Synkretyzm przypadków: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
błąd techniczny
drobne redakcyjne
 
Linia 1:
'''Synkretyzm przypadków''', '''synkretyzm fleksyjny''' – zachodzące w [[Języki fleksyjne|językach fleksyjnych]] zjawisko przejmowania funkcji jednego [[przypadek|przypadka]] [[deklinacja (językoznawstwo)|deklinacji]] przez inny i będąca tego następstwem [[Homonimia (językoznawstwo)|homonimia]] dwóch bądź kilku form fleksyjnych jednego [[leksem]]u. Dochodzi do tego na ogół na skutek zmian [[fonetyka|fonetycznych]], w wyniku których formy obydwu przypadków stają się identyczne{{odn|Milewski|1967|s=89}}{{odn|Bańczerowski|Pogonowski|Zgółka|1982|s=278}}.
 
Przykładem synkretyzmu jest przejęcie funkcji [[ablatyw]]u (odpowiadającego na pytanie ''skąd?'') przez [[dopełniacz (przypadek)|dopełniacz]] z [[przyimek|przyimkiem]] (''od kogo? od czego?'') w [[Języki słowiańskie|językach słowiańskich]], w wyniku czego liczba przypadków została zredukowana do siedmiu<ref>{{Cytuj stronę | url = https://nauka.money.pl/slownik-naukowy/przypadki-724897.html | tytuł = Przypadki | praca = Słownik naukowy | data dostępu = 2017-12-11}}</ref>.
 
W synkretycznych formach fleksyjnych danego wyrazu następuje neutralizacja opozycji morfologicznych. W rezultacie zamiast oczekiwanych 14 (po siedem przypadków każdej liczby) mamy znacznie mniej formalnie różnych form fleksyjnych danego leksemu, np. [[paradygmat]]y rzeczownikowe mają w l. poj. nie więcej niż 6 różnych form, w l. mn. – nie więcej niż 5 różnych form{{odn|Nagórko|2007|s=140-152140–152}}.
 
{| class="wikitable"
|+ Formy synkretyczne w paradygmacie fleksyjnym leksemu "pani"„pani”
!Przypadek
![[liczba pojedyncza|l. poj.]]
Linia 47:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | odn = tak| nazwisko = Milewski | imię = Tadeusz | tytuł = Językoznawstwo | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1967 | strony = | isbn =}}
 
* {{Cytuj książkę | odn = tak| nazwisko = Nagórko | imię = Alicja | tytuł = Zarys gramatyki polskiej | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 2007 | strony = | isbn = 978-83-01-15390-8}}
* {{Cytuj książkę | odn = tak | nazwisko = Bańczerowski | imię = Jerzy | nazwisko2 = Pogonowski | imię2 = Jerzy | nazwisko3 = Zgółka | imię3 = Tadeusz | tytuł = Wstęp do językoznawstwa | wydawca = Wydawnictwa Uniwersytetu Adama Mickiewicza | miejsce = Poznań | data = 1982 | strony= | isbn =}}