Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Anulowanie wersji 57598260 autorstwa KJS63 (dyskusja) nie ma "autorytarnego" państwa komunistycznego
Znacznik: Anulowanie edycji
rozbudowa artykułu (m.in. dodanie szablonów)
Linia 88:
}}
{{Komunizm}}
'''{{Wymowa|Pl-Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.ogg|Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich}}''' (in. '''Związek Radziecki''', '''Związek Sowiecki,''' '''Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich'''<ref>Por. np.{{Cytuj |tytuł = 95 lat temu powstał ZSRS |czasopismo = gosc.pl |data = 2017-12-30 |data dostępu = 2018-05-11 |url = http://gosc.pl/doc/4402862.95-lat-temu-powstal-ZSRS}}</ref><ref name="dz2">{{Cytuj|url=https://dzieje.pl/aktualnosci/95-lat-temu-powstal-zwiazek-socjalistycznych-republik-sowieckich|tytuł=95 lat temu powstał ZSRS – totalitarne państwo komunistyczne|data=2017-12-30|opublikowany=dzieje.pl}}</ref><ref>[http://www.dig.pl/index.php?s=karta&id=1096 Jakub Kalinowski, ''Praktyka władz Polski i ZSRS w postępowaniu z archiwaliami Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej w latach 1939–1963'', Warszawa 2014, ISBN 978-83-7181-843-1]</ref><ref>{{Cytuj |autor = [[Paweł Wieczorkiewicz]] |tytuł = Sowiety. Historia ZSRS |data = 2017 |isbn = 978-83-7565-533-9 |inni = Małgorzata Pilecka (redakcja) |miejsce = Łomianki |wydawca = Wydawnictwo LTW |oclc = 1010869101}}</ref>, skr. '''ZSRR''', '''ZSRS''', {{w języku|ru|Советский Союз, {{Wymowa|Ru-CCCP.ogg|Союз Советских Социалистических Республик}}, СССР}}; ''Sowietskij Sojuz'', ''Sojuz Sowietskich Socyalisticzeskich Riespublik'', ''SSSR'') – historyczne [[totalitaryzm|totalitarne]] państwo [[komunizm#Komunizm jako ustrój państwa|komunistyczne]] we wschodniej Europie oraz północnej i środkowej Azji, ze stolicą w [[Moskwa|Moskwie]]. Miało powierzchnię 22 mln km², rozciągało się od [[Morze Bałtyckie|Morza Bałtyckiego]] i [[Morze Czarne|Czarnego]] do [[Ocean Spokojny|Pacyfiku]]. Ustrój polityczny i gospodarczy był [[dyktatura|dyktaturą]] [[System jednopartyjny|monopartyjną]] w którym władzę sprawowała [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|WKP(b)/KPZR]] według koncepcji tzw. [[dyktatura proletariatu#Praktyka|„dyktatury proletariatu”]]{{r|dz2}}<ref name=tot>{{cytuj książkę|url=https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/6584/Totalitaryzm_przetrwal_do_XXI_wieku_2011.pdf|autor=Praca zbiorowa|strony=15-21|tytuł=Totalitaryzm przetrwał do XXI wieku|isbn=9788375711622|data=2011|miejsce=Kraków}}</ref>{{r|PWN}}.
 
Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich został utworzony 30 grudnia 1922 na mocy [[Traktat założycielski ZSRR|traktatu założycielskiego ZSRR]] zawartego przez rządzone wspólnie przez [[Bolszewicy|bolszewików]], lecz formalnie niepodległe: [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosyjską FSRR]], [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińską SRR]], [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|Białoruską SRR]] i [[Zakaukaska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Zakaukaską FSRR]]<ref name="PWN">{{Cytuj stronę | url = http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Zwiazek-Socjalistycznych-Republik-Radzieckich;4002438.html | tytuł = Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich | praca = Encyklopedia | opublikowany = PWN | data dostępu = 2019-09-20}}</ref>. Spośród 18 republik związkowych wchodzących w różnych okresach w skład ZSRR jedynie Białoruska SRR i Ukraińska SRR posiadały (obok samego ZSRR) podmiotowość międzynarodową i były założycielami [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Organizacji Narodów Zjednoczonych]], a także członkami większości [[Organizacje wyspecjalizowane ONZ|organizacji wyspecjalizowanych ONZ]]<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Osmańczyk|imię=Edmund Jan|autor link=Edmund Osmańczyk|tytuł=Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych|rok=1982|wydawca=Wiedza Powszechna|miejsce=Warszawa|strony=64, 94, 554|isbn=83-214-0092-2}}</ref>. Rosyjska FSRR&nbsp;odgrywała rolę dominującą w przeciągu sześćdziesięciodziewięcioletniej historii ZSRR. W Rosyjskiej Federacyjnej SRR, jako największej republice związkowej, żyła ponad połowa populacji ZSRR.
Linia 867:
* [http://lewicowo.pl/polska-a-zsrr/ Adam Pragier, ''Polska a ZSRR'']
 
{{Grupa szablonów
|tytuł = Szablony nawigacyjne – ogólne
|lista =
{{ZSRR}}
{{ASRR}}
{{Obwody autonomiczne ZSRR}}
{{Okręgi narodowościowe w ZSRR}}
}}
 
{{Grupa szablonów
|tytuł = Szablony nawigacyjne – geograficzne
|lista =
{{Powiat augustowski (dawny)}}
{{Powiat borszczowski}}
{{Powiat bóbrecki}}
{{Powiat brodzki}}
{{Powiat brzeżański}}
{{Powiat buczacki}}
{{Powiat czortkowski}}
{{Powiat dobromilski}}
{{Powiat doliński}}
{{Powiat drohobycki}}
{{Powiat gródecki}}
{{Powiat horodeński}}
{{Powiat hrubieszowski (dawny)}}
{{Powiat jarosławski (dawny)}}
{{Powiat jaworowski}}
{{Powiat kałuski}}
{{Powiat kamionecki}}
{{Powiat kołomyjski}}
{{Powiat kopyczyniecki}}
{{Powiat kosowski (województwo stanisławowskie)}}
{{Powiat leski (dawny)}}
{{Powiat lwowski}}
{{Powiat nadwórniański}}
{{Powiat podhajecki}}
{{Powiat przemyski (dawny)}}
{{Powiat przemyślański}}
{{Powiat radziechowski}}
{{Powiat rawski (ruski)}}
{{Powiat rohatyński}}
{{Powiat rudecki}}
{{Powiat samborski}}
{{Powiat sanocki (dawny)}}
{{Powiat skałacki}}
{{Powiat sokalski}}
{{Powiat stanisławowski}}
{{Powiat stryjski}}
{{Powiat śniatyński}}
{{Powiat tarnopolski}}
{{Powiat tłumacki}}
{{Powiat tomaszowski lubelski (dawny)}}
{{Powiat trembowelski}}
{{Powiat turczański}}
{{Powiat ustrzycki}}
{{Powiat zaleszczycki}}
{{Powiat zbaraski}}
{{Powiat zborowski}}
{{Powiat złoczowski}}
{{Powiat żółkiewski}}
{{Powiat żydaczowski}}
}}
 
{{Grupa szablonów
|tytuł = Szablony nawigacyjne – polityczne
|lista =
{{Generalne Gubernatorstwo}}
{{Służby bezpieczeństwa europejskich krajów komunistycznych}}
{{Służby specjalne Rosji i byłego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich}}
{{Upadek komunizmu w Europie}}
}}
 
{{Grupa szablonów
|tytuł = Szablony nawigacyjne – militarne
|lista =
{{Broń pochodna od karabinka AK‎}}
{{Generacje balistycznych okrętów podwodnych}}
{{Konflikty na obszarze byłego ZSRR}}
{{Rakietowe pociski balistyczne}}
}}
 
{{Grupa szablonów
|tytuł = Szablony nawigacyjne – sportowe – ogólnie
|lista =
{{LIO 1980}}
{{Mistrzowie Europy w sztafecie 4 × 100 m}}
{{Mistrzynie Europy w sztafecie 4 × 100 m}}
{{Puchar Świata w biegach narciarskich według miasta}}
}}
 
{{Grupa szablonów
|tytuł = Szablony nawigacyjne – sportowe – zapasy
|lista =
{{Zapaśnicy ZSRR na igrzyskach olimpijskich - Helsinki 1952}}
{{Zapaśnicy ZSRR na igrzyskach olimpijskich - Meksyk 1968}}
{{Zapaśnicy ZSRR na igrzyskach olimpijskich - Melbourne 1956}}
{{Zapaśnicy ZSRR na igrzyskach olimpijskich - Monachium 1972}}
{{Zapaśnicy ZSRR na igrzyskach olimpijskich - Montreal 1976}}
{{Zapaśnicy ZSRR na igrzyskach olimpijskich - Moskwa 1980}}
{{Zapaśnicy ZSRR na igrzyskach olimpijskich - Rzym 1960}}
{{Zapaśnicy ZSRR na igrzyskach olimpijskich - Seul 1988}}
{{Zapaśnicy ZSRR na igrzyskach olimpijskich - Tokio 1964}}
}}
 
{{Grupa szablonów
|tytuł = Szablony nawigacyjne – pozostałe
|lista =
{{Program Łuna}}
{{Skafandry kosmiczne}}
{{Wahadłowce}}
{{Dzienniki telewizyjne}}
{{Nadawcy telewizyjni}}
}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}