niewoli nad rzeką [[Don]] 20 tys. Słowian i prawdopodobnie przesiedlił ich w głąb kalifatu<ref>Przegląd orientalistyczny: rocznik społeczno-naukowy, PWN, 1999 s. 293; The Entry of the Slavs into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs A. P. Vlasto s. 239.</ref>.
 
Natomiast [[Ibrahim ibn Jakub]] lokował centrum ''Saqaliba'' gdzieś na Bałkanach, na zachód od [[Bułgaria|Bułgarii]].
 
Niewolnicy trafiali na południe Europy i Bliski Wschód trzema szlakami handlowymi, do [[Wenecja|Wenecji]], [[Bagdad]]u, arabskiej [[Andaluzja|Andaluzji]] i Afryki Północnej. Najważniejsze arabskie targi niewolników mieściły się w [[Bagdad]]zie i [[Kordoba|Kordobie]] - ''słowiańska szarańcza dosłownie zatyka ulice Bagdadu'', pisał na początku IX wieku arabski poeta [[Abu Yaqub Ali ibn Gabala]].
 
Niewolników dostarczali arabskim handlarzom głównie Żydzi. [[Ibrahim ibn Jakub]] wspomina, że czeska [[Praga]] ([[965]]) była na ówczesne czasy największym ośrodkiem handlu niewolnikami w tej części Europy - ''przebywają do niego z miasta [[Kraków|Karako]] [[Rusowie]] i Saqalibowie z towarami. I przychodzą do nich z kraju Turków muzułmanie, Żydzi i Turcy, również z towarami, ... a wyważą od nich niewolników, cynę, i wszelkie rodzaje futer''. W ''Żywocie Świętego Wojciecha'' znajduje się również wzmianka o żydowskich kupcach, którym sprzeciwiał się św Wojciech - ''jeńców i niewolników chrześcijańskich, których kupiec żydowski nabywał za nieszczęsne złoto, i to tylu, że biskup nie mógł ich wykupić''. W pierwszej połowie XII wieku żydowski podróżnik Beniamin z Tadeli, wymienia przypadki sprzedaży przez rodziców swoich słowiańskich dzieci <ref>W okowach - rzecz o wczesnośredniowiecznym niewolnictwie, Gabriela Kucharska, Michał Przybycień w: Echo Grodu nr 9, 2019 str. 6</ref>.
 
Za żywy towar nabywcy ze świata arabskiego płacili srebrnymi monetami. Prawdopodobnie [[dirhem]]y i srebrne siekańce monet, które bardzo licznie pojawiają się w odkrytych skarbach z X i XI wieku są pośrednimi śladami tego handlu. Znaleziska te występują najczęściej na Pomorzu, w Wielkopolsce, Małopolsce i na Mazowszu. Poza Polską najliczniejsze skarby arabskiego srebra znane są z terenów Połabia, Rusi i Skandynawii.
Handel niewolnikami na ziemiach piastowskich zaczął załamywać się na początku XI wieku, przyjęcie chrześcijaństwa ograniczyło nieznacznie zjawisko niewolnictwa<ref>W okowach - rzecz o wczesnośredniowiecznym niewolnictwie, Gabriela Kucharska, Michał Przybycień w: Echo Grodu nr 9, 2019 str. 6</ref>. .
 
[[Mu’awija I]] miał mieć w [[Syria|Syrii]] armię złożoną z 5000 ''Saqaliba'' w latach 60. VII wieku.
Linia 15 ⟶ 26:
[[Kategoria:Niewolnictwo]]
[[Kategoria:Wojska najemne]]
[[Kategoria:Prasłowianie]]