Bernard Chrzanowski: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Życiorys: drobne redakcyjne |
m MalarzBOT: WPCHECK#64: poprawiam link tożsamy z tekstem linka |
||
Linia 13:
|commons = Category:Bernard Chrzanowski
}}
'''Bernard Chrzanowski''' herbu [[Nowina (herb szlachecki)|Nowina]]<ref>[http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.33906 Bernard Chrzanowski h. Nowina] Wielka Genealogia [[Marek Minakowski|Minakowskiego]] [dostęp z dnia: 2016-05-06]</ref> (ur. [[27 lipca]] [[1861]] w [[Wojnowice (powiat nowotomyski)|Wojnowicach]], zm. [[12 grudnia]] [[1944]] w [[Konstancin-Jeziorna|Konstancinie]]) – polski działacz społeczny i [[
== Życiorys ==
W 1880 ukończył [[Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu|Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu]]. W szkole kierował tajnym kółkiem [[Towarzystwo Tomasza Zana|Towarzystwa im. Tomasza Zana]]. Uzyskał stypendium od Towarzystwa Pomocy Naukowej, które umożliwiło mu podjęcie studiów [[
Od 1890 był [[adwokat]]em w [[Poznań|Poznaniu]], rozpoczął także działalność społeczną, m.in. w Towarzystwie Pomocy Naukowej i Towarzystwie Czytelni Ludowych.
Linia 23:
W latach 1894–1896 wydawał tygodnik „Przegląd Poznański”. Najwięcej aktywności poświęcał Związkowi Sokołów Wielkopolskich; był wiceprezesem (1893–1895) i prezesem (od 1895 do 1921), wizytował ośrodki emigracyjne w Westfalii i Nadrenii, organizował dokształcanie członków (zwłaszcza w dziedzinie historii). Wielokrotnie występował w imieniu Związku w procesach z władzami pruskimi. Był obrońcą w [[Strajk dzieci wrzesińskich|procesie dzieci wrzesińskich]]<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Bernard Chrzanowski | czasopismo = [[Głos Narodu]] Ilustrowany | wolumin = 12 | strony = 4 | data = 7 grudnia 1901 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/publication/411720}}</ref>.
Od 1900 był członkiem [[Liga Narodowa|Ligi Narodowej]]<ref>Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964, s. 572.</ref>. W latach 1901–1910 pełnił mandat deputowanego do parlamentu Rzeszy. Występował przeciwko polityce [[
W latach 1900-1913 dokładnie zwiedził pomorskie wybrzeże Bałtyku<ref>{{Cytuj |autor = Bernard Chrzanowski |tytuł = Z wybrzeża i o wybrzeżu : szkice nowe, wyd. 1917 |data = |data dostępu = 2018-10-01 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/z-wybrzeza-i-o-wybrzezu-szkice-nowe,NzUxODk3MzA/4/#info:metadata}}</ref> oraz [[Kaszuby]]<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Na kaszubskim brzegu : zwięzły przewodnik napisał Bernard Chrzanowski, wyd. 1910 |data = |data dostępu = 2018-10-01 |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/na-kaszubskim-brzegu-zwiezly-przewodnik,ODM1NTY3Mzg/4/#info:metadata}}</ref>, a w latach następnych podejmował intensywne działania celem popularyzacji tych ziem jako integralnie polskich. Organizował prelekcje, odczyty, wieczornice kaszubskie, publikował artykuły (m.in. ''Kaszubskie wybrzeże nad Bałtykiem'', ''Nad polskim morzem''), a także wpadł na pomysł zorganizowania konkursu na napisanie popularnej historii Kaszub. Wpłynął na spopularyzowanie pieśni ''Hej żeglujże, żeglarzu''. Zainteresował wątkami kaszubskimi [[Stefan Żeromski|Stefana Żeromskiego]] i [[Tadeusz Miciński|Tadeusza Micińskiego]]. Poddał też pomysł uroczystych zaślubin z morzem generałowi [[Józef Haller|Józefowi Hallerowi]]. [[Stefan Papée]] nazwał go ''[[Tytus Chałubiński|Chałubińskim]] polskiego wybrzeża''<ref name=Lukom>[[Grzegorz Łukomski]], ''Myśl morska i zachodnia Bernarda Chrzanowskiego'', w: ''[[Kronika Miasta Poznania]]'', nr 3/1989, s.99-112, ISSN 0137-3552</ref>. Członek [[Naczelna Rada Ludowa|Naczelnej Rady Ludowej]] w 1918 roku<ref>Dziennik Poznański, nr 281, rocznik 60, 7 grudnia 1918 roku, [b.n.s]</ref>.
Linia 31:
Przez wiele lat interesował się [[skauting]]iem. Wydał zbiór [[Gawęda (literatura)|gawęd]] dla [[Harcerstwo|harcerzy]] ''Z Ojczyzny''<ref>{{Cytuj |autor = Bernard Chrzanowski |tytuł = Z ojczyzny, wyd. 1925 |data = |data dostępu = 2018-10-01 |opis = Szkice do gawęd harcerskich |opublikowany = polona.pl |url = https://polona.pl/item/z-ojczyzny,NzUxODk3Mjg/4/#info:metadata}}</ref>. 16 maja 1937 odsłonił pomnik „Harcerzom poległym w walkach o niepodległość” na [[Malta (Poznań)|Malcie]] w [[Poznań|Poznaniu]]<ref>Pomnik „Harcerzom Wielkopolskim” poległym w walce o niepodległość 1918-1920 (ulotka). [[Chorągiew Wielkopolska ZHP]], 28 września 2013.</ref>.
W okresie międzywojennym zasiadał w [[Kapituła Orderu Odrodzenia Polski|Kapitule Orderu Odrodzenia Polski]], w której był skarbnikiem<ref>{{Cytuj pismo | tytuł = Nowa Kapituła Orderu „Odrodzenia Polski” | czasopismo = [[Gazeta Lwowska (1810–1939)|Gazeta Lwowska]] | strony = 1 | data = Nr 221 z 26 września 1936 | url = http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/plain-content?id=44568}}</ref>. W maju 1931 został wyróżniony godnością członka honorowego [[
Po wybuchu II wojny światowej, w grudniu 1939 wysiedlony przez Niemców z Poznania, zamieszkał w Warszawie. Zmarł 12 grudnia 1944 w pobliskim [[Konstancin-Jeziorna|Konstancinie]]. Pochowano go na cmentarzu w [[Skolimów-Konstancin|Skolimowie]], a w [[pogrzeb]]ie uczestniczyło tylko kilka osób<ref name=Lukom/>. W 1986, zgodnie z ostatnią wolą zmarłego, jego prochy przeniesiono na [[Cmentarz parafialny w Gdyni-Oksywiu]]{{odn|Sokołowska|Kwiatkowska|2003|s=242}}.
Linia 79:
[[Kategoria:Polscy posłowie do Reichstagu w Berlinie]]
[[Kategoria:Senatorowie IV kadencji (1935–1938)]]
[[Kategoria:Uczestnicy strajku dzieci
[[Kategoria:Urodzeni w 1861]]
[[Kategoria:Urzędnicy Ministerstwa byłej Dzielnicy Pruskiej]]
|