Dies irae: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Linia 1:
{{Inne znaczenia|rymowanej sekwencji|[[Dies irae (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tego wyrażenia]]}}
'''Dies irae''' ([[Łacina|łac.]] „Dzień gniewu”) – napisana na przełomie XII i XIII wieku rymowana [[Sekwencja (pieśń)|sekwencja]], która w XIV wieku włączona została do [[Mszał Rzymskirzymski|mszału]], a od czasu [[sobór trydencki|reformy trydenckiej]] śpiewana jest w [[liturgia|liturgii]] [[Katolicyzm|Kościoła rzymskokatolickiego]] w [[Requiem (msza)|mszach żałobnych]] w [[Nadzwyczajna forma rytu rzymskiego|klasycznym rycie rzymskim]]; najczęściej jest to określenie całej sekwencji, a przy ściślejszym podziale – jej początku (drugim fragmentem sekwencji jest wtedy ''Tuba mirum'')<ref>''Arcydzieła mistrzów'' – Mozart vol. 1, DeAgostini, 2008.</ref><ref>''Słownik muzyki'', red. Wojciech Marchwica, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006; {{ISBN|83-7435-239-6}}, {{ISBN|978-83-7435-239-0}}.</ref>. '''W [[Zwyczajna forma rytu rzymskiego|nowym obrządku]] nie jest już powszechnie używana''' (można ją wykonywać w ostatnim tygodniu roku liturgicznego, który w tym czasie koncentruje się na paruzji Chrystusa). Autorstwo sekwencji nie zostało jednoznacznie ustalone (wymienia się obecnie około 80 możliwych twórców, zaś popularna i często błędnie podawana hipoteza na temat autorstwa Tomasza z Celano została obalona w 1931 roku przez Iguaneza<ref name=":0">{{Cytuj|autor=Małgorzata Strawa-Iracka|tytuł=Repertuar sekwencyjny w Graduałach Piotrkowskich|czasopismo=Annales Lublinenses pro Musica Sacra, 2 (2011)|data=2011|data dostępu=2016-08-25}}</ref>). Rymowana modlitwa, na której podstawie stworzono tę sekwencję powstała prawdopodobnie na terenie Galii<ref name=":0" />.
 
== Forma ==
Utwór jest napisany trocheicznym czterostopowcem (ośmiozgłoskowcem), ujętym w strofy trójwersowe oparte na jednym rymie. Zwrotkę tego typu bardzo często nazywa się strofą Dies irae albo [[strofa hejnałowa|strofą hejnałową]]<ref>Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, Kraków 2003, s. 135.</ref>.
[[FilePlik:Dies irae.gif|alt=The "Dies Irae" melody in four-line neumatic chant notation.]]
: <score vorbis="1">
<<
\new Staff \with {
Linia 36:
* Dwie ostatnie linijki hymnu zostały także wykorzystane w filmie ''[[Monty Python i Święty Graal]]'', gdzie pokutnicy z dwuwierszem na ustach tłuką się po głowach deskami.
* Niektóre wersy użyte są w utworze [[goa trance|goatransowej]] grupy [[Juno Reactor]] pt. ''Conquistador part 1''. Inne pojawiają się w twórczości zespołów [[Death metal|deathmetalowych]] ([[Bathory]], [[Dissection]]), [[heavy metal|heavymetalowych]], jak np. [[Haggard]] i [[Theatres des Vampires]], oraz wykonawców muzyki [[rap|hip-hop]] np. utwór „Dies irae” autorstwa K2.
* Niektóre ze zwrotek zostały użyte w utworze miasta Haven w grze komputerowej „[[Heroes of Might and Magic V|Heroes of Might & Magic V]]” oraz w głównym menu gry. Ponadto utwór został wykorzystany jako podkład muzyczny w mieście nekropolis w starszej odsłonie gry - „[[Heroes of Might and Magic III|Heroes of Might & Magic III]]”.
*
* Dies Irae to także Tytan klasy Imperator Legionu Mortis z serii książek „Herezja Horusa” z uniwersum [[Warhammer 40,000|Warhammera 40,000]].