Armia Krajowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Znacznik: Anulowanie edycji |
m jak za trudny wyraz - można poprawić, , drobne redakcyjne |
||
Linia 273:
Po zakończeniu II wojny światowej żołnierze Armii Krajowej byli prześladowani przez władze komunistyczne - byli aresztowani przez [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego]], więzieni i mordowani. Wszelkie informacje na temat działalności AK w czasie wojny jak po jej zakończeniu podlegały cenzurze. Jeszcze w 1974 roku w zaleceniach dla cenzorów [[Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk]] zakazał publikowania jakichkolwiek informacji dotyczących upamiętnienia, a nawet publikacji [[nekrolog]]ów w prasie. [[Tomasz Strzyżewski]] w swojej książce o cenzurze w PRL cytuje oficjalny tajny dokument urzędu kontroli podając zakres ingerencji cenzorskich: „Nekrologi, inseraty i inne formy w prasie, radio i TV oraz klepsydry itp. zapowiadające różne spotkania na cmentarzach, przy pomnikach, miejscach walk itp. (z okazji rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, bądź jego poszczególnych epizodów) byłych żołnierzy zgrupowań, oddziałów itp. AK oraz innych prawicowych organizacji uczestniczących w powstaniu warszawskim nie mogą być zwalniane do publikacji. Mogą być natomiast zwalniane nekrologi i informacje o nabożeństwach odbywających się w kościołach”{{odn|Tomasz Strzyżewski|2015|s=113}}.
Podejście władz do AK zmieniło się częściowo po [[Polski październik 1956|przełomie październikowym w 1956]]. Wówczas to ukazały się pierwsze książki i publikacje (np. [[Kolumbowie. Rocznik 20|''Kolumbowie. Rocznik 1920'']] autorstwa [[Roman Bratny|Romana Bratnego]]), a także filmy fabularne (jak choćby [[Kanał (film)|''Kanał'']] w reż. [[Andrzej Wajda|Andrzeja Wajdy]]) poświęcone tej organizacji. Do końca istnienia [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] byli żołnierze Armii Krajowej byli jednak inwigilowani przez [[Służba Bezpieczeństwa (PRL)|Służbę Bezpieczeństwa]]<ref>[http://www.polska1918-89.pl/pdf/sluzba-bezpieczenstwa-i-komitet-wojewodzki-pzpr-wobec-kombatantow-lube,4639.pdf Łukasz Bednarski, ''Służba Bezpieczeństwa i Komitet Wojewódzki PZPR wobec kombatantów lubelskiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w 1957 roku'']</ref><ref>[http://www.polishresistance-ak.org/33%20Artykul.htm Krzysztof Tochman, ''Losy żołnierzy Armii Krajowej w Polsce Ludowej 1944-1990'']</ref><ref>[[Piotr Niwiński]], ''Działania komunistycznego aparatu represji wobec środowisk kombatanckich wileńskiej AK 1945-1980'', Warszawa 2009, Wyd. Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza RYTM, Uniwersytet Gdański, ISBN 978-83-7399-314-3, passim.</ref><ref>[http://www.podkowianskimagazyn.pl/nr72/heda.htm ''Żołnierz, dowódca i ojciec - Antoniego Hedę-Szarego wspomina córka Maria Hamilton'']</ref>, zaś historia działalności Armii Krajowej, zwłaszcza skierowanej przeciw okupantowi sowieckiemu, była poddana komunistycznej cenzurze. Na fali [[Destalinizacja|destalinizacji]] w latach 1956–1957 więzienia opuściła zdecydowana większość akowców (ostatnim wypuszczonym na wolność oficerem AK i [[Cichociemni|cichociemnym]] był kpt. [[Adam Boryczka]], zwolniony z więzienia w listopadzie 1967). [[Polski październik 1956|"Odwilż gomułkowska"]] umożliwiła również w 1957 odsłonięcie dwóch pierwszych pomników upamiętniających żołnierzy AK walczących w powstaniu warszawskim. Były to [[Pomnik Powstańców Czerniakowa i Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego]] oraz [[Pomnik żołnierzy AK poległych w ataku na Dworzec Gdański w Warszawie]], nie były to pomniki ani dowódców Armii Krajowej, ani AK jako formacji zbrojnej. W 1981 imieniem Komendanta Głównego ZWZ-AK gen. [[Stefan Rowecki|Stefana Roweckiego]] nazwano jeden z [[Most gen. Stefana Grota-Roweckiego|mostów na Wiśle w Warszawie]]. Przeważająca większość upamiętnień oficerów i jednostek AK powstawała do 1989 w formie [[Tablica pamiątkowa|tablic
Część żołnierzy AK działała po roku 1956 w [[Związek Bojowników o Wolność i Demokrację|Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBOWiD)]]<ref>{{Cytuj |autor = Joanna Wawrzyniak |tytuł = ZBoWiD i pamięć drugiej wojny światowej, 1949-1969 |data = 2009 |data dostępu = 2019-08-02 |isbn = 9788374361859 |wydanie = Wyd. 1 |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawn. Trio |oclc = 456094725}}</ref>. Wiceprezesem tej jedynej oficjalnej organizacji kombatanckiej był od 1964 dowódca dawny [[Kedyw (wojsko)|Kedywu]] AK płk [[Jan Mazurkiewicz (wojskowy)|Jan Mazurkiewicz]] "Radosław", a sekretarzem Głównej Komisji Współpracy z Polonią Zagraniczną w Zarządzie Głównym ZBoWiD od 1966 - dowódca partyzancki Armii Krajowej w Górach Świętokrzyskich - płk [[Marian Sołtysiak]] "Barabasz". Wśród działaczy ZBoWiD znalazł się również płk [[Władysław Liniarski]] "Mścisław", który od 1965 zasiadał w Głównej Komisji Weryfikacyjnej.
Łukasz Bednarski:
| |||