Konserwant: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
źródła/przypisy
Linia 1:
'''Środki konserwujące''', '''chemiczne środki konserwujące''', '''konserwanty''', antyseptyki - [[Związek chemiczny|związki chemiczne]], lub [[Mieszanina|mieszaniny]] związków [[Dodatki do żywności|dodawane do żywności]], [[Pasza (rolnictwo)|pasz]], [[Kosmetyki|kosmetyków]] aby powstrzymać lub spowolnić psucie się tych produktów przez zmniejszenie szybkości lub całkowite zahamowanie mikrobiologicznych i enzymatycznych procesów powodujących psucie i obniżanie jakości produktu w konsekwencji przedłużając jego [[Termin przydatności do spożycia|przydatność do spożycia]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 września 2008 r. w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych |data dostępu = 2019-10-17 |opublikowany = prawo.sejm.gov.pl |url = http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20081771094}}</ref><ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Konserwant – Słownik Bezpieczeństwa Żywności |data dostępu = 2019-10-17 |opublikowany = www.cbr.gov.pl |url = https://www.cbr.gov.pl/slownik_bezp_zywn/index.php/Konserwant}}</ref><ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Konserwanty |data dostępu = 2019-10-17 |opublikowany = Encyklopedia Zarządzania |url = https://mfiles.pl/pl/index.php/Konserwanty |język = pl}}</ref>.
 
Substancje te są stosowane do efektywnego utrwalania [[Żywność|żywności]], kosmetyków, leków, pasz itd. bowiem już w [[Dawka|dawce]] nieprzekraczającej 1% (najczęściej 0,1 - 01–0,2%) działają silnie bakteriobójczo, grzybobójczo<ref name=":0" /><ref name=":1" />.
 
== Podział konserwantów ==
* konserwanty chemiczne - substancje konserwujące wytwarzane w sposób sztuczny. Ich wykaz znajdują się na „[[Numer E|liście E]]” mają zakres numerów E200–E299. Można je podzielić na [[antyseptyki]] i [[antybiotyki]]<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Konserwanty, które wyślą cię do kostnicy |data dostępu = 2019-10-17 |opublikowany = www.fronda.pl |url = https://www.fronda.pl/a/konserwanty-ktore-wysla-cie-do-kostnicy,83830.html |język = pl}}</ref>.
 
* konserwanty naturalne - są to pospolite substancje wykorzystywane od wieków do konserwowania żywności m.in. [[Sól kuchenna|sól]], [[cukier]], [[ocet]], przyprawy, dym wędzarniczy<ref name=":2" />.
* konserwanty chemiczne - substancje konserwujące wytwarzane w sposób sztuczny. Ich wykaz znajdują się na „[[Numer E|liście E]]” mają zakres numerów E200–E299. Można je podzielić na [[antyseptyki]] i [[antybiotyki]]<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Konserwanty, które wyślą cię do kostnicy |data dostępu = 2019-10-17 |opublikowany = www.fronda.pl |url = https://www.fronda.pl/a/konserwanty-ktore-wysla-cie-do-kostnicy,83830.html |język = pl}}</ref>.
* konserwanty naturalne - są to pospolite substancje wykorzystywane od wieków do konserwowania żywności m.in. [[Sól kuchenna|sól]], [[cukier]], [[ocet]], przyprawy, dym wędzarniczy<ref name=":2" />.
 
== Sposób działania ==
Działanie konserwantów może polegać na:
 
* działaniu niszczącym na [[Błona komórkowa|błonę komórkową]] lub [[Ściana komórkowa bakterii|ścianę komórkową]] mikroorganizmów<ref name=":0" />
Linia 18 ⟶ 17:
Biorąc pod uwagę standardowe narażenie na daną substancję, wszystkie dodatki do żywności, w tym konserwanty są oceniane pod kątem bezpieczeństwa dla zdrowia, jeśli dana substancja jest uznana za bezpieczną zostaje umieszczona w [[Numer E|międzynarodowym systemie numerycznym INS]] (ang. International Numbering System for Food Additives).
 
W UE kontrolą i badaniem substancji konserwujących zajmuje się m.in. [[Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności]], [[Komisja Europejska|Komisja]] i [[Rada Europejska]], [[Parlament Europejski]], także międzynarodowe komisje zrzeszająca ekspertów z [[Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa|Organizacji ds. Żywności i Rolnictwa]] (FAO) i [[Światowa Organizacja Zdrowia|Światowej Organizacji Zdrowia]] (WHO). W Polsce, aktualne informacje o substancjach stosowanych w [[Przemysł spożywczy|przemyśle spożywczym]] znajdują się w [[Monitor Polski|Monitorze Polskim]] (Dzienniku Urzędowym RzeczpospolitejRzeczypospolitej Polskiej)<ref name=":2" />.
 
=== Wpływ na organizm ludzki ===
Substancje konserwujące mają bardzo wiele zalet, jednak ich stosowanie może wiązać się w pewnych okolicznościach z ryzykiem dla organizmu ludzkiego<ref name=":2" /><ref>{{Cytuj |tytuł = „E” w żywności bez kontroli - Najwyższa Izba Kontroli |data dostępu = 2019-10-17 |opublikowany = www.nik.gov.pl |url = https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/gospodarka/e-w-zywnosci-bez-kontroli.html}}</ref>.
 
* mogą niekorzystnie oddziaływać na pewne grupy ludności m.in. [[Niemowlę|niemowlętaniemowlę]]ta, [[Dziecko|dzieci]], osoby starsze obniżając ich odporność.
* mogą wywoływać [[Alergia pokarmowa|alergie]] lub [[NietolerancjaNadwrażliwość pokarmowa|nietolerancje pokarmowe]] np. [[siarczyny]]
* mogą mieć działanie rakotwórcze np. [[azotany]], [[azotyny]] mogą przekształcać się rakotwórcze [[Nitrozoaminy|nitrozaminy]]
* konserwanty pochodzące z rożnych źródeł mogą się kumulować wywołując niepożądane objawy
* niektóre konserwanty wchodzą w interakcję z [[Lek|lekamilek]]ami lub dają niepożądane działanie farmakologiczne.
 
== Cechy dobrego konserwantu ==
 
* brak [[Toksyczność|toksyczności]], działania alergizującego i drażniącego
* rozpuszczalność wystarczająca do właściwej konserwacji produktu
Linia 36 ⟶ 34:
* brak zapachu, smaku, barwy
* trwałość i aktywność biobójczą w środowisku o różnym pH i temperaturze
* w przypadku kosmetyków - brak zdolności przenikania przez skórę
* odporność na światło i tlen
* aktywność przeciwdrobnoustrojowa w niskich stężeniach