Róża (film 2011): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Odbiór: drobne merytoryczne
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
przeniesienie przypisów z autorami do bibliografii
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
Linia 99:
Do września 2019 roku ''Różę'' obejrzało w polskich kinach 431 534 widzów, co umiejscawiało film Smarzowskiego i Szczerbica na piątej pozycji na liście polskich filmów o najwyższej frekwencji za rok 2012<ref>{{Cytuj |tytuł = Polskie premiery |data dostępu = 2019-10-12 |opublikowany = Polski Instytut Sztuki Filmowej |url = https://www.pisf.pl/rynek-filmowy/box-office/filmy-polskie?cat=6825 |język = pl}}</ref>.
 
''Róża'' została pozytywnie przyjęta przez polskich krytyków. Zdzisław Pietrasik z pisma „[[Polityka (tygodnik)|Polityka]]” chwalił wątek miłosny pokazany „z wielką czułością, zarazem bez sentymentalizmu i uproszczeń”, cały zaś film zdaniem niego ukazuje dobitnie „potworność historii, nie oszczędzając w najmniejszym stopniu widza”{{Odn|Kot|2014|s=375}}. Krzysztof Świrek w recenzji dla „[[Kino (miesięcznik)|Kina]]” stwierdzał, że ''Róża'' to film „wybitny, dotykający wyjątkowo ponurego okresu w najnowszych dziejach Polski”. Jednocześnie Świrek podkreślał, że Smarzowskiemu i Szczerbicowi udało się uniknąć niebezpieczeństwa sprowadzenia całej opowieści do heroizmu/martyrologii: „Tadeusz [...] nie jest ani pomnikowym bohaterem, ani przegranym, [...] chce odbudować normalne życie, podejmuje się na nowo odpowiedzialności za drugą osobę, co w tak trudnych okolicznościach może być wręcz samobójcze”{{Odn|Kot|2014|s=376}}. Zdaniem Ingi Iwasiów z „[[Tygodnik Powszechny|Tygodnika Powszechnego]]” film obrazuje grozę codzienności wojennej: „Nie ma ognia, który oczyszcza. Jest ogień, który sieje zniszczenie”{{Odn|Kot|2014|s=377}}. Malwina Grochowska z portalu Filmweb stwierdzała: „Smarzowski jest do bólu realistyczny i traktuje swoich bohaterów nad wyraz poważnie – tak, jak na to zasłużyli, bo ich losy były więcej niż ciężkie”<ref>{{Cytuj odn|autor = Malwina Grochowska |tytuł = Widzieliśmy w Gdyni „Różę” Wojciecha Smarzowskiego |data = 10-06-2011 |data dostępu = 2019-10-08 |opublikowany = Filmweb |url = https://www.filmweb.pl/article/Widzieli%C5%9Bmy+w+Gdyni+%22R%C3%B3%C5%BC%C4%99%22+Wojciecha+Smarzowskiego-74473 |język = pl}}</ref>.
 
Na [[Festiwal Polskich Filmów Fabularnych|Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych]] zagraniczne jury jednak zignorowało film Smarzowskiego, nie rozumiejąc zupełnie jego przesłania<ref>{{Cytuj odn|autor= Natalia Piórczyńska |tytuł = Recenzja filmu Róża Wojciecha Smarzowskiego |data = 2012-02-28 |data dostępu = 2019-10-12 |opublikowany = Liberté! |url = https://liberte.pl/recenzja-filmu-roza-wojciecha-smarzowskiego/ |język = pl-PL}}</ref>. Przewodniczący jury [[Paweł Pawlikowski]], choć osobiście oceniał ''Różę'' jako „prawdziwe kino”, w wywiadzie dla [[Informacyjna Agencja Radiowa|Informacyjnej Agencji Radiowej]] przyznawał, że długo musiał tłumaczyć innym jurorom bieg wydarzeń: „W końcu zrozumieli, bośmy im wytłumaczyli, że chodzi o Mazury, i że ta ludność jest zniemczona, a potem nadchodzi Polska; że bohaterem jest żołnierz AK, a komunista, ubek probuje go zwerbować”<ref>{{Cytuj |tytuł = Pawlikowski: Jury nie zrozumiało filmu "Róża" |data dostępu = 2019-10-12 |opublikowany = PolskieRadio24.pl |url = https://polskieradio24.pl/art3_384797 | data = 12-06-2011 }}</ref>. Zdaniem [[Krzysztof Varga|Krzysztofa Vargi]] decyzja międzynarodowego jury w Gdyni o uhonorowaniu – zamiast ''Róży'' – filmu ''[[Essential Killing]]'' (2011) [[Jerzy Skolimowski|Jerzego Skolimowskiego]] wynikła „ze zwykłego lenistwa, jak sądzę, z niechęci do zrozumienia polskiego, lokalnego kontekstu”{{odn|Varga|2011|s=19}}. Celności uwagi Vargi dowodził również dalszy obieg festiwalowy. Na Festiwalu Filmów Polskich w Chicago Ben Sachs z „Chicago Readera” ocenił ''Różę'' jako „trzeciorzędną imitację [[Steven Spielberg|Spielberga]]” i doradzał czytelnikom pisma, aby historii Polski uczyli się raczej z ''[[Popiół i diament (film)|Popiołu i diamentu]]'' (1958) [[Andrzej Wajda|Andrzeja Wajdy]] oraz książek [[Norman Davies|Normana Daviesa]]<ref>{{Cytuj odn|autor = Ben Sachs |data = 03-11-2011 | tytuł = Polish Film Festival in America |data dostępu = 2019-10-12 |opublikowany = Chicago Reader |url = https://www.chicagoreader.com/chicago/polish-film-festival-in-america-opens-friday/Content?oid=4928220 |język = en2012}}</ref>{{#tag:ref|Wbrew mniemaniom Sachsa ''Popiół i diament'' już w latach 90. XX wieku przeszedł przez falę krytycznej dyskusji na temat jego rzetelności jako źródła historycznego{{odn|Kąkolewski|2015|s=17-41}}, a niektóre prace Daviesa (np. ''[[Powstanie '44]]'') spotkały się z krytyką za uchybienia faktograficzne{{odn|Ciechanowski|2005|s=100-109}}.|group="uwaga"}}.
 
Sceptycznie odniosły się do ''Róży'' także reprezentantki ruchu feministycznego. Przykładowo, Agnieszka Wiśniewska, [[Weronika Szczawińska]] oraz [[Kinga Dunin]] na łamach „[[Krytyka Polityczna|Krytyki Politycznej]]” zainicjowały dyskusję na temat portretów kobiecości w filmie Smarzowskiego i Szczerbica. Zdaniem Szczawińskiej „film, który ma podjąć zapomnianą historię Mazurów i tragiczną historię Mazurek, jest opowiadany z punktu widzenia Polaka”{{odn|Wiśniewska|Szczawińska|Dunin|2012}}. Dunin dopowiadała, że również portretowanie masowych gwałtów na kobietach jest w filmie problematyczne: „Przemoc, szczególnie przemoc wobec kobiet ma dla mnie zawsze wymiar pornograficzny. Ona rajcuje ludzi. Z przemocą pokazywaną tak naturalistycznie trzeba bardzo uważać”{{odn|Wiśniewska|Szczawińska|Dunin|2012}}. Agnieszka Morstin-Popławska stwierdziła: „Okaleczona jako filmowa protagonistka Róża wydaje się okaleczona również jako postać dramatu, w którym głównie milczy. [...] O ileż głębszy byłby film Smarzowskiego, gdybyśmy mieli dostęp do przeżyć bohaterki”{{odn|Morstin|2012|s=206}}.
Linia 286:
== Bibliografia ==
* {{Cytuj |autor = Jan Ciechanowski |tytuł = Zmarnowana szansa |czasopismo = Zeszyty Historyczne |data = 2004 | numer = 149 |odn = tak| s= 99-117}}
* {{Cytuj |autor = Malwina Grochowska |tytuł = Widzieliśmy w Gdyni „Różę” Wojciecha Smarzowskiego |data = 10-06-2011 |data dostępu = 2019-10-08 |opublikowany = Filmweb |url = https://www.filmweb.pl/article/Widzieli%C5%9Bmy+w+Gdyni+%22R%C3%B3%C5%BC%C4%99%22+Wojciecha+Smarzowskiego-74473 |język = pl |odn = tak}}
* {{Cytuj |autor = Krzysztof Kąkolewski|tytuł=Diament odnaleziony w popiele|data=2015|wydawca=Zysk i S-ka|miejsce=Poznań|odn=tak}}
* {{Cytuj |autor = Wiesław Kot |tytuł = Sto najważniejszych scen filmu polskiego |data = 2014 |miejsce = Poznań |wydawca = Wydawnictwo Poznańskie |odn = tak}}
* {{Cytuj |autor = Agnieszka Morstin |tytuł = Mocne filmy i głębokie kompleksy: „Róża” Wojtka Smarzowskiego wobec „Jak być kochaną” Wojciecha J. Hasa |czasopismo = Kwartalnik Filmowy |data = 2012 |data dostępu = 2019-10-12 |wolumin = 77-78 |s = 201-210 | odn = tak}}
* {{Cytuj |autor= Natalia Piórczyńska |tytuł = Recenzja filmu Róża Wojciecha Smarzowskiego |data = 2012-02-28 |data dostępu = 2019-10-12 |opublikowany = Liberté! |url = https://liberte.pl/recenzja-filmu-roza-wojciecha-smarzowskiego/ |język = pl-PL | odn = tak}}
* {{Cytuj |autor = Ben Sachs |data = 03-11-2011 | tytuł = Polish Film Festival in America |data dostępu = 2019-10-12 |opublikowany = Chicago Reader |url = https://www.chicagoreader.com/chicago/polish-film-festival-in-america-opens-friday/Content?oid=4928220 |język = en | odn = tak}}
* {{Cytuj |autor = Andrzej Szpulak |tytuł = Róża Wojciecha Smarzowskiego jako medium idei |czasopismo = Images |data = 2016 |numer = 27 |s= 87-96}}
* {{Cytuj |autor = Krzysztof Varga |tytuł = Polska jest Różą czyli Smarzowski rozwala w drobiazgi |czasopismo = Gazeta Wyborcza. Duży Format |data = 30.06.2011 | numer = 150 |odn = tak| s= 19}}