Stefan Batory: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 188.146.49.49 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Frangern.
Znacznik: Wycofanie zmian
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne i wykonuje inne drobne zmiany.
Linia 45:
[[Plik:Polish-Lithuanian Commonwealth 1582.PNG|thumb|195px|Rzeczpospolita w 1582 r.]]
[[Plik:AGAD Potwierdzenie przez króla polskiego Stefana Batorego na sejmie koronacyjnym w 1576 roku praw i przywilejów szlachty Rzeczpospolitej 1.jpg|mały|195px|Potwierdzenie przez Stefana Batorego na sejmie koronacyjnym 4 maja 1576 r. praw i przywilejów szlachty Rzeczypospolitej, [[Archiwum Główne Akt Dawnych]]]]
 
'''Stefan Batory''' ({{w języku|hu|Báthory István}}, ur. [[27 września]] [[1533]] w [[Șimleu Silvaniei|Szilágysomlyó]], zm. [[12 grudnia]] [[1586]] w [[Grodno|Grodnie]]) – syn [[Stefan Batory (1477–1534)|Stefana Batorego]] i [[Katarzyna Telegdi|Katarzyny Telegdi]], od 1571 [[władcy Siedmiogrodu|książę siedmiogrodzki]], od 1576 mąż [[Anna Jagiellonka (1523–1596)|Anny Jagiellonki]] i ''[[iure uxoris]]'' [[król Polski]]<ref>{{cytuj książkę |autor = Małgorzata Duczmal |tytuł = Jagiellonowie: leksykon biograficzny |wydawca = Wydawnictwo Literackie |miejsce = Kraków |rok = 1990| strony = 93| isbn = 83-08-02577-3}}</ref>.
 
Linia 101 ⟶ 100:
{{osobny artykuł|Wojna polsko-rosyjska (1577–1582)}}
[[Plik:Stephen Báthory at Pskov by Jan Matejko (1872).png|thumb|266px|''Stefan Batory pod Pskowem'', [[Jan Matejko]]]]
W 1579 rozpoczął [[Wojnawojna polsko-rosyjska (1577–1582)|wojnę]] o odebranie zagarniętych przez Rosję w poprzednim roku [[Inflanty|Inflant]] i utraconej jeszcze w 1563 [[Połock|ziemi połockiej]]. Przeprowadził trzy zwycięskie kampanie zaczepne na terytorium państwa rosyjskiego, do których zmobilizował przeciwko 200-tysięcznej armii rosyjskiej ok. 48 tys. żołnierzy wraz z silną artylerią oblężniczą. Batory zreorganizował wojsko (utworzono [[piechota wybraniecka|piechotę wybraniecką]] wyposażoną w [[rusznica|rusznice]] i toporki do budowy mostów i umocnień polowych). Korzystał także z bardzo przydatnej w zdobywaniu twierdz formacji [[Piechota węgierska|piechoty węgierskiej]]. W czasie pierwszej kampanii zdobył w sierpniu 1579 [[Oblężenie Połocka|Połock]].
 
29 maja 1580 w [[Wilno|Wilnie]] miała miejsce ceremonia wręczenia Batoremu [[papież|papieskich]] darów – czapki i miecza<ref>[[Leszek Kieniewicz]], ''Senat za Stefana Batorego'', Warszawa 2000, s. 146.</ref>.
Linia 115 ⟶ 114:
Po wygranej wojnie Batory przystąpił do porządkowania administracji w odzyskanych [[Inflanty|Inflantach]].
 
W 1583 na [[Sejmiki ziemskie|sejmiku]] w [[Kieś|Kiesi]] komisarz generalny [[Stanisław Pękosławski (zm. 1588)|Stanisław Pękosławski]] ogłosił nadaną im przez władcę konstytucję Inflant. Namiestnictwo w tej prowincji król złożył w ręce [[Biskupi wileńscy|biskupa wileńskiego]] [[Jerzy Radziwiłł (biskupkardynał)|Jerzego Radziwiłła]].
 
Z inicjatywy monarchy [[Akt erekcyjny|erygowano]] także nowe [[Diecezja inflancka|biskupstwo wendeńskie]].
Linia 146 ⟶ 145:
</gallery>
</center>
Stefan Batory zmarł w 1586 prawdopodobnie na [[Przewlekła choroba nerek|mocznicę]], będącą schyłkowym stadium [[Wielotorbielowatość nerek|zwyrodnienia wielotorbielowatego nerek]], co potwierdza sekcja zwłok<ref>[http://web.archive.org/web/20160304190709/http://portalwiedzy.onet.pl/220663,4,1,0,galeria_media.html Na to umierali polscy królowie.]</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = http://web.archive.org/web/20160304200554/http://www.zwoje-scrolls.com/zwoje32/text22p.htm |tytuł = Król Stefan zmarł nagle |nazwisko = Stypułkowska |imię = Aleksandra |data = 31 października 1965 |praca = Na Antenie (Wiadomości) 44/1022 |język = pl |data dostępu = 2015-11-18}}</ref>. Został pochowany w [[Groby Królewskie na Wawelu|katedrze wawelskiej]] w Krakowie. Po nim królem polskim został obrany [[Zygmunt III Waza]] (1587–1632). W 1877 roku trumna ze szczątkami Stefana Batorego została otworzona. Znaleziono w niej [[Polskie insygnia koronacyjne|regalia królewskie]] oraz [[Szabla|szablę]] należącą do króla{{odn|Gloger t. III|1902|s=43}}. Według wywodu dr. [[Herman Zdzisław Scheuring|Hermana Zdzisława Scheuringa]], przedstawionego w jego książce pt. ''Czy królobójstwo? Krytyczne studium o śmierci króla Stefana Wielkiego Batorego'' (1964), władca zmarł w wyniku otrucia dokonanego przez lekarzy cudzoziemców i innowierców<ref>{{Cytuj pismo | autor = Zofia Scheuring | tytuł = Ogłoszenie | czasopismo = [[Wiadomości (tygodnik emigracyjny)|Wiadomości]] | wolumin = Nr 2 (980) | strony = 2 | data = 10 stycznia 1965 | url = http://kpbc.umk.pl/publication/4439}}</ref><ref>{{Cytuj pismo | autor = [[Zofia Kozarynowa]] | tytuł = Tajemnicza śmierć Stefana Batorego | czasopismo = [[Wiadomości (tygodnik emigracyjny)|Wiadomości]] | wolumin = Nr 31 (1061) | strony = 2 | data = 31 lipca 1966 | url = http://kpbc.umk.pl/publication/4002}}</ref>.
 
== Wizerunki władcy ==