Wielki głód na Ukrainie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
Popups: Przywrócenie wersji autora M.Tomma z dnia 2019-11-29 23:30:58
Linia 10:
[[Plik:In this place digging graves is strictely forbidden.jpg|thumb|Napis: ''Tu kategorycznie zabrania się pochówku ludzi'' – [[Charków]] 1933. [[Alexander Wienerberger]]]]
[[Plik:Охорона врожаю у колгоспі.jpg|thumb|Uzbrojona ochrona pól kołchozowych, [[Rejon połtawski|rejon Połtawy]] 1932]]
'''Wielki głód na Ukrainie, Hołodomor''' ({{w języku|uk|Голодомор}}, dosł. ''[[Głód|zamorzenie głodem]]'') – wywołana sztucznie przez [[komunizm|komunistyczne]] władze [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] [[klęska głodu]] w latach 1932–1933 w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], która szczególne nasilenie przybrała na terytorium ówczesnej [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]] (dzisiejsza [[Ukraina]] wschodnia i centralna). Systemowe działania władz sowieckich, które wywołały masowy głód, wynikały ze sprzeciwu ludności wsi [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]] wobec wprowadzonej na przełomie 1929/1930 przez kierownictwo [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|WKP(b)]] i władze państwowe [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] polityki przymusowej [[kolektywizacja w ZSRR|kolektywizacji]] rolnictwa i bezwzględnej egzekucji przez organy państwowe ZSRR (ze zwartymi oddziałami wojsk wewnętrznych [[OGPU]] i oddziałami [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] włącznie) narzuconych chłopom obowiązkowych, nieodpłatnych [[kontyngent]]ów dostaw produktów rolnych w wymiarze przekraczającym możliwości produkcyjne wsi. [[Rafał Lemkin]], twórca koncepcji i definicji [[Ludobójstwo|ludobójstwa]], w wykładzie ''Sowieckie ludobójstwo na Ukrainie'', wygłoszonym w nowojorskim Manhattan Centre w dwudziestą rocznicę ''Hołodomoru'' (1953), uznał sztucznie wywołany przez władze sowieckie głód na Ukrainie lat 1932–1933 za klasyczny przykład takiej zbrodni<ref>''The third prong of the Soviet plan was aimed at the farmers, the large mass of independent peasants who are the repository of the tradition, folklore and music, the national language and literature, the national spirit, of Ukraine. The weapon used against this body is perhaps the most terrible of all – starvation. Between 1932 and 1933, 5,000,000 Ukrainians starved to death, an inhumanity which the 73rd Congress decried on 28 May 1934. (…) Between 1920 and 1939, the population of Ukraine changed from 80% Ukrainian to only 63%. In the face of famine and deportation, the Ukrainian population had declined absolutely from 23.2 million to 19.6 million, while the non – Ukrainian population had increased by 5.6 million. When we consider that Ukraine once had the highest rate of population increase in Europe, around 800,000 per year, it is easy to see that the Russian policy has been accomplished. (…) This is not simply a case of mass murder. It is a case of genocide, of the destruction, not of individuals only, but of a culture and a nation''. Raphael Lemkin Papers, The New York Public Library, Manuscripts and Archives Division, Astor, Lenox and Tilden Foundation, Raphael Lemkin ZL-273. Reel 3. Published in: Lubomyr Luciuk (ed): ''Holodomor: Reflections on the Great Famine of 1932–1933 in Soviet Ukraine'', Kingston 2008, The Kashtan Press, {{ISBN|978-1896354330}} [http://www.uccla.ca/SOVIET_GENOCIDE_IN_THE_UKRAINE.pdf Raphael Lemkin, ''Soviet Genocide in the Ukraine'' – wersja elektroniczna].</ref>.
 
Według różnych szacunków Hołodomor spowodował śmierć około 6–10 milionów ludzi<ref>Christopher Andrew, [[Oleg Gordijewski]]: ''KGB'', tłumaczył Rafał Brzeski, [[Bellona (wydawnictwo)|Wydawnictwo Bellona]], Warszawa 1997, {{ISBN|83-11-08667-2}}, s. 120.</ref><ref>{{Cytuj|autor = [[Norman Davies]]; |tytuł = Europa |data = 1999 |isbn = 83-7006-883-9 |miejsce = Kraków |wydawca = Wydawnictwo Znak |s = 1024 |oclc = 45745212}}</ref><ref>[[Stéphane Courtois]], [[Nicolas Werth]], Jean-Louis Panné, [[Andrzej Paczkowski]], Karel Bartosek, Jean-Louis Margolin: ''„Czarna Księga Komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania”'' Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, {{ISBN|83-7180-326-5}}, s. 158.</ref><ref name=":0" />, z czego minimum 3,3 miliona na terytorium [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]]<ref>''Ogółem na sowieckiej Ukrainie wskutek głodu i związanych z nim chorób zmarło nie mniej niż 3,3 miliona obywateli sowieckich, a w całym Związku Radzieckim zmarła w przybliżeniu taka sama (według przynależności narodowej) liczba Ukraińców.'' [[Timothy Snyder]]: ''Skrwawione ziemie: Europa między Hitlerem a Stalinem'', Świat książki, Warszawa 2011, {{ISBN|9788324722785}}, s. 75.</ref>. W latach 1921–1947 wskutek trzech klęsk głodu (w 1921–1923, 1932–1933 i 1946–1947) życie straciło około 10 milionów mieszkańców Ukrainy<ref>{{Cytuj|tytuł = Nowa Encyklopedia Powszechna PWN |data = 2004 |isbn = 83-01-14179-4 |wolumin = 8 |inni = Bartłomiej Kaczorowski (red.); Wojciech Baturo (red.) |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN |s = 385 |oclc = 830615777}}</ref>.
Linia 107:
Od 1998 roku [[Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu i Represji Politycznych|Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu]] (od 2004 Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu i Represji Politycznych) jest [[święto państwowe|świętem państwowym]] [[Ukraina|Ukrainy]] obchodzonym corocznie w czwartą sobotę listopada<ref>[http://zakon5.rada.gov.ua/laws/show/1310/98 Про встановлення Дня пам'яті жертв голодоморів] – У К А З ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ {{lang|uk}}.</ref>. Święto zostało ustanowione dekretem prezydenta [[Łeonid Kuczma|Leonida Kuczmy]].
 
Oprócz samej edukacji szkolnej organizowane są uroczystości pamięci ofiar Wielkiego Głodu, czy też okazjonalne ekspozycje fotograficzne w większych miastach Ukrainy<ref name="sewastopol">W 2009 r. w [[Sewastopol]]u miała miejsce wystawa zorganizowana przez [[Służba Bezpieczeństwa Ukrainy|Służbę Bezpieczeństwa Ukrainy]] poświęcona ofiarom Wielkiego Głodu. Z sześciu zdjęć, które zaprezentowano na wystawie, według zastępcy Rady Miasta Sewastopola Andrieja Merkulowa cztery przedstawiały ofiary głodu na Powołżu i kryzysu w USA. Informację podały media rosyjskie [http://www.tvn24.pl/12691,1589910,,,sb-sfalszowala-zdjecia-z-wielkiego-glodu,wiadomosc.html ''SB sfałszowała zdjęcia z "Wielkiego Głodu"'' (http://www.tvn24.pl)]. Wątpliwy plakat wisiał na sali przez kilka dni. Później Służba Bezpieczeństwa Ukrainy potwierdziła fakt ekspozycji fałszywych zdjęć. Stwierdzono jednocześnie, że zostały one dołączone z inicjatywy własnej sewastopolskich funkcjonariuszy SBU do ekspozycji, wystawianej w szeregu miast Ukrainy i nie budzącej zastrzeżeń. Doradca szefa SBU [[Wołodymyr Wjatrowycz]] w wywiadzie do dziennika ''[[Ukraińska prawda]]'' stwierdził że ''przez nieznajomość/zaniedbanie/złą wolę rozmieścili zdjęcia czasów [[Wielki kryzys|wielkiego kryzysu]] w USA'' i określił incydent jako element ''wojny informacyjnej przeciw Ukrainie'' [http://www.pravda.com.ua/news/2009/3/16/91413.htm Володимир В’ятрович, ''Росія створила музей голодомору в Севастополі''].</ref>.
 
=== Śledztwo na Ukrainie w sprawie Wielkiego Głodu i wyrok sądu w sprawie ===
Linia 163:
* [[ukraińska polityka historyczna]]
* [[plan głodowy]]
* [[klęskaKlęska głodu w Tatarstanie 1921–19221921-1922]]
 
== Przypisy ==
Linia 173:
* [[Jan Jacek Bruski]]: [http://www.pism.pl/zalaczniki/Europa21Bruski.pdf ''Большой голод на Украине в свете документов польской дипломатии и разведки'']. w: „Европа. Журнал Польского Института Международных Дел” (Warszawa) 2006, T. 6, № 4 (21), s. 97–152.
* Jan Jacek Bruski: ''Polska wobec Wielkiego Głodu na Ukrainie 1932–1933''. w: ''Polska – Ukraina – Osadczuk. Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Bohdanowi Osadczukowi w 85. rocznicę urodzin'', red. [[Bogumiła Berdychowska]], Ola Hnatiuk, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2007, s. 213–246.
* {{Cytuj|autor = *[[Robert Conquest]]; |tytuł = The Harvest of Sorrow: Soviet Collectivization an the Terror- Famine |data = 1986 |isbn = 0-19-504054-6 |miejsce = New York |wydawca = Oxford university Press |oclc = 831316888}}
* ''The Foreign Office and the Famine. British Documents on Ukraine and the Great Famine of 1932–1933'', Kingston, Ontario – Vestal, New York 1988.
* [[Andrea Graziosi]]: ''Lettere da Kharkov. La carestia in Ucraina e nel Caucaso del Nord nei rapporti dei diplomatici italiani, 1932–33'', Torino 1991