Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
informacje o wynikach ostatnich wyborów
→‎Wczesna historia: drobne redakcyjne
Linia 33:
PSOE została założona 2 maja 1879 roku w [[Madryt|Madrycie]] przez przywódcę ruchu robotniczego, [[Pablo Iglesias (1850–1925)|Pablo Iglesiasa]], oraz działaczy Hiszpańskiej Federacji Regionalnej I Międzynarodówki którzy odłączyli się od organizacji z powodu występowaniu w niej silnych tendencji [[anarchizm|anarchistycznych]]. 20 sierpnia tego samego roku zgromadzenie 40 osób przyjęło program nowego ugrupowania. Do 1881 roku PSOE działała nielegalnie. Partia wchodziła w skład [[Druga Międzynarodówka|II Międzynarodówki]]<ref name="portalwiedzy.onet.pl">[http://portalwiedzy.onet.pl/1033,,,,hiszpanska_socjalistyczna_partia_robotnicza,haslo.html ''Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza'' – WIEM, darmowa encyklopedia].</ref>.
 
Pierwszy zjazd PSOE odbył się w 1888 roku, partia postawiła sobie wówczas trzy cele – budowa społeczności bezklasowej, uspołecznienie środków produkcji i dojście do władzy klasy robotniczej. W tym samym roku powstała centrala związkowa, Powszechny Związek Pracujących (UGT). W partii dominowały tendencje reformistycznej stąd też partia realizować miała te cele na drodze parlamentaryzmu. Od początku istnienia partii, PSOE starała się łączyć ze sobą interesy burżuazji i klasy robotniczej<ref>''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s. 172.</ref><ref>''Historia Komunistycznej Partii Hiszpanii'', Warszawa 1966 s. 22.</ref>.
 
Pomimo raczej niewielkiej siły w późnych latach XIX wieku, PSOE brała aktywny udział w strajkach 1899 i 1902 roku. W wyborach z 1910 roku, będąc w sojuszu z partiami republikańskimi, Iglesias został pierwszym socjalistycznym członkiem hiszpańskich [[Kortezy|Kortezów]]. Dużym zagrożeniem dla partii była działalność popularnego w kraju ruchu anarchistycznego<ref>''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s. 172–173.</ref>.
Linia 39:
W czasie lat [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w partii wyłoniły się frakcje reformistyczne i rewolucyjne. Rewolucjoniści wywodzący się głównie z Federacji Młodzieży Socjalistycznej opowiedzieli się za włączeniem PSOE w skład [[Międzynarodówka Komunistyczna|III Międzynarodówki]].
 
W kwietniu 1920 roku rozłamowcy będący zwolennikami III Międzynarodówki założyli oddzielną partię, [[Komunistyczna Partia Hiszpanii|Komunistyczną Partię Hiszpanii]]. Od czasu rozłamu część szeregowych działaczy PSOE chciała aby również partia socjalistyczna dołączyła do Międzynarodówki Komunistycznej. W lipcu 1920 roku specjalny zjazd partii potwierdził przewagę tendencji reformistycznych a działacze prokomintenowscy[[Międzynarodówka Komunistyczna|prokominterowscy]] odeszli z szeregów partii i w kwietniu 1921 roku utworzyli Hiszpańską Robotniczą Partię Komunistyczną. W listopadzie obydwie grupy komunistów zjednoczyły się w jedną partię<ref>''Partie Socjaldemokratyczne Europy'', Książka i Wiedza, 1982, s. 173.</ref>.
 
Mimo tendencji reformistycznych, PSOE w 1919 roku protestowała przeciwko interwencji zachodu w [[Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka|Rosji Radzieckiej]]. Przed tymi wydarzeniami w Hiszpanii doszło do wystąpień proletariatu i chłopów wyrażających poparcie dla rewolucji rosyjskiej. Decyzja o poparciu rewolucji była więc spowodowana głównie chęcią utrzymania wpływów społecznych wśród tych klas.