Jan Skala: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne
kat.
Linia 1:
[[Plik:Jan Skala.jpg|thumb|upright|Jan Skala około 1930 roku]]
'''Jan Skala''' (ur. [[17 czerwca]] [[1889]] w [[Nebelschütz]], zm. [[22 stycznia]] [[1945]] w [[Dziedzice (powiat namysłowski)|Dziedzicach]] w obecnym [[Powiat namysłowski|powiecie namysłowskim]]) – [[Serbołużyczanie|serbołużycki]] [[Polityka|polityk]], [[dziennikarz]], [[Poezja|poeta]], [[Proza|prozaikproza]]ik, [[Publicystyka|publicysta]] i teoretyk zagadnień mniejszościowych.
 
== Życiorys ==
[[Plik:Pomnik.Jana.Skali-Namyslow.JPG|thumb|upright|Pomnik Jana Skali w [[Namysłów|Namysłowie]]]]
[[Plik:Jan Skala - grób we Włochach pod Namysłowem.JPG|thumb|175px|Grób Jana Skali we wsi Włochy pod Namysłowem]]
Z zawodu był ceramikiem. Pracował w czeskich i niemieckich fabrykach. Później zajął się dziennikarstwem oraz twórczością literacką. W czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] został wcielony do [[Armia Cesarstwa Niemieckiego|armii niemieckiej]]. Przeciwstawiał się postępującemu procesowi [[Germanizacja|germanizacji]] na [[Łużyce|Łużycach]]. W 1920 roku założył [[Łużycka Partia Ludowa|Łużycką Partię Ludową]], zaś pięć lat później, w [[Berlin|Berlinie]]ie, dla obrony praw mniejszości narodowych w Niemczech powołał do życia gazetę ''[[Kulturwille|Kulturwehr]]'' ([[Język polski|pol.]] „Obrona Kultury”). W 1924 roku nawiązał bliskie kontakty ze [[Związek Polaków w Niemczech|Związkiem Polaków w Niemczech]] i brał udział w jego naradach. Podczas jednej z nich w 1932 roku po wygranych [[Wybory parlamentarne w Republice Weimarskiej w listopadzie 1932 roku|wyborach parlamentarnych]] przez [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]] Jan Skala powiedział:
 
{{CytatD|Dojście [[Adolf Hitler|Hitlera]] do władzy oznacza, że za kilka lat będzie wojna. Przeciw [[II Rzeczpospolita|Polsce]], [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związkowi Radzieckiemu]], przeciw całemu światu<ref>Edmund Osmańczyk "Wisła i Kraków to Rodło" Nasza Księgarnia Warszawa 1985 {{ISBN|83-10-08675-X}}.</ref>.}}
 
Po 1934 roku był prześladowany przez [[III Rzesza|władze nazistowskie]] za kontakty z Polakami. W 1936 roku odebrano mu prawo wykonywania zawodu [[Dziennikarz|dziennikarzadziennikarz]]a, a jego [[publicystyka]] została uznana przez nazistów za „antyhitlerowską”. Rok później został uwięziony wraz z innym znanym działaczem łużyckim, dr. [[Jan Cyž|Janem Cyžem]].
 
22 stycznia 1945 roku w położonych ówcześnie na terenie [[Dolny Śląsk (prowincja)|prowincji Dolny Śląsk]] [[Dziedzice (powiat namysłowski)|Dziedzicach]] Jan Skala został zastrzelony przez radzieckiego żołnierza, gdy zaprotestował przeciw ograbianiu swojej rodziny przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]].
 
1 września 1965 roku dzięki staraniu Towarzystwa Miłośników Ziemi Namysłowskiej i łużyckiej organizacji [[Domowina]] w Namysłowie postawiono popiersie Jana Skali, którego autorem był rzeźbiarz Rudolf Erlegin z [[Budziszyn|Budziszyna]]a. W 1979 roku skwer, na którym stoi pomnik otrzymał imię Jana Skali. Również dzięki współpracy TMZN i Domowiny na miejscu pochówku Skali na cmentarzu parafialnym we wsi [[Włochy (województwo opolskie)|Włochy]] został wybudowany nagrobek.
 
== Twórczość ==
Linia 32:
* Mateusz Magda, ''Spacerem po dawnym Namysłowie'', Namysłów 2019.
* Mariusz Patelski, ''Sprawa polska na łamach prasy dolno- i górnołużyckiej w dobie I wojny światowej'', "Pro Lusatia. Opolskie Studia Łużycoznawcze" 2003, t. II, s. 52-65.
 
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.prolusatia.pl/index.php?option=com_joomgallery&func=viewcategory&catid=6&Itemid=15 Obchody 120 rocznicy urodzin Jana Skali]
Linia 40 ⟶ 41:
[[Kategoria:Łużyccy pisarze]]
[[Kategoria:Pisarze związani z Budziszynem]]
[[Kategoria:Poeci XX wieku]]
[[Kategoria:Prozaicy XX wieku]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1889]]
[[Kategoria:Zmarli w 1945]]