Regulacja językowa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
+
drobne merytoryczne
Linia 4:
Sposób sprawowania regulacji zmienia się na przestrzeni historii, stosownie do kontekstu społecznego i lingwistycznego. Regulacja może być umotywowana chęcią ochrony wartości narodowych, odczuwanym zagrożeniem języka czy też chęcią utrzymania w języku „porządku”. Bywa postrzegana jako klucz dla podtrzymania egzystencji [[naród|narodu]]{{odn|Nebeská|2017}}.
 
Wątpliwości budzi zasadność regulacji językowej, a także stopień jej intensywności. Według części autorów regulacja jest zbędna i nieuzasadniona lingwistycznie; wychodzą oni z założenia, że nie należy ingerować w spontaniczny [[ewolucja języka|rozwój języka]]{{odn|Nebeská|2017}}{{Refn|grupa = uwaga|nazwa = nota1|Jak zauważa czeski językoznawca [[Václav Cvrček]], nie istnieją żadne dowody wskazujące na to, aby w czasach przedlingwistycznych istniały większe bariery komunikacyjne niż dzisiaj{{r|vc}}. Zdaniem Cvrčka brak regulacji nie czyni języka mniej funkcjonalnym ani mniej zrozumiałym{{r|vc}}. Uwagę zwraca również fakt, że większość języków świata doskonale funkcjonuje bez interwencji regulacyjnych{{r|vc}}.}}. Spotyka się również opinię, że język standardowy, jako produkt rozwoju społecznego, nie musi podlegać formalnej regulacji, jako że użytkownicy języka są zwykle świadomi tego, kiedy powinni się posłużyć narzędziem komunikacji „wyższej”{{r|Václav Cvrček2008}}. W XX wieku działalność [[preskryptywizm (językoznawstwo)|preskryptywistyczna]], w tym regulacyjna, została w dużej mierze wyłączona poza zakres zainteresowań językoznawstwa europejskiego, znacznie dystansującego się od wartościowania [[zmiana językowa|zmian językowych]]{{r|Loreta Vaicekauskienė2018-s339}}. Współcześni zwolennicy regulacji wskazują jednak na kulturotwórczą funkcję języka, wolę użytkowników języka do zwiększania kultury mowy, a także potrzebę poszerzania walorów ekspresyjnych języka{{odn|Nebeská|2017}}. Regulacja języka ma ponadto umożliwiać odpowiednie ukierunkowanie rozwoju językowego, pozwalającepozwalając na usprawnienie komunikacji i przyswajania języka{{r|cjal}}.
 
Wpływ formalnej regulacji na [[praktyka językowa|praktykę językową]], w tym na kształt ustandaryzowanego języka ogólnego, ma charakter wysoce ograniczony{{r|M A K Halliday Colin Yallop2007-s42-49}}. W potocznym obiegu można spotkać mylne przekonanie, jakoby gremia regulacyjne miały moc „dopuszczania” bądź „wprowadzania” form do języka. W rzeczywistości instytucje tego rodzaju mogą jedynie doradzać w zakresie stosowania języka, kodyfikować jego normatywną postać – nie mogą jednak „zatwierdzać” elementów językowych<ref name=rjp>http://www.rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=677:kodyfikacja-normy&catid=44&Itemid=145</ref>. Regulatorzy angażują się przy tym w ustalanie konwencji ortograficznych, które w odróżnieniu od [[gramatyka|gramatyki]] tworem sztucznym<ref name=":1">{{Cytuj |url= https://karelsykora.blog.idnes.cz/blog.aspx?c=492777 |autor=Karel Sýkora |data=2016-01-26 |język=cs|data dostępu=2019-06-03|tytuł=Jaký je vlastně rozdíl mezi gramatikou a pravopisem? |opublikowany=Blog iDNES.cz}}</ref>; czyni to np. [[Rada Języka Polskiego]]<ref name=rjp/>.
 
W węższym rozumieniu regulacja językowa to ingerencja w praktykę językową mająca na celu wprowadzenie lub wyeliminowanie pewnych świadomych skojarzeń, przeprowadzana zwykle przez instytucje państwowe{{r|b}}.