Dłużyna Dolna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: zmiana szablonu {{Wieś infobox}} na {{Polska miejscowość infobox}}
Kalamarnica (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Linia 29:
 
== Historia ==
Dłużyna Dolna leży we wschodniej części [[Łużyce Górne|Górnych Łużyc]], choć w pierwszej połowie XIV w. i od 1815 związana ściślej z [[Dolny Śląsk|Dolnym Śląskiem]]. Założona (wraz z [[Dłużyna Górna|Dłużyną Górną]] jako jedna wieś) przypuszczalnie w pierwszych dziesięcioleciach [[XIII]] w., w wyniku kolonizacji Górnych Łużyc podjętej przez królów czeskich. Przez wiele stuleci była jedną z największych wsi puszczańskich rady miejskiej [[Zgorzelec|Zgorzelca]].
 
Pierwotnie obydwie części wsi, tj. Dłużyna Dolna i Dłużyna Górna, należały do Penzigów z [[Pieńsk]]a. Jednak już w drugiej połowie XIII w. Dłużyna Górna znalazła się w rękach rodziny szlacheckiej, która przybrała sobie nazwisko von Langenau. Dłużynę Dolną Penzigowie trzymali znacznie dłużej, ale i ta część wymykała się im stopniowo z rąk. Od 1319 wraz z pobliskim [[Pieńsk]]iem wieś stanowiła część [[Piastowie|piastowskiego]] [[Księstwo jaworskie|księstwa jaworskiego]], jednego z polskich księstw dzielnicowych na Dolnym Śląsku<ref>Hermann Knothe, ''Geschichte des Oberlausitzer Adels und seiner Güter'', Leipzig, Breitkopf & Härtel, 1879, s. 568-569</ref>, po czym jeszcze w XIV wieku przypadła [[Królestwo Czech|Czechom]] (z przerwą na panowanie [[Królestwo Węgier|Węgier]] w latach 1469-1490). W [[1382]] r. rodzina von Penzig przekazała 8 gospodarstw w Dłużynie Dolnej swemu wierzycielowi, kanonikowi Janowi Punzelowi. Ten z kolei jeszcze w tym samym roku ofiarował wspomniane gospodarstwa pieńskiemu kościołowi św. Krzyża. Chłopów zamieszkujących tę niewielką, kościelną część Dłużyny aż po wiek [[XIX]] nazywano ''ołtarzowymi ludźmi''. W [[1491]] r. wykupiła ich rada miejska [[Zgorzelec|Zgorzelca]] razem z ''państwem pieńskim''. Pod koniec pierwszej połowy [[XV]] w. Penzigowie wyzbyli się innego fragmentu ''Dolnej Wsi''. Początkowo jego właścicielem był Hieronim Proffen ze Zgorzelca. Jednak już w [[1452]] r. kupił go Kacper von Nostitz, pan [[Zamek Czocha|zamku Czocha]] i Rózborka (Rothenburga). Nostitzowie rozporządzali tym majątkiem do [[1510]] r., czyli do momentu wykupu owej części Dłużyny Dolnej przez Hansa Frenzla. W [[1583]] r. sukcesja Frenzlów znalazła się we władaniu zgorzeleckiej rady miejskiej. Pozostaje jeszcze do omówienia inny fragment Dłużyny Dolnej, który prawdopodobnie już na początku lat 70. XV wieku dostał się zięciowi Mikołaja von Penziga, Krzysztofowi von Talkenberg. W [[1494]] r. Talkenberg odstąpił go radzie miejskiej ze Zgorzelca. U schyłku [[XV]] w. we wsi znajdowały się co najmniej 3 młyny, karczma i 8 stawów hodowlanych.
 
W okresie przynależności miejscowości do magistratu zgorzeleckiego Dłużyna rozrastała się i stawała się coraz ludniejszą wsią, lecz spadały na nią też rozmaite klęski. W latach [[1640]]-[[1641]] (czas [[wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]]) zanotowano w Dłużynie wizytę szwedzkiego pułkownika Wanke, który zażądał od mieszkańców wsi wysokiej [[kontrybucja|kontrybucji]]. W styczniu [[1757]] r., a więc już na samym początku [[wojna siedmioletnia|wojny siedmioletniej]], we wsi pojawili się [[Królestwo Prus|Prusacy]]. [[10 września]] tegoż roku przemaszerował przez Dłużynę silny oddział pruski. Tylko tego jednego dnia wyciągnięto od mieszkańców wsi 6346 talarów. Działania wojenne w [[1813]] r. przyniosły miejscowości może jeszcze większe straty materialne. Już [[22 lutego]] [[1813]] pokazały się we wsi [[Kozacy|oddziały kozackie]]. Po bitwie budziszyńskiej ([[22 maja|22]]-[[28 maja]] [[1813]]) Dłużynę splądrowali wpierw [[Rosjanie]] z Prusakami, a następnie żołnierze francuscy i włoscy. Ludność wsi wraz z inwentarzem musiała chować się po lasach puszczańskich. Obliczono, że w latach [[1813]]-[[1815]] w Dłużynie stacjonowało blisko 31 tys. żołnierzy różnych armii. W [[1817]] r. wymieniane są 2 szkoły, 2 składnice drewna, 1 tartak oraz 4 bielniki. Z kolei w [[1845]] r. podaje się tutaj 3 młyny wodne, 1 olejarnię, 1 browar, 1 tartak, 2 cegielnie, 3 bielniki, 28 rzemieślników i 14 handlarzy.