|
'''Wola Rzeczycka''' – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo podkarpackie|województwie podkarpackim]], w [[powiat stalowowolski|powiecie stalowowolskim]], w [[Radomyśl nad Sanem (gmina)|gminie Radomyśl nad Sanem]]{{r|Dz.U. 29/2013|teryt}}.
== Historia ==
'''T'''rudno jednoznacznie, mimo zachowanych wzmianek źródłowych, określić czas powstania tej wsi. Pierwszą wzmiankę o niej zawdzięczamy Długoszowi, który w Liber Beneficiorum wymienił Wolę Rzeczycką wśród wsi należącyh do parafii w Charzewicach. Musiała powstać dopiero po roku 1464, czyli dacie utworzenia parafii w Pniowie, gdyż wśród jej uposażenia nie było jeszcze dziesięciny z Woli Rzeczyckiej. Dopiero w „Księdze dochodów beneficjów diecezji krakowskiej" z 1529 roku czytamy, że pleban z Pniowa pobiera dziesięcinę snopową m.in. ze wsi Wolya Rzeczyska na Possanyw. W 1478 roku spotykamy ją jako wieś szlachecką wśród włości Jakuba i Stanisława Zaklików z Międzygórza. Skoro przypadła im jako część spadku po Czyżowskich, to wcześniej musiała należeć do właścicieli pobliskich Rzeczyc i to zapewne z nimi należy wiązać jej początki.
'''XVI''' - wieczne spisy poborowe nie wymieniały Woli Rzeczyckiej, co może sugerować jej czasowy zanik. Zdaje się na to wskazywać również spis poborowy z 1626 roku. Właścicielka wsi, Anna Grodzka, oddała wówczas pobór jedynie od 2 osiadłych półłanków. W jej rękach Wola Rzeczycką była jeszcze w 1637 roku. Przez następne pół wieku sytuacja uległa zmianie. W 1676 roku trybun lubelski, Władysław Goraj - Lipnicki miał tu już 34 poddanych, 2 Żydów i 6 przedstawicieli czeladzi dworskiej.
'''W''' latach 20 - tych XVIII wieku Wolę Rzeczycką nabył książę Jerzy Lubomirski i wkrótce weszła w skład klucza długorzeczyckiego. Niebawem Lubomirscy utworzyli tu obszerny folwark. Oprócz budynku mieszkalnego, składającego się z izby administratorskiej, grudzy dla cieląt, piwnicy i kuchni istniały w folwarku brogi, szopy na słomę, obory, dwie stajnie, gęśli, chlewy, lodownia oraz spichlerz.
'''W''' 1740 roku mieszkało w Woli Rzeczyckiej 40 kmieci, 7 komorników i rzemieślnik - łącznie 173 osoby. Pod koniec XVIII wieku liczba ludności wsi zmniejszyła się do 147 osób, nie było już kmieci, jedynie półrolnicy, zagrodnicy, 4 chałupników i 3 komorników. Przed I wojną światową wykazano tu już 585 mieszkańców.
'''W''' pierwszej połowie XIX wieku majątek dworski stał się własnością Gostyńskiego, który poślubił córkę Franciszka Lubomirskiego i Agaty Mos-sakowskiej, Pelagię. Ich syn, Stanisław zaangażował się w partyzantkę Józefa Zaliwskiego i wraz z oddziałem Leopolda Bialkowskiego wziął udział w nieudanym ataku na Józefów, a później był więziony we Lwowie. Po śmierci Gostyńskiego Wola Rzeczycka powróciła do Lubomirskich.
'''N'''a początku XX wieku tutejszy folwark nabył Rachmiel Kanarek, który jeszcze przed wybuchem I wojny światowej rozsprzedał go okolicznym chłopom. Ostatecznej likwidacji posiadłości dworskich w Woli Rzeczyckiej dokonał w latach 1925 - 1926 ks. Jerzy Lubomirski.
'''J'''uż w 1788 roku władze gminne Woli Rzeczyckiej wystosowały petycję do Nadzoru Szkolnego z prośbą o zezwolenie na otwarcie szkoły. Ambicje te zostały zrealizowane dopiero w latach 60 - tych następnego wieku, kiedy zaczęła funkcjonować tu gminna szkółka ludowa. Szkoła etatowa l - klasowa została zorganizowana w Woli Rzeczyckiej dopiero w 1910 roku, a jej nauczycielami byli do 1914 roku Władysław Domański i Ignacy Słyczyński. Kierowniczką tutejszej szkoły w okresie międzywojennym była Stafania Czamecka.
'''O'''d XV wieku Wola Rzeczycka należała do parafii w Charzewicach, a następnie Rozwadowie. W XIX wieku wybudowana została tu skromna kaplica, gdzie odprawiano msze w większe święta. Trudny dostęp do kościoła parafialnego, z racji braku mostu na Sanie, zachęcił rozwadowskiego wikariusza, O. Hieronima Rybę, do podjęcia budowy kościoła filialnego w Woli Rzeczyckiej, którą rozpoczęto w 1911 roku. Budynek według projektu Kazimierza Świerszczyńskiego, uszkodzony w czasie działań wojennych, w latach 20- tych został odbudowany, zaś od 1924 roku zaczęła w Woli Rzeczyckiej funkcjonować odrębna parafia. Pierwszym jej proboszczem został ks. Tadeusz Sebastiański. Do atrakcji kościoła w Woli Rzeczyckiej, wzniesionego w stylu nadwiślańskim, należą: ołtarz główny z drzewa modrzewiowego, wykonany przez rzeźbiarza z Krosna, Andrzeja Lenika oraz cenna polichromia namalowana w latach 1934-193 7, przez Czesława Szyjkowskiego ze Lwowa.
'''W''' 1921 roku Wola Rzeczycka razem z przysiółkiem Turki miała 111 domów i 559 mieszkańców, zaś w 1938 ich liczba wzrosła do 731. W okresie międzywojennym wieś stała się ośrodkiem działalności radykalnego Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Drzewnego i Ceramicznego, skupiającego pracowników tartaku w Kępie Rzeczyckiej. Jego organizatorem był działacz Francuskiej Partii Komunistycznej, a później KPP, Franciszek Delbas. W 1936 roku zorganizowano tu uroczyste obchody święta l Maja, a w następnym roku miejscowi komuniści i radykalni ludowcy wzięli aktywny udział w strajku chłopskim.
'''P'''odczas okupacji Wola Rzeczycka była nadal jedną z najbardziej lewicowych wsi w okolicy. Działała tu organizacja lewicowa „Młot i Sierp", a następnie PPR i oddział GL, pod dowództwem Michała Pawelca. W 1943 roku, przez kilka tygodni przebywał we wsi oddział partyzantki radzieckiej kpt „Wałodki".
'''W''' okresie powojennym wieś znana była w okolicy z różnorodnych inicjatyw społecznych.
'''D'''o kulturalnych atrakcji wsi można zaliczyć, istniejący od momentu powstania parafii, zwyczaj straży grobowej „Turków", przejęty z pobliskiego Radomyśla
{|class="wikitable" width="60%"
|+Integralne części wsi Wola Rzeczycka{{r|Dz.U. 29/2013|teryt}}
| 