Pobór (wojsko): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Bibliografia: , WP:SK, drobne techniczne
int., jęz.
Linia 3:
[[Plik:Conscription in Iran 2.jpg|thumb|290px|Irańscy żołnierze z poboru]]
[[Plik:Rekruci-przysiega.jpg|thumb|290px|Przysięga nowo wcielonych żołnierzy w Polsce]]
Obowiązkowy pobór i powołanie do wojska często spotykaspotykają się ze sprzeciwem powoływanych, zwanych [[obdżektor]]ami, którzy są negatywnie nastawieni do służby wojskowej z wielu różnych przyczyn, tak religijnych, jak i światopoglądowych; nie bez znaczenia są motywy polityczne, jak na przykład niechęć wobec niepopularnego rządu lub udziału w działaniach zbrojnych uznanych za niezgodne z interesem kraju; motywy ideologiczne, czyli chęć zapobieżenia łamaniu praw obywatelskich. Tacy powołani czasami starają się uniknąć służby, na przykład szukając ucieczki za granicą<ref>{{cytuj pismo |url=http://archives.cbc.ca/war_conflict/vietnam_war/topics/348/ |tytuł=Seeking Sanctuary: Draft Dodgers |czasopismo= CBC Digital Archives}}</ref>. W niektórych krajach władze starają się przeciwdziałać takim zachowaniom wprowadzając rodzaj służby zastępczej, jak na przykład ''Zivildienst'' (służba cywilna) w [[Austria|Austrii]] i [[Szwajcaria|Szwajcarii]]. W większości krajów byłego bloku sowieckiego pobór obejmuje nie tylko przyszłych żołnierzy sił zbrojnych, ale również funkcjonariuszy organizacji paramilitarnych, którzy kierowani są do formacji quasi-policyjnych lub obrony cywilnej bądź służb ratunkowych nie będących odpowiednikiem służby wojskowej.
 
Na początku XXI wieku wiele państw zrezygnowało z powoływania do zasadniczej służby wojskowej, składając obronę kraju w ręce żołnierzy zawodowych z naboru ochotniczego. Nabór taki wymaga jednak od kandydatów szczególnych zdolności i przygotowania do prowadzenia walki z bronią w ręku oraz sprostania wszelkim przeciwnościom. Wiele państw, które zrezygnowały z przymusowego powoływania do służby, nadal rezerwuje dla siebiesobie prawo do przywrócenia go na wypadek wojny lub poważnych sytuacji kryzysowych<ref>{{cytuj pismo |url=http://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/second-world-war-wwii/ |tytuł=World War II |wydawca=The Canadian Encyclopedia}}</ref>.
 
W większości krajów europejskich system przymusowego poboru i powoływania do wojska został zniesiony w latach 2004-2012 lub wcześniej. Wyjątkami (obok wymienionych Austrii i Szwajcarii) są: [[Dania]], [[Estonia]], [[Finlandia]], [[Grecja]], [[Mołdawia]], [[Norwegia]] oraz [[Białoruś]], [[Rosja]] i [[Turcja]]<ref>{{cytuj pismo |url=http://oll.libertyfund.org/?option=com_staticxt&staticfile=show.php%3Ftitle=2136&chapter=195469&layout=html&Itemid=27#c_NIR_1360-016_footnote_nt1046 |tytuł=Why Not a Volunteer Army? |data dostępu=2014-01-15 |autor=Milton Friedman |czasopismo=New Individualist Review}}</ref>.
Linia 12:
W Polsce do roku 2008 pobór przeprowadzali [[Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji|ministrowie spraw wewnętrznych]] i [[Ministerstwo Obrony Narodowej|obrony narodowej]]; za przeprowadzenie poboru odpowiadał [[wójt]] ([[burmistrz]], [[prezydent miasta]]). Obowiązkowi stawienia się do poboru podlegali mężczyźni kończący w danym roku kalendarzowym 19 rok życia (poborowi), jak również mężczyźni starsi, którzy np. nie stawili się wcześniej do poboru, a także kobiety posiadające kwalifikacje przydatne w siłach zbrojnych. Do poboru mogli zgłaszać się ponadto ochotnicy, którzy ukończyli 18 rok życia.
 
Mężczyźni stający do poboru po raz pierwszy otrzymywali wojskowy dokument osobisty – [[książeczka wojskowa|książeczkę wojskową]]. Wzywanie do poboru następowało w drodze obwieszczeń i wezwań imiennych. Nieotrzymanie wezwania imiennego nie zwalniało z obowiązku stawienia się w miejscu i czasie wskazanym w obwieszczeniu. Osoba, która bez uzasadnionej przyczyny nie zgłosiła się do poboru, mogła zostać ukarana [[Grzywna (prawo)|grzywną]] i [[Kara ograniczenia wolności|karą ograniczenia wolności]], a także przymusowo doprowadzona przez [[Milicja Obywatelska|milicję]]. Mężczyźni, którzy z jakichkolwiek względów nie zgłosili się do poboru, podlegali stawiennictwu do poboru w roku następnym. Natomiast mężczyźni, którzy nie stawili się do poboru, a ukończyli 24 lata życia, zobowiązani byli zgłosić się do właściwego − ze względu na miejsce zamieszkania − wojskowego komendanta uzupełnień w celu uregulowania stosunku do służby wojskowej. Obowiązek ten trwał do ukończenia sześćdziesiątego roku życia.
 
W czasie poboru były przeprowadzane badania lekarskie dla orzeczenia kategorii zdolności do czynnej służby wojskowej. Wyróżniano cztery takie kategorie: