Gramatyka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
+ |
drobne redakcyjne |
||
Linia 9:
W postaci stosowanej gramatykę rozumie się przede wszystkim jako opis struktury, tej części systemu językowego, która odnosi się do sposobu łączenia jednostek, zwłaszcza w kontekście tworzenia zdań. Istnieją jednak różne koncepcje pojmowania gramatyki i rozgraniczania jej elementów. [[Ferdinand de Saussure]] uznawał, że [[słownictwo|zasobu słownego]] nie można ściśle oddzielić od gramatyki; podejście tradycyjne, absolutyzujące poszczególne części gramatyki, traktuje ją zaś nadal jako pewien konglomerat złożony z tych składników. Skrajne stanowisko zajmuje tu [[Noam Chomsky]], który gramatykę w zasadzie utożsamił ze [[syntaktyka (językoznawstwo)|składnią]]{{odn|Čermák|2011|s=130}}.
Poza kontekstem językoznawczym miano gramatyki przypisuje się rozmaitym aspektom [[uzus językowy|praktyki językowej]], a sam termin bywa szczególnie kojarzony z regulacjami poprawnościowymi<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Dace Strelēvica-Ošiņa |tytuł = The Language of Correctness: Some Terms of Latin Origin |czasopismo = Antiquitas Viva |data = 2019 |issn = 2255-9779 |wolumin = 5 |s = 186 |doi = 10.22364/av5.16 |url = http://doi.org/10.22364/av5.16 | język=en}}</ref>. Stąd wywodzi się popularne pojęcie [[grammar nazi]], powiązane z potocznym sposobem ujmowania gramatyki<ref name=":0" />. Potocznie pod pojęciem gramatyki rozumie się nie tylko morfologię czy składnię, ale także [[Wymowa|wymowę]], [[Stylistyka|stylistykę]]<ref name=":0" /> czy nawet [[Ortografia|ortografię]]<ref name=":1" />. Normy ortograficzne nie są jednak częścią [[system językowy|systemu językowego]] ani gramatyki, lecz odgórnie narzuconymi przepisami, rządzącymi zewnętrzną szatą języka<ref name=":1">{{Cytuj |url= https://karelsykora.blog.idnes.cz/blog.aspx?c=492777 |autor=Karel Sýkora |data=2016-01-26 |język=cs|data dostępu=2019-06-03|tytuł=Jaký je vlastně rozdíl mezi gramatikou a pravopisem? |opublikowany=Blog iDNES.cz}}</ref><ref>{{Cytuj książkę |autor link=Andrzej Markowski (językoznawca) |nazwisko=Markowski |imię=Andrzej |tytuł=Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN |miejsce=Warszawa |data =2004 |strony=1636}}</ref>.
[[Gramatyczność]] (poprawność gramatyczna) to własność struktur językowych (przede wszystkim zdań) polegająca na ich zgodności z zasadami gramatycznymi. Wyrażenia spełniające reguły gramatyki nie muszą być jednak [[akceptowalność|akceptowalne]] pod względem semantycznym (por. zdanie ''Ta długa głupota szczekała prostopadle'', uwydatniające różnicę między gramatyką a semantyką). Obserwuje się priorytetyzację prawideł semantycznych nad gramatycznymi. Podstawowa komunikacja możliwa jest bowiem nawet bez znajomości gramatyki, umożliwia ją proste zestawienie leksemów (''Ja ten klucz jutro oddać ten pani''){{odn|Čermák|2011|s=131}}.
| |||