Skrajna prawica: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Zabezpieczył „Skrajna prawica”: częste wandalizmy ([edytowanie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (wygasa 11:32, 8 lis 2019 (UTC)) [przenoszenie=Dozwolone tylko dla użytkowników automatycznie zatwierdzonych] (wygasa 11:32, 8 lis 2019 (UTC))) |
Poprawiłem błędy |
||
Linia 1:
[[Plik:Jmaistre.jpg|thumb|160px|[[Joseph de Maistre]], lider skrajnego, reakcyjnego nurtu legitymistów w czasie rewolucji francuskiej]]
[[Plik:Bundesarchiv Bild 102-02134, Bad Harzburg, Gründung der Harzburger Front.jpg|thumb|160px|Członkowie [[Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników|NSDAP]] i skrajnie prawicowej [[Niemiecka Narodowa Partia Ludowa|Niemieckiej Narodowej Partii Ludowej]] w okresie działania [[Front harzburski|Frontu Harzburskiego]]]]
'''Skrajna prawica''' – nieostry i niejednoznaczny termin, używany na określenie osób, ideologii i ugrupowań o poglądach [[prawica|prawicowych]], charakteryzujących się skrajnym programem lub radykalnymi metodami działania, a czasem po prostu znajdujących się najdalej od [[centrum (opcja polityczna)|centrum]]. W sprawach gospodarczych skrajna prawica zazwyczaj opowiada się za
== Historia i podział skrajnej prawicy ==
Pojęcie to pojawiło się po [[rewolucja francuska|rewolucji francuskiej]] i mianem skrajnej prawicy określano ugrupowania, które odmawiały przyjęcia republiki, a domagały się powrotu do monarchii<ref>Davies, Peter, ''The Extreme Right in France, 1789 to the Present: From De Maistre to Le Pen''. London, England; New York City, United States: Routledge, 2002. s. 40</ref>. Następnie, obok [[tradycjonalizm|tradycyjnych konserwatystów]], za skrajną prawicę zaczęto uważać również ideologie nacjonalistyczne lub narodowo konserwatywne. Współcześnie ze skrajną prawicą wiążą się ruchy nacjonalistyczne, monarchistyczne, ksenofobiczne, rasistowskie, religijnie fundamentalistyczne czy też reakcyjne<ref>Carlisle, Rodney P., ed., ''The Encyclopedia of Politics: The Left and the Right, Volume 2: The Right'' (Thousand Oaks, California, United States; London, England; New Delhi, India: Sage Publications, 2005) s. 693</ref>. Skrajna prawica sama w sobie zawiera troistość, tzn. ma „swoją” prawicę, „swoje” centrum i „swoją” lewicę, oraz ekstrema<ref>{{cytuj książkę |autor = Rafał Łętocha (red.)|tytuł = Religia – polityka – naród. Studia nad współczesną myślą polityczną|wydawca = Nomos|miejsce = Kraków|rok = 2010|strony = 47-69}}</ref>. Wg prof. Jacka Bartyzela "skrajną prawicą prawicy" jest klasyczny konserwatyzm (w różnych odmianach i postaciach), a "skrajną lewicą prawicy" są ruchy nacjonalistyczne i socjalne (np. narodowy radykalizm, narodowy bolszewizm, itd.).
Często pojęcie skrajna prawica jest też używane do opisania ideologii [[faszyzm]]u, [[neofaszyzm]]u, [[narodowy socjalizm|narodowego socjalizmu]] i [[neonazizm]]u<ref>{{cytuj książkę |autor = Peter Davies, Derek Lynch|tytuł = The Routledge Companion to Fascism and the Far Right|wydawca = Routledge|miejsce = Londyn|rok = 2002|strony = 2-5|isbn = 0-203-99472-8}}</ref><ref>Carlisle, Rodney P.,''The Encyclopedia of Politics: The Left and the Right'', cz.2: The Right (Thousand Oaks, California, United States; London, England; New Delhi, India: Sage Publications, 2005) s. 694.</ref><ref>Horst, Junginger, "The Study of Religion Under the Impact of Fascism" w: Numen Book Series, cz. 117 (Brill, 2008) s. 273.</ref><ref>Eatwell, Roger: "A 'Spectral-Syncretic Approach to Fascism', The Fascism Reader, Routledge, 2003 s. 71–80</ref>. Sam nazizm przez niektórych autorów jest określany jako wróg prawicy<ref>J. Bartyzel, ''Próba teoretyzacji pojęcia „prawica”'', [w:] ''Religia - polityka - naród. Studia nad współczesną myślą polityczną'', red. R. Łętocha, Kraków 2010, s. 55.</ref>, podczas gdy wg innych jest szczególną formą [[Rewolucja konserwatywna|konserwatyzmu]]<ref>{{cytuj książkę |autor = Roger Woods|tytuł = The Conservative Revolution in the Weimar Republic|wydawca =Palgrave Macmillan|miejsce = Londyn|rok = 1996|strony = 62-65|isbn =978-1-349-39646-7}}</ref>, a jego rasistowska doktryna ma swoje korzenie w pismach myślicieli związanych z prawicą francuską ([[Arthur de Gobineau]])<ref>{{cytuj książkę |autor = Hanna Arendt|tytuł = Korzenie totalitaryzmu|wydawca =Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne|miejsce = Warszawa|rok = 2008|strony = 249-254|isbn = 978-83-61408-83-3}}</ref>.
| |||