Karliczka: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa przek., WP:SK, drobne redakcyjne, poprawione linkowanie do IUCN
merytoryczne, mapka, źródła/przypisy, kat.
Linia 17:
|gatunek = '''karliczka zwyczajna'''
|synonimy = * ''Porzana pusilla'' <small>(Pallas, 1776)</small>
* ''Rallus pusillus'' <small>Pallas, 1776</small>{{r|hbwa}}
|ranga podtaksonu = [[podgatunek|Podgatunki]]
|podtaksony =
Linia 27 ⟶ 28:
|status IUCN = LC
|IUCN id = 22692667
|mapa występowania = PorzanaPusillaIUCN2019 2.png
|opis mapy występowania = {{legenda|#00FF00|letnie lęgowiska}} {{legenda|#008000|występuje przez cały rok}} {{legenda|#007FFF|zimowiska}}
|wikispecies = Porzana pusilla
|commons = Category: Porzana pusilla
}}
'''Karliczka zwyczajna''', '''karliczka'''{{r|eko}} (''Zapornia pusilla'') – gatunek małego [[ptaki|ptaka]] wodnego z rodziny [[chruściele (ptaki)|chruścieli]] (Rallidae), zamieszkujący w zależności od podgatunku<ref>Lepage D., [http://{{r|hbwa|ioc|avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?lang=PL&avibaseid=34D5B04DE53894FF&sec=summary Avibase - Światowa baza danych o ptakach]. Avibase. Dostęp: 18-01-2011.</ref>}}:
[[Plik:Porzana pusilla MHNT.ZOO.2010.11.70.9.jpg|thumb|Jajo]]
* '''karliczka azjatycka''' (''Zapornia pusilla pusilla'') – [[Azja]] od północnych [[Chińska Republika Ludowa|Chin]], [[Półwysep Koreański|Półwyspu Koreańskiego]] i [[Japonia|Japonii]] po [[Iran]] i północne [[Indie]], nieregularnie w [[Indonezja|Indonezji]] ([[Sumatra]], północny [[Celebes]]). PopulacjeZimuje północnew zimująIndiach, na [[Sri Lanka|Sri Lance]], w [[Indochiny|Indochinach]], południowych Chinach i południowej częściJaponii, zasięguw podgatunkuIndonezji i na [[Filipiny|Filipinach]].
'''Karliczka zwyczajna''', '''karliczka''' (''Zapornia pusilla'') – gatunek małego [[ptaki|ptaka]] wodnego z rodziny [[chruściele (ptaki)|chruścieli]] (Rallidae), zamieszkujący w zależności od podgatunku<ref>Lepage D., [http://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?lang=PL&avibaseid=34D5B04DE53894FF&sec=summary Avibase - Światowa baza danych o ptakach]. Avibase. Dostęp: 18-01-2011.</ref>:
* '''karliczka zwyczajna''' (''Zapornia pusilla intermedia'') – [[Europa Południowa]] i południowa część [[Europa Środkowa|Europy Środkowej]], [[Anatolia|Azja Mniejsza]], [[Maghreb]] oraz [[Etiopia]], dorzecze [[Kongo (rzeka)|Kongo]], [[Kenia]] oraz [[Angola]], [[Namibia]], [[Południowa Afryka|RPA]] i [[Madagaskar]]. Do podgatunku tego wlicza się też wyróżnianą niegdyś populację ''Z. p. obscura'' zamieszkującą Madagaskar. Populacje europejskie wędrowne. Zimują w Afryce.
* ''Zapornia pusilla pusilla'' – [[Azja]] od północnych [[Chińska Republika Ludowa|Chin]], [[Półwysep Koreański|Półwyspu Koreańskiego]] i [[Japonia|Japonii]] po [[Iran]] i [[Indie]]. Populacje północne zimują w południowej części zasięgu podgatunku.
*: ''ZaporniaDawniej pusillazalatywała intermedia'' –do [[Europa Południowa]] i południowa część [[Europa ŚrodkowaPolska|Europy ŚrodkowejPolski]], [[Anatolia{{r|Azja Mniejsza]]kflista}}, [[Maghreb]] oraz [[Etiopia]], dorzecze [[Kongo (rzeka)|Kongo]], [[Kenia]] oraz [[Angola]], [[Namibia]], [[Południowa Afryka|RPA]] i [[Madagaskar]]. Populacje europejskie wędrowne. Zimują w Afryce. Do [[Polska|Polski]] zalatuje,a niegdyśnawet wyjątkowo gnieździła się na [[Śląsk]]u. Być może dwie ostatnie widziano około trzydziestu lat temu na stawach pod [[Janów Lubelski|Janowem Lubelskim]], lecz nie są to obserwacje potwierdzone przez naukowców.
* '''karliczka białogardła''' (''Zapornia pusilla mira'') – [[Borneo]]
* ''Zapornia pusilla mayri'' – [[Nowa Gwinea]]
* '''karliczka australijska''' (''Zapornia pusilla palustris'') – [[Nowa Gwinea]], [[Australia]] i [[AustraliaTasmania]]
* ''Zapornia pusilla affinis'' – [[Nowa Zelandia]] i [[Wyspy Chatham]]
* ''Zapornia pusilla obscura'' – [[Madagaskar]]
 
; '''Cechy gatunku''' : Samiec ma wierzch ciała zielonobrązowy z czarnymi plamkami. Boki głowy, szyję bez karku i pierś szaropopielate. Boki, brzuch i pokrywy podogonowe poprzecznie pręgowane w biało-czarnobrązowe pasy. Nogi różowe, cieliste lub lekko zielonkawe. Samica podobna do samca, lecz o wyraźnie bledszym spodzie ciała. Poszczególne podgatunki różnią się nieco między sobą: ''P. p. intermedia'' jest największy, a pas prążkowania z brzucha sięga mu najbliżej piersi. ''P. p. palustris'' jest mały i bledszy, ''P. p. mira'' ma natomiast białe podgardle i pierś.
Linia 44 ⟶ 46:
; '''Biotop''' : Jest to gatunek o bardzo wąskiej tolerancji na zmiany środowiska. Żyje wyłącznie na leżących w pobliżu wody, okresowo zalewanych łąkach porośniętych [[turzyca]]mi.
; '''Gniazdo''' : Na ziemi, w pobliżu wody na niewielkim, niezalewanym wzniesieniu lub wysokiej kępie roślin.
[[Plik:Porzana pusilla MHNT.ZOO.2010.11.70.9.jpg|thumb|lewo|200px|Jajo]]
; '''Jaja''' : W ciągu roku wyprowadza jeden (prawdopodobnie) lęg, składając w maju - lipcu (Europa), kwietniu - czerwcu (Północna Afryka), maju - sierpniu (Japonia), wrześniu - styczniu (Australia) lub tuż po porze deszczowej (strefa klimatów gorących) 4 do 11 jaj.
; '''Wysiadywanie''' : Jaja wysiadywane przez okres 16 do 20 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta usamodzielniają się po 6 tygodniach.
; '''Pożywienie''' : [[Owady]] i w niewielkim stopniu zielone części [[rośliny|roślin]].
; '''Ochrona''' : W Polsce podlega [[ZwierzętaGatunkowa objęteochrona ścisłą ochroną gatunkową w Polsce (2014–2017)zwierząt|ścisłej ochronie gatunkowej]]<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 616 październikagrudnia 20142016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt ({{Dziennik Ustaw|20142016|13482183}}).</ref>. Zagrożeniem dla tego gatunku jest niszczenie naturalnych siedlisk.
 
== Zobacz też ==
* [[ptaki Polski]]
 
== Przypisy ==
{{Przypisy|
* <ref name="avibase">{{Cytuj stronę | url = https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?lang=PL&avibaseid=34D5B04DE53894FF | tytuł = karliczka Zapornia pusilla (Pallas, 1776) | nazwisko = Lepage | imię = D. | praca = Avibase - Światowa baza danych ptaków | język = en | data dostępu = 2019-10-18}}</ref>
* <ref name=eko>Nazwy polskie za: {{cytuj stronę|autor = P. Mielczarek, M. Kuziemko |url = http://listaptakow.eko.uj.edu.pl/nonpasserines2.html#Rallidae |tytuł = Rodzina: RALLIDAE Rafinesque, 1815 - CHRUŚCIELE - RAILS AND COOTS (wersja: 2019-10-12)|opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego |praca = Kompletna lista ptaków świata |data dostępu = 2019-10-18}}</ref>
* <ref name=hbwa>{{cytuj stronę |url = https://www.hbw.com/species/baillons-crake-zapornia-pusilla | autor = Taylor, B., Kirwan, G.M. & Christie, D.A. | rok = 2019 | tytuł = Baillon's Crake (''Zapornia pusilla'') | praca = <em>del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.).</em> Handbook of the Birds of the World Alive | data dostępu = 2019-10-18}}</ref>
* <ref name=ioc>{{Cytuj stronę |imię = Frank |nazwisko = Gill | imię2 = David |nazwisko2 = Donsker (red.) |url = https://www.worldbirdnames.org/bow/flufftails/ |tytuł = Flufftails, finfoots, rails, trumpeters, cranes, limpkin |opublikowany = IOC World Bird List: Version 9.2 |język = en |data dostępu = 2019-10-18}}</ref>
* <ref name=itis>{{ITIS | TSN = 176251| nazwa = ''Porzana pusilla''| data = 2014-02-21}}</ref>
* <ref name="kflista">{{Cytuj stronę | url = http://komisjafaunistyczna.pl/lista/ | tytuł = Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2018 | autor = Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego | data dostępu = 2019-10-17}}</ref>
}}
 
[[Kategoria:Chruściele]]
[[Kategoria:Ptaki Nowej Zelandii]]
[[Kategoria:Ptaki Afryki]]
[[Kategoria:Ptaki Australii]]
[[Kategoria:Ptaki Azji]]
[[Kategoria:Ptaki Europy]]
[[Kategoria:Ptaki Nowej Zelandii]]
[[Kategoria:Ptaki Oceanii]]