Moneta: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m jęz. |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 8:
Główne elementy składowe monety to: [[awers i rewers]] (strona zawierająca informacje o emitencie i strona odwrotna), [[otok (numizmatyka)|otok]], [[rant]], rzadziej [[egzerga]]. Poza tym, podczas opisywania monetę dzieli się na dwa pola (lewe i prawe) oraz odcinek. Monety mogą być także źle dośrodkowane, czy mieć odwrócony kierunek stempla.
Monety mogą mieć różne kształty: poza oczywistym okrągłym, mogą być także kwadratowe, prostokątne (tzw. klipy) lub wielokątne (np. współczesny bilon iracki). Są również monety z dziurą pośrodku. Wykonuje się je najczęściej z: metali (np. srebro, złoto, [[miedź]], [[platyna]]) i ich stopów (np. [[brązy|brąz]], [[mosiądz]]). Najmniejszą znaną monetą był [[hemitetartemorion]] (¹/<sub>8</sub> [[obol]]a) z [[Ateny|Aten]] – 2 mm, natomiast największymi, rzeczywiście będącymi w obiegu - ważąca 20 kg miedziana moneta dziesięcio[[talar]]owa, tzw. ''platmynt'', emitowana w [[XVII]] wieku w [[Szwecja|Szwecji]]<ref>{{Cytuj | url=https://www.nbportal.pl/wiedza/numizmatyka/historia-banknotow/historia-banknotow-na-swiecie | tytuł=Historia banknotów na Świecie - NBP - Portal Edukacji Ekonomicznej<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.nbportal.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-25}}</ref> oraz 1000 [[mohur]]ów z imperium [[Wielcy Mogołowie|Mogołów]] wybite w [[Agra|Agrze]] w 1613 r. – 203 mm, 12 kg. W ostatnim okresie zostały wybite (a raczej odlane) monety znacznie cięższe, które z przyczyn praktycznych (znaczna waga) i ekonomicznych (wartość kruszcu zawartego w monecie jest większa, niż jej nominał) nie znajdują się w powszechnym obiegu: ważąca 100 kg złota moneta kanadyjska, o nominale 1.000.000 [[dolar kanadyjski|dolarów kanadyjskich]]<ref>https://www.tvn24.pl/ciekawostki-michalki,5/zlota-moneta-100-kg,88389.html</ref>, oraz złota moneta australijska o nominale 1.000.000 [[dolar australijski|dolarów australijskich]], ważąca 1 tonę<ref>http://omonetach.pl/aktualnosci-kategorie/22/4156/australia-najwieksza-moneta-swiata-1-tona-zlota</ref>.
Współcześnie powstało zjawisko tzw. monet kolekcjonerskich, emitowanych bądź to przez banki centralne, bądź to przez prywatnych emitentów. Przeważnie są one bite w niskich nakładach i sprzedawane w cenach niemających przełożenia na ich wartość nominalną. W celu nadania prywatnym emisjom wyglądu zbliżonego do prawdziwych monet kilka krajów bądź dominiów, często niemających nawet własnej waluty, udostępnia za opłatą własne znaki państwowe, które emitent może umieścić na swoich wyrobach. Należą do nich m.in. [[Kongo]], [[Armenia]], [[Somalia]], [[Wyspy Cooka]], [[Niue]], [[Wyspy Kokosowe]], [[Palau]] i inne. Wykorzystanie tych znaków nie jest ograniczone w żaden sposób i może być umieszczone na dowolnym produkcie, za który została wniesiona odpowiednia opłata. Emisje takie w celu przyciągnięcia niedoświadczonych kolekcjonerów mają często niezwykłe kształty: trójkąta – 2 dolary z [[Wyspy Cooka|Wysp Cooka]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.ebay.com/itm/2010-Cook-Islands-2-dollars-Kumete-table-triangular-coin-Circulated-/221438720073?pt=US_World_Coins&hash=item338ec6b849|tytuł=2010 Cook Islands 2 dollars, Kumete table, triangular coin. Circulated|opublikowany=eBay|język=en|data dostępu=2014-05-27}}</ref>, czterolistnej koniczyny<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.invercoin.com/en/palau-silver-gold-commemorative-coins/460-four-leaf-clover-1-gold-coin-palau-8435408903462.html|tytuł=Four Leaf Clover $1 Gold Coin – Palau|opublikowany=InverCoin|język=en|data dostępu=2014-05-27}}</ref> czy okręgu zawierającego buteleczkę wody z [[Lourdes]] (sygnowane przez [[Palau]])<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.powercoin.it/lang-en/oceania-south-pacific/364-lourdes-with-water-from-the-source-silver-coin-1-palau-2008.html|tytuł=LOURDES With Water From The Source Silver Coin 1$ Palau 2008|opublikowany=Power Coin|język=en|data dostępu=2014-05-27}}</ref>, gitary (sygnowane przez [[Somalia|Somalię]])<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.icollector.com/2004-Somalia-Republic-One-Dollar-Guitar-Coin-UNC_i9410489|tytuł=2004 Somalia Republic One Dollar Guitar Coin (UNC)|opublikowany=icollector.com|język=en|data dostępu=2014-05-27}}</ref>, mają niezwykłe dodatki – jak np. dioda w "monecie" [[Niue]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.coinpeople.com/index.php/topic/7226-where-is-niue-why-do-they-have-an-electric-coin/|tytuł=Where is Niue & Why do they have an electric coin?|opublikowany=Coin people|język=en|data dostępu=2014-05-27}}</ref>, czy są wykonane z tworzyw nie nadających się do tworzenia prawdziwych monet, jak np. drewniane "monety" [[Kongo|Konga]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.coin-currency.com/product680.html|tytuł=Congo Wood Coin – The Gorilla. Made of M aple|opublikowany=Coin & Currency Institute|język=en|data dostępu=2014-05-27}}</ref> czy plastikowe [[Wyspy Kokosowe|Wysp Kokosowych]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://downies.com/aca/Auction312/Catalogue_052.html|tytuł=Australian Coin Auctions – Auction 312 – World Coins|opublikowany=Downies.com|język=en|data dostępu=2014-05-27}}</ref>.
| |||