Tadeusz Reichstein: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Merangs (dyskusja | edycje)
brak źródła
informacje o związkach z Polską
Linia 15:
|www =
}}
'''Tadeusz Reichstein''' (ur. [[20 lipca]] [[1897]] we [[Włocławek|Włocławku]], zm. [[1 sierpnia]] [[1996]] w [[Bazylea|Bazylei]]) – [[biochemia|biochemik]] [[Polska|polski]] i [[Szwajcaria|szwajcarski]] [[biochemia|biochemik]], laureat [[Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny|Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny]]<ref name="nobel-1950">
{{Cytuj stronę
| url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1950/index.html
Linia 24:
 
== Życiorys ==
Urodził się w zasymilowanej z polską kulturą żydowskiej rodzinie Isidora Reichsteina i Gastavy Brockmann (w późniejszym czasie zdobyli oni polskie obywatelstwo). Imię otrzymał na cześć [[Tadeusz Kościuszko|Tadeusza Kościuszki]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/historia/dzieje-najnowsze/osoby/663-tadeusz-reichstein.html |tytuł = TADEUSZ REICHSTEIN |język = pl |data dostępu = 2019-10-07}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://journals.viamedica.pl/gazeta_amg/article/download/50908/37670 |tytuł = Tadeusz Reichstein – nasz noblista |język = pl |data dostępu = 2019-10-07}}</ref>. Dorastał w [[Kijów|Kijowie]], gdzie jego ojciec był inżynierem. Rodzina wyemigrowała do [[Zurych]]u, gdy miał osiem lat. Tam studiował chemię na [[Politechnika Federalna w Zurychu|Politechnice Federalnej]] (ETHZ), uzyskując dyplom w 1920. W 1922 roku uzyskał doktorat i kontynuował pracę na ETHZ, gdzie w latach 1930–1938 był profesorem chemii organicznej. W latach 1938–1967 był profesorem uniwersytetu w Bazylei.
 
W 1952 został wybrany na członka zagranicznego [[Royal Society]] w Londynie, w 1994 został członkiem zagranicznym [[Polska Akademia Nauk|Polskiej Akademii Nauk]]<ref>{{cytuj pismo|tytuł=Ilu Polaków dostało Nagrodę Nobla? Będziecie zdziwieni|url=http://www.newsweek.pl/nauka/ilu-polakow-dostalo-nagrode-nobla-przeczytajcie-na-newsweek-pl-,artykuly,380961,1.html#fp=nw|czasopismo=[[Newsweek]]|data=2010-10-01}}</ref>.
 
W 1933 zsyntetyzował [[kwas askorbinowy]] (niezależnie od W.N. Hawortha), w 1936 wyizolował [[kortyzon]], wyizolował również inne hormony [[Kora nadnercza|kory nadnercza]]. Za prace dotyczące chemicznej struktury i biologicznego działania hormonów kory nadnercza w 1950 otrzymał [[Nagroda Nobla|Nagrodę Nobla]] (wspólnie z [[Philip Showalter Hench|Ph.St. Henchem]] i [[Edward Calvin Kendall|E.C. Kendallem]]). W 1947 roku otrzymał doktorat honoris causa [[Uniwersytet Paryski|Sorbony]] w Paryżu. Zmarł w 1996 w Bazylei.
 
W okresie międzywojennym kilkukrotnie odwiedził ojczysty kraj i mieszkającą w nim rodzinę. Wszyscy jego polscy krewni zginęli podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w obozach zagłady<ref>{{Cytuj stronę |url = https://pomorska.pl/wielki-nieznany-tadeusz-reichstein/ar/7097205 |tytuł = Wielki nieznany - Tadeusz Reichstein |język = pl |data dostępu = 2019-10-07}}</ref>. Reichstein do końca życia dobrze rozumiał po polsku, gorzej mówił. Wspierał rozwój Polaków studiujących i pracujących na uczelniach szwajcarskich, fundując im stypendia<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.oil.org.pl/xml/oil/oil67/gazeta/numery/n2007/n200704/n20070405 |tytuł = Pamięci profesora Tadeusza Reichsteina |język = pl |data dostępu = 2019-10-07}}</ref>. W 1947 otrzymał doktorat honoris causa [[Uniwersytet Paryski|Sorbony]] w Paryżu, w 1978 na [[Polski Uniwersytet na Obczyźnie|Uniwersytecie Polskim w Londynie]], a w 1995 w [[Gdański Uniwersytet Medyczny|Akademii Medycznej w Gdańsku]]. Od 1988 był członkiem honorowym [[Włocławskie Towarzystwo Naukowe|Włocławskiego Towarzystwa Naukowego]], otrzymał Medal „Zasłużony dla Włocławka”, a w 1994 honorowe obywatelstwo tego miasta.. Zmarł w 1996 w Bazylei.
 
== Życie prywatne ==