Irma Grese: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa przek., WP:SK+mSK+ToS+mSI+Bn, drobne redakcyjne, drobne techniczne, podwójne wyróżnienia, typo, kolejność sekcji końcowych
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Irma Grese
|imię i nazwisko org =
|grafika = Irma Grese.jpg
|opis grafiki = Irma Grese (1945)
|podpis =
|data urodzenia = [[7 października]] [[1923]]
|miejsce urodzenia = [[Wrechen]]
|data śmierci = [[13 grudnia]] [[1945]]
|miejsce śmierci = [[Hameln]]
|zawód =
|odznaczenia =
|commons = Category:Irma Grese
|www =
}}
'''Irma Ilse Ida Grese'''<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.bergenbelsen.co.uk/Pages/Staff/StaffPhotographs.asp?CampStaffID=53&PhotographsID=725 | tytuł = Oberaufseherin Irma Ilse Ida Grese | opublikowany = BergenBelsen.co.uk | język = en | data dostępu = 2012-07-20}}</ref> (ur. [[7 października]] [[1923]] wwe [[Feldberger Seenlandschaft|Wrechen]] w [[Meklemburgia|Meklemburgii]], stracona [[13 grudnia]] [[1945]] w [[Hameln]]) – w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] nadzorczyni SS ([[SS-Aufseherin]]) w [[Obozy niemieckie (1933–1945)|niemieckich obozach koncentracyjnych]], członkini personelu pomocniczego [[Schutzstaffel|SS]] ([[język niemiecki|niem.]] ''Hilfspersonal der SS'') i obozowej załogi SS ([[język niemiecki|niem.]] ''SS-Gefolge'').
 
== Życiorys ==
Jej ojciec był mleczarzem, miała czworo rodzeństwa. W wieku 14 lat, dwa lata po śmierci matki<ref>Popełniła ona samobójstwo, wypijając kwas solny, po kolejnej zdradzie męża, zob. [https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/3393/1/czaja.pdf J. Czaja, ''Tabloidyzacja Holocaustu w kulturze popularnej'', "Images"„Images”, VIII, 2011, nr 15-16, s. 94.] </ref>, porzuciła szkołę, opuściła rodzinny dom i przeniosła do [[Fürstenberg/Havel|Fürstenbergu]], gdzie odbyła tzw. "rok„rok pracy na roli"roli” [[Reichsarbeitsdienst]] (RAD; [[język polski|pol.]] „Służba Pracy Rzeszy”), pracowała kolejno w mleczarni, sklepie, a następnie przez dwa lata jako pomoc pielęgniarska w sanatorium dla żołnierzy [[Waffen-SS|SS]] w [[Lychen|Hohenlychen]] (w późniejszych latach pracowała tam m.in. [[Herta Oberheuser]]). Próby zdobycia wykształcenia i posady pielęgniarki nie przyniosły rezultatu, gdyż nie udało się jej zdać egzaminu dla pielęgniarek. W 1942 wróciła na krótko do pracy w mleczarni w Fürstenbergu.
[[Reichsarbeitsdienst]] (RAD; [[język polski|pol.]] "Służba Pracy Rzeszy"), pracowała kolejno w mleczarni, sklepie, a następnie przez dwa lata jako pomoc pielęgniarska w sanatorium dla żołnierzy [[Waffen-SS|SS]] w [[Lychen|Hohenlychen]] (w późniejszych latach pracowała tam m.in. [[Herta Oberheuser]]). Próby zdobycia wykształcenia i posady pielęgniarki nie przyniosły rezultatu, gdyż nie udało się jej zdać egzaminu dla pielęgniarek. W [[1942]] wróciła na krótko do pracy w mleczarni w [[Fürstenberg/Havel|Fürstenbergu]].
 
=== Nadzorczyni SS ===
Po nieudanej próbie zdobycia zawodu pielęgniarki, zgłosiła się jako ochotniczka do służby pomocniczej SS. Późnym latem 1942 została skierowana do [[Ravensbrück (KL)|obozu dla kobiet w Ravensbrück]] celem przeszkolenia na nadzorczynię SS ([[Język niemiecki|niem.]] [[SS-Aufseherin]]). Kształcenie zakończone egzaminem ukończyła w marcu [[1943]].
 
Na własna prośbę została skierowana do obozu koncentracyjnego [[Auschwitz-Birkenau]]. Początkowo pracowała jako telefonistka w Obozie A i Obozie B, później pilnowała komanda budowy dróg oraz ogrodowego. Pod koniec [[1943]] została awansowana na stanowisko [[SS-Aufseherin|SS-Oberaufseherin]], funkcjonując jako zastępczyni głównej nadzorczyni obozu kobiecego w Brzezince. W maju [[1944]] roku została nadzorczynią w Obozie C (odcinek BIIc), następnie kierowniczką komanda więźniarek karnej kompanii kobiet, której członkinie musiały wykonywać najcięższe prace ziemne. W grudniu 1944 roku została raportową w obozie dla kobiet Birkenau,
 
Grese uczestniczyła w selekcjach przeprowadzanych przez lekarza [[Josef Mengele|Josefa Mengele]]. Była [[Biseksualizm|biseksualistką]], utrzymywała kontakty intymne między innymi z komendantem obozu w Brzezince [[Josef Kramer|Josefem Kramerem]] oraz [[Maria Mandl|Marią Mandl]], a także z więźniarkami i więźniami<ref>''Anus Mundi'', [[Wiesław Kielar]], ''Anus Mundi'', Kraków 1976.</ref>.
 
18/19 stycznia 1945 podczas [[Marsze śmierci|ewakuacji obozu]] Auschwitz opuściła go udając się początkowo do stacji kolejowej [[Wodzisław Śląski|Loslau]], a następnie wraz z transportem do Ravensbrück uciekając przed nadciągającą [[Armia Czerwona|Armią Czerwoną]]. Następnie w marcu dopilnowała ewakuacji więźniarek z Ravensbrück do [[Bergen-Belsen]]. Zatrudniono ją tam jako Arbeitsdienstführerin i funkcjonowała do momentu wyzwolenia obozu przez Brytyjczyków [[15 kwietnia]] [[1945]], którzy aresztowali ją [[17 kwietnia]] 1945 roku<ref>Inne źródła twierdzą, że opuściła Ravensbrück w kwietniu 1945, a do Bergen-Belsen dotarła 17 kwietnia i poddała się brytyjskiemu żandarmowi.</ref>.
 
=== Proces ===
[[Plik:Grese Kramer.jpeg|thumb|right|240px|Irma Grese i [[Josef Kramer]], więzienie brytyjskie 1945]]
[[Plik:Town Gymnasium at Luneburg.jpeg|thumb|right|240px|Budynek gimnazjum w [[Lüneburg]]u w którym odbył się [[Procesy załogi Bergen-Belsen|proces załogi Bergen-Belsen]]]]
W stan oskarżenia wraz z 44 osobami, m.in. z [[Johanna Bormann|Johanną Bormann]] i [[Elisabeth Volkenrath]], sądzono ją podczas [[Procesy załogi Bergen-Belsen|procesu Bergen-Belsen]], który odbywał się od 17 września do 17 listopada 1945 w MTV-Halle w Lüneburgu.
 
Była jedną z najokrutniejszych nadzorczyń SS. W Auschwitz-Birkenau więźniarki nazywały ją ''piękną bestią''.
 
Zeznania świadków – ocalałych kobiet, obciążyły ją poważnie. Była niezwykle okrutna, brutalnie biła i kopała, nie rozstawała się ze specjalne dla niej wykonanym ze stali i splecionego celofanu, wyłożonym perłami pejczem, którym katowała uwięzione osoby. Często przechadzała się w towarzystwie psa, którego szczuła na więźniarki. Podczas apelu nakazywała, aby więźniarki godzinami trzymały nad głowami ciężkie kamienie. Oprócz tego towarzyszyła doktorowi Mengele w selekcjach. Chodziła w szytym na miarę uniformie. [[Stanisława Rachwałowa]], więźniarka obozu Auschwitz-Birkenau nr 26281 zeznała:<ref>Stanisława Rachwałowa, nr 26281, KL Auschwitz, akta procesu Rudolfa Hossa tom 3 karta 128.</ref>: {{Cytat|Miała niebieskie duże oczy, ciemne brwi, ładnie zarysowane w łuk, rzęsy ciemne, długie, cerę bardzo ładną, jasną, pięknie osadzoną szyję. Głos miły, niski, nogi śliczne, stopy drobne. Była lesbijką, gustowała w młodych, ładnych dziewczętach, specjalnie Polkach.}}
 
Nierzadko brała udział w selekcjach więźniarek, niezależnie od tego osobiście niejednokrotnie je mordowała. Świadek Katherine Neiger zeznała:
{{Cytat|W sierpniu 1944 roku widziałam, jak Grese zastrzeliła w Oświęcimiu młodą, ok. 30-letnią Żydówkę z Węgier. Widziałam to z okna mojego baraku. Kobieta ta stała przed swoim blokiem i patrzyła na przybycie nowego transportu, kiedy Grese przejeżdżała obok niej na swoim rowerze. Grese zsiadła z roweru i zaczęła krzyczeć, po czym wyciągnęła broń, wycelowała i zastrzeliła tę kobietę.}}
 
{{Cytat|W sierpniu 1944 roku widziałam, jak Grese zastrzeliła w Oświęcimiu młodą, ok. 30-letnią Żydówkę z Węgier. Widziałam to z okna mojego baraku. Kobieta ta stała przed swoim blokiem i patrzyła na przybycie nowego transportu, kiedy Grese przejeżdżała obok niej na swoim rowerze. Grese zsiadła z roweru i zaczęła krzyczeć, po czym wyciągnęła broń, wycelowała i zastrzeliła tę kobietę.}}
Grese nie przyznała się do winy. Zaprzeczała przy tym gwałtownie, iż odczuwała przyjemność z udręczenia więźniarek. Została skazana na śmierć przez powieszenie. Sentencja wyroku w [[Język angielski|j. angielskim]] brzmiała: ''"Number 9. Grese. The sentence of this Court is that you suffer death by being hanged"'' ([[Język polski|pol.]] ''"Numer 9.''<ref>Oskarżone były oznaczone numerami podczas procesu, co notabene utrudniało ich identyfikację przez więźniarki.</ref> ''Grese. Wyrok tego Sądu brzmi: śmierć przez powieszenie"''). Grese nie okazała skruchy. Co więcej, w swoim pożegnalnym liście podkreślała, iż umiera ''"z czystym sumieniem"''.
 
Grese nie przyznała się do winy. Zaprzeczała przy tym gwałtownie, iż odczuwała przyjemność z udręczenia więźniarek. Została skazana na śmierć przez powieszenie. Sentencja wyroku w [[Język angielski|j. angielskim]] brzmiała: ''"Number 9. Grese. The sentence of this Court is that you suffer death by being hanged"'' ([[Język polski|pol.]] ''"Numer„Numer 9.''<ref>Oskarżone były oznaczone numerami podczas procesu, co notabene utrudniało ich identyfikację przez więźniarki.</ref> ''Grese. Wyrok tego Sądu brzmi: śmierć przez powieszenie"''powieszenie”). Grese nie okazała skruchy. Co więcej, w swoim pożegnalnym liście podkreślała, iż umiera ''"z„z czystym sumieniem"''sumieniem”.
Wyrok wykonał angielski [[kat]], [[Albert Pierrepoint]] 13 grudnia 1945 o godz. 9:34 w więzieniu w [[Hameln]]. W ostatnich słowach zwróciła się do kata: ''"Schnell" (niem. "Szybko").''<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Pierrepoint|imię = Albert|tytuł = Executioner: Pierrepoint|rok = 2005|wydawca = Eric Dobby Publishing|miejsce = Barming, Kent|strony = 150|isbn = 9781858820613}}</ref>. Jej ciało najpierw zostało pogrzebane na cmentarzu więziennym, a po 9 latach w 1954 przeniesiono je na cmentarz miejski w Hammeln. W [[1986]] mogiła została zlikwidowana, ponieważ stała się miejscem pielgrzymek [[Neonazizm|neonazistów]].
 
Wyrok wykonał angielski [[kat]], [[Albert Pierrepoint]] 13 grudnia 1945 o godz. 9:34 w więzieniu w [[Hameln]]. W ostatnich słowach zwróciła się do kata: ''"Schnell"'' (niem. "Szybko"„Szybko”).''<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Pierrepoint|imię = Albert|tytuł = Executioner: Pierrepoint|rok = 2005|wydawca = Eric Dobby Publishing|miejsce = Barming, Kent|strony = 150|isbn = 9781858820613}}</ref>. Jej ciało najpierw zostało pogrzebane na cmentarzu więziennym, a po 9 latach w 1954 przeniesiono je na cmentarz miejski w Hammeln. W [[1986]] mogiła została zlikwidowana, ponieważ stała się miejscem pielgrzymek [[Neonazizm|neonazistów]].
 
== Zobacz też ==
Linia 51 ⟶ 50:
* [[Ravensbrück (KL)|Obóz koncentracyjny dla kobiet w Ravensbrück]]
* [[Procesy załogi Bergen-Belsen]]
 
== Bibliografia ==
* Kompisch, Kathrin: Täterinnen. Die Frauen im Nationalsozialismus; Boehlau 2008. Str. 198
* Taake, Claudia: Angeklagt: SS-Frauen vor Gericht, Oldenburg 1998
* Informacje na podstawie wywiadu z Joanną Czopowicz przeprowadzonego przez Piotra Głuchowskiego i Marcina Kowalskiego pt. ''"Urzeczona nadzorczynią z SS"'', dodatek do [[Gazeta Wyborcza|Gazety Wyborczej]] ''Wysokie Obcasy'' 15 maja 2010, nr 19/572, str. 44-50
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
* Kompisch, Kathrin: Täterinnen. Die Frauen im Nationalsozialismus; Boehlau 2008. Strs. 198
* Taake, Claudia: Angeklagt: SS-Frauen vor Gericht, Oldenburg 1998
* Informacje na podstawie wywiadu z Joanną Czopowicz przeprowadzonego przez Piotra Głuchowskiego i Marcina Kowalskiego pt. ''"Urzeczona„Urzeczona nadzorczynią z SS"SS”'', dodatek do [[Gazeta Wyborcza|Gazety Wyborczej]] ''Wysokie Obcasy'' 15 maja 2010, nr 19/572, strs. 44-5044–50
 
== Linki zewnętrzne ==
Linia 67 ⟶ 66:
{{Kontrola autorytatywna}}
 
{{DEFAULTSORTSORTUJ:Grese, Irma}}
[[Kategoria:Nadzorczynie SS]]
[[Kategoria:Niemieccy zbrodniarze wojenni w okresie II wojny światowej]]