Kwark: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
zdanie jest błędne - źle opisuje cytat
Anulowanie wersji 57342812 autorstwa FadeToBlack1973 (dyskusja) ale uwagi to nie w treści
Znacznik: Anulowanie edycji
Linia 5:
== Historia ==
[[Plik:Murray Gell-Mann.jpg|thumb|[[Murray Gell-Mann]] – współtwórca teorii kwarków]]
Hipotezę istnienia kwarków jako elementarnych składników materii wysunęli niezależnie od siebie [[Murray Gell-Mann]] i [[George Zweig]] w 1964 roku. Nazwę zaproponował Gell-Mann. Słowo ''quark'' pochodzi ze zdania ''Three quarks for Muster Mark!'' z powieści [[Finneganów tren|„Finnegans Wake”]] autorstwa [[James Joyce|Jamesa Joyce’a]]. Zdanie to jest zniekształconą formą okrzyku ''Drei Mark für muster Quark!'' ([[język niemiecki|niem.]] „Trzy marki za znakomity twaróg!”), który autor usłyszał na targu. Cytat mówi o trzech kwarkach, [cytat mówi o trzech markach za jeden kwark a nie o trzech kwarkach] a w owym czasie Gell-Mann i Zweig postulowali istnienie właśnie trzech cząstek – ''[[kwark górny|u]]'', ''[[kwark dolny|d]]'' i ''[[kwark dziwny|s]]'' – oraz ich antycząstek: ''<u style="text-decoration:overline">u</u>'', ''<u style="text-decoration:overline">d</u>'' i ''<u style="text-decoration:overline">s</u>''.
 
Szansa na potwierdzenie istnienia kwarków pojawiła się w 1968 podczas eksperymentów z [[Rozpraszanie głęboko nieelastyczne|głęboko nieelastycznym rozpraszaniem]] elektronów<ref>[http://www.physics.ox.ac.uk/documents/PUS/dis/SLAC.htm Stanford Linear Accelerator Center].</ref> w [[Stanford Linear Accelerator Center|SLAC]]. Przy mniejszych energiach elektrony odbijały się od protonu tak, jakby był on jednorodną elastyczną kulką. Przy wzroście energii zderzeń, gdy pęd elektronów zwiększano na tyle, że długość [[Fale materii|fali materii]] tych elektronów stała się mniejsza od rozmiarów protonu, elektrony zaczęły rozpraszać się w taki sposób, jakby zderzały się z punktowymi obiektami wewnątrz protonu (to znaczy miały określoną energię i poruszały się pod określonymi kątami do pierwotnego kierunku). Gdyby ładunek wewnątrz protonu był rozłożony równomiernie, elektrony powinny rozpraszać się pod niewielkimi kątami. Eksperyment natomiast ujawnił nadspodziewanie dużo rozproszeń pod dużymi kątami<ref group=uwaga>Zagadnienie niesprężystości tych zderzeń dla omawianego zjawiska jest problemem wtórnym i nieistotnym. Doświadczenie nazwano głęboko nieelastycznym oddziaływaniem elektron–proton dlatego, że przy tak dużych energiach zderzenia część energii kinetycznej jest zużywana na kreację nowych cząstek.</ref><ref>[http://www.physics.ox.ac.uk/documents/PUS/dis/DIS.htm ''Rozpraszanie głęboko niesprężyste'']. Stanford Linear Accelerator Center.</ref>. Jest to efekt analogiczny do obserwowanego 50 lat wcześniej w [[Eksperyment Rutherforda|doświadczeniu Rutherforda]] (niezgodność kąta rozpraszania z oczekiwaniami).