Bronisław Pietraszewicz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Upamiętnienie: +źródło, drobne merytoryczne
Gruzin (dyskusja | edycje)
drobne redakcyjne
Linia 9:
|stopień grafika = PL Epolet ppor.svg
|stopień = [[podporucznik]]
|data urodzenia = [[16 marca]] [[1922]]
|miejsce urodzenia = [[Duniłowicze]]
|data śmierci = [[4 lutego]] [[1944]]
|miejsce śmierci = [[Warszawa]]
|lata służby =
|siły zbrojne = [[Plik:AK DYSK.png|20px|link=Armia Krajowa|]] [[Armia Krajowa]]
|jednostki = [[Agat (AK)|Agat]]
|stanowiska = dowódca I plutonu oddziału dywersji bojowej [[Agat (AK)|Agat]]
Linia 24:
[[Plik:Tablica Bronisław Pietraszewicz ul. Słowackiego 38-46.jpg|thumb|240px|Tablica upamiętniająca Bronisława Pietraszewicza „Lota” przy ul. [[Ulica Juliusza Słowackiego w Warszawie|Słowackiego]] 38/46 w Warszawie]]
[[Plik:Grób Bronisława Pietraszewicza Cmenatrz Wojskowy na Powązkach.JPG|thumb|240px|Grób Bronisława Pietraszewicza na warszawskim [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Wojskowym na Powązkach]]]]
'''Bronisław Pietraszewicz''' [[pseudonim|ps.]] ''Lot'', ''Ryś'', ''Bronek'' (ur. [[16 marca]] [[1922]] w [[Duniłowicze|Duniłowiczach]], zm. [[4 lutego]] [[1944]] w [[Warszawa|Warszawie]]) – członek [[Szare Szeregi|Szarych Szeregów]], dowódca I plutonu oddziału dywersji bojowej [[Agat (AK)|AgatAgat”]], dowódca akcji i pierwszy wykonawca [[Akcja Kutschera|wyroku na Franzu Kutscherze]] 1 lutego 1944.
 
== Życiorys ==
Urodził się w [[Duniłowicze|Duniłowiczach]] w [[Województwo nowogródzkie (II Rzeczpospolita)|województwie nowogródzkim]] (obecnie [[Białoruś]]). W 1924 rodzina przeniosła się do Warszawy (tutaj ojciec otrzymał pracę w [[Główny Urząd Miar|Głównym Urzędzie Miar]])<ref name="Dylawerska120">{{Cytuj książkę | nazwisko = Dylawerska | imię = Maria | tytuł = Akcja na Kutscherę [w:] „Wojskowy Przegląd Historyczny” nr 4 | miejsce = Warszawa | data = 1959 | strony = 120 | nazwisko2 = Dziembowska | imię2 = Elżbieta | nazwisko3 = Gąsior | imię3 = Zbigniew | nazwisko4 = Kaczyńska | imię4 = Danuta}}</ref> i zamieszkała na [[Żoliborz]]u. Był uczniem [[V Liceum Ogólnokształcące im. Ks.Księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie|Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Księcia Józefa Poniatowskiego]] przy ul. Leopolda Lisa-Kuli 16. Do wybuchu wojny ukończył w nim I klasę licealną<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Głuszek | imię = Zygmunt | tytuł = Szare Szeregi. Słownik biograficzny. Tom I | wydawca = Oficyna Wydawnicza RYTM | miejsce = Warszawa | data = 2006 | strony = 248 | isbn = 978-83-7399-213-9}}</ref>.
 
Po wybuchu wojny służył w kompanii przysposobienia wojskowego i w jej składzie opuścił Warszawę kierując się do [[Brześć|Brześcia]]. Po rozpadzie oddziału wrócił samotnie do Warszawy. W pierwszych miesiącach okupacji pracował przy rozbiórce zniszczonych domów<ref name="Dylawerska120"/>. Zdał maturę na [[Tajne kompletynauczanie|tajnych kompletach]] w [[III Liceum Ogólnokształcące im. gen. Sowińskiego w Warszawie|I Gimnazjum Męskim im. Gen. Józefa Sowińskiego]] w Warszawie, a jesienią 1940 rozpoczął studia na wydziale mechaniki w konspiracyjnej [[Szkoła Inżynierska im. Hipolita Wawelberga i Stanisława Rotwanda|Państwowej Wyższej Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda]].
 
Bolesław Pietraszewicz był jednym z najaktywniejszych członków [[PET (organizacja konspiracyjna)|„PET”u]]. Główny twórca tej organizacji [[Bolesław Srocki]] napisał o nim:
Linia 41:
2 lutego 1943 wziął udział w ewakuacji materiałów i przedmiotów z opieczętowanego przez [[Gestapo]] mieszkania rodziny Błońskich przy ul. [[Ulica Bracka w Warszawie|Brackiej]] 23<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Stachiewicz | imię = Piotr | tytuł = „Parasol.” Dziele oddziału do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej | wydawca = Instytut Wydawniczy PAX | miejsce = Warszawa | data = 1984 | strony = 45 | isbn = 83-211-0273-5}}</ref>.
 
W 1943 porzucił studia i rozpoczął kurs w [[Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty Agricola|szkoleSzkole podchorążychPodchorążych „Agricola”]]. Wraz z całym PET-em wszedł do [[Szare Szeregi|Szarych Szeregów]], a następnie w sierpniu 1943, wraz z drużyną ''CR 500'', przeszedł z [[Grupy Szturmowe|Grup Szturmowych]] do nowo utworzonego oddziału [[Agat (AK)|„Agat]]” (późniejszy „Pegaz”)<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Stachiewicz | imię = Piotr | tytuł = „Parasol.” Dziele oddziału do zadań specjalnych Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej | wydawca = Instytut Wydawniczy PAX | miejsce = Warszawa | data = 1984 | strony = 721 | isbn = 83-211-0273-5}}</ref>. W listopadzie objął dowództwo I [[pluton (wojsko)|plutonu]] „Agatu”<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Strzembosz | imię = Tomasz | tytuł = Oddziały szturmowe konspiracyjnej Warszawy 1939–1944 | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 220 | isbn = 83-01-04203-6}}</ref>.
 
Brał udział w rozpoznaniu terenu do [[Akcja w Celestynowie|akcji pod Celestynowem]], a 27 maja 1943 uczestniczył w akcji „Sól”, której celem było zdobycie z magazynów fabryki Kijewski, Scholtze i Spółka przy ul. Siarczanej 6 na [[Targówek Fabryczny|Targówku]] [[Chloran potasu|chloranu potasu]], niezbędnego do produkcji materiałów wybuchowych<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Głuszek | imię = Zygmunt | tytuł = Szare Szeregi. Słownik biograficzny. Tom I | wydawca = Oficyna Wydawnicza RYTM | miejsce = Warszawa | data = 2006 | strony = 250 | isbn = 978-83-7399-213-9}}</ref>. Kontrolowana przez Niemców warszawska fabryka była jedynym producentem tej substancji na terenie Generalnego Gubernatorstwa<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Zawadzka | imię = Anna | tytuł = Tadeusz Zawadzki „Zośka” | wydawca = Oficyna Wydawnicza Interim | miejsce = Warszawa | data = 1991 | strony = 209 | isbn = 83-85083-10-3 | nazwisko2 = Rossman | imię2 = Jan}}</ref>. Zdobyto 21 beczek chloranu potasu i 10 beczek [[Tlenki żelaza|tlenku żelaza]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Zawadzka | imię = Anna | tytuł = Tadeusz Zawadzki „Zośka” | wydawca = Oficyna Wydawnicza Interim | miejsce = Warszawa | data = 1991 | strony = 210 | isbn = 83-85083-10-3 | nazwisko2 = Rossman | imię2 = Jan}}</ref>.
Linia 49:
1 lutego 1944 dowodził [[Akcja Kutschera|akcją Kutschera]], której celem było wykonanie wyroku śmierci na [[Dowódca SS i Policji|Dowódcy SS i Policji]] na [[dystrykt warszawski]] [[Brigadeführer|SS-Brigadeführerze]] [[Franz Kutschera|Franzu Kutscherze]]. Był także pierwszym wykonawcą wyroku.
{{Osobny artykuł|Akcja Kutschera}}
W czasie akcji został postrzelony w brzuch. Razem z [[Marian Senger|Marianem Sengerem]] „Cichym” trafił do [[Szpital Praski|Szpitala Przemienienia Pańskiego]], gdzie był operowany<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Strzembosz | imię = Tomasz | tytuł = Akcje zbrojne podziemnej Warszawy | wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy | miejsce = Warszawa | data = 1983 | strony = 431 | isbn = 83-06-00717-4}}</ref>. Z powodu denuncjacji rannych przez [[Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa (1939-1944)|granatowego policjanta]] tego samego dnia po południu został przewieziony wraz z „Cichym” z powrotem do lewobrzeżnej części miasta, gdzie ostatecznie trafił do [[Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie|Szpitala Wolskiego]] przy ul. [[Ulica Płocka w Warszawie|Płockiej]] 26. Został umieszczony na oddziale II płucnym kierowanym przez [[Janina Misiewicz|Janinę Misiewicz]]<ref name="Lubicz-Chojnowski">{{Cytuj książkę | nazwisko = Lubicz-Chojnowski | imię = Jerzy | tytuł = Działalność konspiracyjna w Szpitalu Wolskim [w: Szpital dobrej woli. Szpital Wolski 1939-1945] | wydawca = Czytelnik | miejsce = Warszawa | data = 2004 | strony = 36 | isbn = 83-07-02980-5}}</ref>. Pomimo dwukrotnej [[Transfuzja krwi|transfuzji krwi]], „Lot” zmarł o godz. 8.50 rano 4 lutego 1944<ref name="Lubicz-Chojnowski"/>.
 
Został pochowany w tajemnicy w obecnym miejscu, w kwaterze [[Batalion „Zośka”|batalionu „Zośka”]] (A-20) na warszawskim [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|cmentarzu Wojskowym na Powązkach]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Trojan | imię = Włodzimierz | tytuł = Kwatera Batalionu „Zośka” | wydawca = Fundacja Ochrony Zabytków | miejsce = Warszawa | data = 1991 | strony = 65-66}}</ref>.