Wikipedia

Walentynian I: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
JCRZ (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
24 061 edycji
m ilustracja
Mix321 (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
87 947 edycji
drobne merytoryczne
Linia 37:
|wikicytaty =
}}
'''Walentynian I''', ''Flavius Valentinianus''<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Oliver Nicholson |tytuł = The Oxford Dictionary of Late Antiquity |data = 2018-04-19 |data dostępu = 2019-11-09 |isbn = 9780192562463 |wydawca = Oxford University Press |url = https://books.google.pl/books?id=A09WDwAAQBAJ&pg=PA1546&lpg=PA1546&dq=walens+cibalae&source=bl&ots=8vnDoMgNnz&sig=ACfU3U2IbICRACjQ8rIYxLIi_PjlMVyB2g&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwj_8ZfhkLzlAhWqtYsKHYBDDlgQ6AEwBHoECBIQAQ#v=onepage&q=walens%20cibalae&f=false |język = en}}</ref> (ur. [[321]] r. w Cibale w [[Panonia|Panonii]], zm. [[17 listopada]] [[375]] w Brigetio w Panonii) – [[Cesarze rzymscy|cesarz rzymski]] od 26 lutego 364 roku.
 
== Życiorys ==
Walentynian zaurodził się w 321 r. w Cibale w Panonii, a jego ojcem był Gracjan, wysoki rzymski oficer, sprawujący m.in. funkcję komesa Afryki. Za panowania [[Konstancjusz II|Konstancjusza]] był żołnierzem, -służył wjako 357 roku''protector'', pełnił funkcję trybuna legionowego w Galii i Mezopotamii<ref name=":0" /> i walczył w armii Juliana przeciwko barbarzyńcom nad Renem. Wraz z drugim oficerem został wysłany przez Juliana w rejon działania Barbacjona, operującego w okolicach Basilii (dzisiejszej Bazylei) dowódcy południowego skrzydła "kleszczy"„kleszczy” ofensywy przeciwko Alamanom. Oficerowie mieli zaobserwować wymykanie się Germanów przed frontem korpusu Barbacjona, przez co ten ich przepędził, informując dodatkowo Konstancjusza, że mieli podburzać jego żołnierzy. Cesarz w owe fałszywe oskarżenia uwierzył i kazał zwolnić obydwu ze służby. Walentynian wrócił do armii dwa lata później<ref>{{Cytuj |autor=Krawczuk, Aleksander. |tytuł=Poczet cezarzy rzymskich : dominat |data=1991 |isbn=8320710995 |wydanie=Wyd. 1 |miejsce=Warszawa |wydawca=Iskry |oclc=29991692}}</ref>.
 
ByłPo następcąśmierci cesarza [[Jowian]]a w lutym 364 r. Władałzgromadzenie zachodniącywilnych częściąi imperium;wojskowych rządydygnitarzy wew wschodniej[[Nicea|Nicaea]] częściproklamowało przekazałWalentyniana jego następcą. Ten natychmiast nadał swojemu bratu – [[Walens]]owi tytuł ''tribunus stabulorum'', ale już 28 marca przekazał mu rządy we wschodniej części imperium, a sam władał zachodnią częścią. PoObaj kilkuobjęli latachteż w tym samym roku konsulat – każdy w swojej części. W 367 r. mianował współcesarzem zachodniej części kilkuletniego synu, [[Gracjan (cesarz rzymski)|Gracjana]]<ref name=":0" />.
 
Walentynian mierzył się z problemami na granicy na [[Ren]]ie. W końcu 364 r. podjął delegację [[Alamanowie|Alemanów]], ale przekazał im mniejszy trybut niż ci oczekiwali, w związku z czym od 365 r. rozpoczęły się najazdy łupieżcze nad Renem. Walentynian dowiedział się o tym samym fakcie równocześnie z informacją o rebelii [[Prokopiusz|Prokopiusza]] na wschodzie. Po umocnieniu granicy Walentynian zwrócił się o pomoc do [[Burgundowie|Burgundów]], wrogów Alemanów, jednak ten plan się nie powiódł. Ostatecznie Theodosius Comes, ''magister equitum'' Walentyniana, pokonał Alemnaów i przesiedlił pokonanych do doliny [[Pad (rzeka)|Padu]]<ref name=":0" />.
Walentynian skoncentrował się na granicy na [[Ren]]ie. Pokonał [[Frankowie|Franków]] i [[Alamanowie|Alemanów]], następnie przeniósł się do [[Brytania|Brytanii]], gdzie pokonał [[Szkoci|Szkotów]] oraz [[Piktowie|Piktów]]. Przedsięwziął również kampanię przeciwko [[Maurowie|Maurom]] w północnej [[Afryka|Afryce]]. W 375 przeniósł się do [[Iliria|Ilirii]], gdzie usiłował stłumić bunt [[Sarmaci|Sarmatów]] i [[Kwadowie|Kwadów]]. Zmarł krótko po negocjacjach z tymi drugimi (prawdopodobnie doznał [[udar mózgu|udaru mózgu]] z wściekłości na oferowane przez nich warunki). Jego ciało odesłano do [[Konstantynopol]]a. Nowym cesarzem obwołano 4-letniego wówczas syna cesarza [[Walentynian II|Walentyniana II]], w którego imieniu rządził osiemnastoletni brat Gracjan. ▼
 
▲WalentynianPo skoncentrowałuspokojeniu sięsytuacji na granicy na [[Ren]]ie. Pokonał [[Frankowie|Franków]] i [[Alamanowie|Alemanów]], następnieWalentynian przeniósł się do [[Brytania|Brytanii]], gdzie pokonał [[Szkoci|Szkotów]] oraz [[Piktowie|Piktów]]. Przedsięwziął również kampanię przeciwko [[Maurowie|Maurom]] w północnej [[Afryka|Afryce]]. W 375 przeniósł się do [[Iliria|Ilirii]], gdzie usiłował stłumić bunt [[Sarmaci|Sarmatów]] i [[Kwadowie|Kwadów]]. Zmarł krótko po negocjacjach z tymi drugimi (prawdopodobnie doznał [[udar mózgu|udaru mózgu]] z wściekłości na oferowane przez nich warunki). Jego ciało odesłano do [[Konstantynopol]]a. Nowym cesarzem obwołano 4-letniego wówczas syna cesarza [[Walentynian II|Walentyniana II]], w którego imieniu rządził osiemnastoletni brat Gracjan.
 
Poślubił wdowę po cesarzu [[Magnencjusz]]u [[Justyna (cesarzowa rzymska)|Justinę]] i miał z nią troje dzieci.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Walentynian_I”