Gwara łódzka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
przypisy na dół, integracja przypisów |
||
Linia 5:
[[Plik:Piedbiche.jpg|thumb|Brecha]]
[[Plik:Tytka.JPG|thumb|upright=0.7|Tytka]]
'''Gwara łódzka''' – łodzianizmy, słownictwo charakterystyczne dla mieszkańców [[Aglomeracja łódzka|aglomeracji łódzkiej]]. Często występują w gwarze łódzkiej [[germanizm]]y, [[jidyszyzm]]y oraz zapożyczenia z innych [[gwara|gwar]], a w szczególności z [[Gwara poznańska|poznańskiej]] i [[etnolekt śląski|śląskiej]]
== Przykłady ==
* „ajntopf” – obiad z jednego garnka{{r|f7|s20}}
* „ajntopf” – obiad z jednego garnka<ref>{{Cytuj | url=https://www.f7lodz.pl/gwara-lodzka-czyli-slowa-ktorych-uzywaja-lodzianie/ | tytuł=Gwara łódzka – czyli słowa, których używają Łodzianie! | F7Łódź<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.f7lodz.pl | język=pl | data dostępu=2019-07-27}}</ref><ref>{{Cytuj | url=https://books.google.com.au/books?id=32EZAQAAIAAJ&q=ajntopf+lodz&dq=ajntopf+lodz&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjknY36ldTjAhUW8XMBHaRtBKsQ6AEILDAA | tytuł=Słownik dwudziestowiecznej Łodzi: (konteksty historyczne, społeczne, kulturowe) - Danuta Bieńkowska, Marek Cybulski, Elżbieta Umińska-Tytoń - Google Books<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=books.google.com.au | data dostępu=2019-07-27}}</ref>▼
* „angielka” – 1) [[bułka paryska]]{{r|fiż|SłownikGW}}; 2) określenie małej szklaneczki potocznie zwanej literatką
* „august” – klaun, błazen{{r|baed}}
* „august” – klaun, błazen<ref name="auto1">{{Cytuj | url=http://baedekerlodz.blogspot.com/2012/07/sownik-odzko-polski.html | tytuł=baedeker łódzki: SŁOWNIK ŁÓDZKO-POLSKI<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=baedekerlodz.blogspot.com | data dostępu=2019-07-27}}</ref>▼
* „bajzel” – bałagan, nieła{{r|auto2}}
* „bajzel” – bałagan, nieład<ref name="auto">{{Cytuj |url= https://www.logopeda-lodz.eu/blog/z-jakich-regionalizmow-slynie-lodz/ |tytuł=Z jakich regionalizmów słynie Łódź? Zobacz czym jest gwara łódzka |autor=Justyna Leśniak |data=7 lutego 2018 |opublikowany=Logopeda Łódź |data dostępu=16 października 2019}}</ref>▼
* „bigiel” – [[Strefa piesza|deptak]], tłoczne miejsce, w szczególności zamknięta dla ruchu część [[ulica Piotrkowska w Łodzi|ulicy Piotrkowskiej w Łodzi]]{{r|GWŁ-Bigiel201511}}
* „brzuszek” – surowy [[boczek]]{{r|SłownikGW}}
* „chachmęcić” – kombinować{{r|nomia}}
* „chachmęcić” – kombinować<ref>{{Cytuj | url=http://miastonomia.wp.pl/artykul/dogadaj-sie-z-tubylcem-gwara-miejska-z-roznych-stron-polski | tytuł=Dogadaj się z tubylcem. Gwara miejska z różnych stron Polski - MIASTONOMIA AccorHotels<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=miastonomia.wp.pl | data dostępu=2019-07-27}}</ref>▼
* „chechłać” – kroić tępym nożem
* „chęchy” lub „chynchy” – krzaki, zarośla{{r|niemapa}}
* „chichry, chichrać się” – śmiech, śmiać się
* „drygle” – [[zimne nóżki]] (potrawa){{r|SłownikGW}}
* „ekspres” – [[zamek błyskawiczny]]
* „farfocle” – warzywa w zupie{{r|nomia|GW2001}}
* „farfocle” – warzywa w zupie<ref>{{Cytuj | url=http://lodz.wyborcza.pl/lodz/1,35136,135621.html | tytuł=Wyborcza.pl<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=lodz.wyborcza.pl | data dostępu=2019-07-27}}</ref>▼
* „foliówka” – torebka, torba foliowa, [[Torba foliowa|reklamówka]]
* „galancie” – dużo, ładnie, dobrze
** „galanty” – spory, duży{{r|fiż}}
* „gołda” – wódka
* „krańcówka” – [[pętla (transport publiczny)|pętla]] lub przystanek końcowy linii komunikacji tramwajowej lub autobusowej{{r|Bieńkowska-krańcówka}}
* „kulosy” – nogi
* „lajpo” lub „limo” – zasinienie pod okiem od uderzenia
* „lebera” – [[Pasztetowa|wątrobianka]]{{r|SłownikGW}}
Linia 37:
* „schodzić” – wysiadać z tramwaju{{r|GWKreja2000}}
* „siajowe” – kiepskiej jakości{{r|SłownikGW}} (od imienia [[Szaja Rosenblatt|Szai Rosenblatta]])
* „śnupa” – pysk, twarz
* „szlaja, szlajać się” – włóczęga, włóczyć się
* „sznyta, sznytka” – kromka
* „taryfa” – taksówka
* „towar” – określenie tkaniny{{r|SłownikGW}}, popularne wśród branży włókniarskiej
* „trambambula” – [[piłkarzyki]]
Linia 65:
<ref name="GWKreja2000">{{Cytuj pismo | nazwisko = Kreja |autor link=Bogusław Kreja | imię = Bogusław | tytuł = Migawka na krańcówce | czasopismo = [[Gazeta Wyborcza|Gazeta Wyborcza Łódź]] |oznaczenie=nr 180, wydanie z dnia 3 sierpnia 2000| strony = 1 | cytat=„Kiedy słyszę «Czy pan schodzi?», wtedy wiem, że jestem w Łodzi – napisał [[Jan Sztaudynger]] o osobliwościach języka łodzian. W innych miastach z tramwaju nie schodzi się, lecz wysiada.”| url = http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,1172473,20000803LO-DLO,Migawka_na_krancowce,.html}}</ref>
<ref name="GWDmochowski2014">{{Cytuj pismo | nazwisko = Dmochowski | imię = Bohdan | tytuł = Żulik z pieca rodem | czasopismo = [[Express Ilustrowany]] | oznaczenie= NR 31/2014 | strony = 17 | issn = 0137-9097 | data = piątek, 7 lutego 2014 |cytat=„Z pieca rodem są też żuliki, nieznane na przykład w Warszawie podłużne chlebki podbarwiane kawą zbożową, słodzone miodem i nafaszerowane rodzynkami”}}</ref>
<ref name="f7">{{Cytuj | url=https://www.f7lodz.pl/gwara-lodzka-czyli-slowa-ktorych-uzywaja-lodzianie/ | tytuł=Gwara łódzka – czyli słowa, których używają Łodzianie! | F7Łódź<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.f7lodz.pl | język=pl | data dostępu=2019-07-27}}</ref>
▲
▲
▲
<ref name="mian">{{Cytuj |url= http://wspolnymianownik.pl/czytaj.php?s=wywiady&a=elzbieta-uminska-tyton |tytuł=Wspólny mianownik - Wywiady - Tytkę dzielimy z Poznaniem |opublikowany=wspolnymianownik.pl |data dostępu=16 października 2019}}</ref>
▲
▲
}}
| |||