Taniec w starożytnej Grecji: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
uzupełniania meryt.-redakcyjne + grafika 6 /ciąg dalszy nastąpi/
niewielkie meryt.-redakcyjne/przyp.
Linia 14:
Poszczególne rodzaje tańca (podobnie jak osobne rodzaje pieśni, np. [[dytyramb]] na cześć Dionizosa czy [[pean]] na cześć Apollina), dostosowane były do charakteru konkretnych obrzędów i bóstw, z którymi się kultowo wiązały.
 
Popularne były tańce o charakterze ekstatycznym, łączące się najczęściej z orgiastycznymi uroczystościami na cześć [[Dionizos|Dionizosa]] i [[Kybele]]. Towarzyszył im zwykle pobudzający akompaniament [[aulos (muzyka)|aulosu]] i [[tympanon (muzyka)|tympanonu]]). Z okazji świąt publicznych tańczono przede wszystkim w trakcie uroczystości dionizyjskich: ekstatyczne tańce kobiet odbywały się podczas [[Lenaje|Lenajów]], tańczonowspólnie teżtańczono podczas [[Dionizje|wiejskich Dionizjów (Małych) i Oschoforiów]]. Najczęściej wykonywane były one przy upojeniu winem, cechowała je prymitywna żywiołowość: gwałtowne podskoki i spontaniczne, niekontrolowane ruchy. Jako wyuzdane krytykowali je Platon i Lukian; jako „dziki” Lukian krytykował także taniec ''themastris'' polegający na skokach ze skrzyżowanymi nogami.
[[Plik:Lawrence Alma-Tadema 04.jpeg|left|thumb|280px||Spartański taniec wojenny ''pyrriche'' (mal. [[Lawrence Alma-Tadema]], 1869)]]
Tańce wraz ze śpiewami wykonywano podczas [[Spartiaci|spartańskich]] świąt – [[gymnopedia|gymnopediów]]. Również dla Sparty (i Krety) charakterystyczny był wykonywany w zbroi taniec ''pyrriche'' (πυρρίχη), szerzejbliżej scharakteryzowany przez Platona (''Prawa'' VII, 815a)<ref>''Człowiek Grecji'' (pod red. Jeana-Pierre'a Vernanta). Warszawa: Świat Książki, 2000, s. 94, 121.</ref> jako imitujący walkę.:
{{Cytat|Mamy tu ruchy zmierzające do ochrony ciała przed wszelkimi razami i pociskami, więc uchylanie się i pochylanie, podskakiwanie i przypadanie do ziemi, oraz odwrotnie, ruchy używane przy atakowaniu, więc naśladujące napinanie łuku, rzucanie pocisku i zadawanie w ogóle wszelkich ciosów.}}
 
Do podobnych tańców naśladowczych, pierwotnie mających głównie charakter obrzędowy, należał w Atenach „taniec niedźwiedzicy” wykonywany na cześć [[Artemida|Artemidy]] [[Brauron|Braurońskiej]] przez młodemałoletnie dziewczęta oddawane okresowo w służbę bogini<ref>[[Émile Mireaux]]: ''Życie codzienne w Grecji w epoce homeryckiej''. Warszawa: PIW, 176, s. 176.</ref>.
 
Całkowicie odmiennym od kultowego był taniec popisowy, lepiej znany przede wszystkim z późnego przekazu Lukiana. Wykonywali go zawodowi akrobaci, akrobatki i mimowie. Tańce popisowe były często rodzajem (wystawianych przeważnie w czasie uczt) przedstawień, w których tancerze odtwarzali scenki fabularne, np. o charakterze mitologicznym. Popisy tego rodzaju wymagały od wykonawców doskonałego przygotowania fizycznego, a także umiejętności aktorskich.